De Jong zorgt voor bizar Barcelona-dilemma

Frenkie de Jong lijkt na anderhalf jaar zijn oude vorm helemaal te hebben hervonden. De middenvelder van FC Barcelona moest in zijn eerste seizoen wennen aan de nieuwe eisen die gesteld werden, maar lijkt onder Ronald Koeman als een vis in het water op het Catalaanse middenveld. Die progressie kan ervoor zorgen dat de Nederlandse middenvelder straks voor een groot dilemma komt te staan. 

Iedereen was er over eens dat Frenkie de Jong bij Barcelona een hit zou worden. De destijds 23-jarige middenvelder verruilde Ajax in 2019 voor een avontuur in de Spaanse top en de voormalig speler van Willem II kon in zijn eerste seizoen al rekenen op een vaste basisplaats in het eerste elftal van de Catalanen. In zijn eerste seizoen wist de verdedigende middenvelder zich echter nauwelijks te onttrekken aan de sportieve malaise van FC Barcelona. Dat kwam niet alleen door het feit dat De Jong niet langer in zijn favoriete rol speelde op het middenveld, maar ook omdat het gehele team van de Catalanen ver onder hun niveau presteerden. De komst van Ronald Koeman aan het begin van dit seizoen beloofde ook voor De Jong een nieuwe start, maar die pakte niet zo uit zoals je zou verwachten. 

Frenkie de Jong en FC Barcelona

In zijn eerste seizoen stond De Jong niet op zijn geliefde ‘nummer zes’. Deze plek in het Barcelona-elftal is sinds jaar en dag vergeven aan Sergio Busquets en de Barcelona-trainers van vorig jaar (Ernesto Valverde en Quique Setién, red.) kozen ervoor om deze traditie in stand te houden. Of dit de juiste beslissing was, laten we even in het midden, het gevolg was wel dat De Jong zich moest richten op een andere plek op het middenveld en in een meer aanvallende rol speelde dan dat hij gewend was bij zowel Ajax als het Nederlands elftal. 

Na het ontslag van Setién en de aanstelling van Ronald Koeman als trainer van Barcelona, leek De Jong echter weer te kunnen rekenen op een plek op het defensieve middenveld. Dat zou zelfs ten kosten gaan van de stek van Busquets, die na de uitschakeling in de Champions League door Bayern München veelvuldig werd genoemd als één van de kandidaten om het Camp Nou-stadion te gaan verlaten. De ervaren middenvelder mocht van Koeman echter blijven, waardoor er aan het begin van dit seizoen veel vragen waren over de manier waarop de Nederlandse trainer zijn middenveld zou gaan inrichten. Voor dat Koeman aan zijn klus als Barça-trainer begon, vertelde hij al in een interview met de NOS dat hij vond dat een speler als De Jong altijd in de as van het veld moest staan in plaats van uitwijkend naar de zijkanten. Daardoor leek de trainer zichzelf een lastige puzzel te geven met uiteindelijk een onverwachte uitkomst. 

Koeman deed iets wat niet veel van zijn voorgangers durfde: de Zaandammer week voor het eerst in jaren af van de huisstijl van Barcelona. In plaats van een 1-4-3-3-systeem met de punt naar achteren, waar Busquets dus als verdedigende middenvelder stond gesteld en De Jong als ‘acht’ meer aanvallende taken had, besloot Koeman dat zijn strategie van het Nederlands elftal beter zou werken voor de Catalaanse formatie: een 1-4-2-3-1-formatie dus. Daardoor creëerde Koeman ruimte voor zowel Busquets als De Jong in de as van het veld, waardoor de oefenmeester een groot probleem tackelde nog voordat deze ontstond. 

Zwervende spelmaker

Aan het begin van het seizoen speelde Koeman met een klassiek blok van verdedigende middenvelders. Zoals je gewend ben van De Jong zakte de verdedigende middenvelder in de opbouw vaak in om ruimte voor zichzelf te creëren en probeerde vanuit de centrale positie het spel van Barcelona te verdelen. Dat bleek echter een inschattingsfout van Koeman: op die manier werd het spel van de Catalanen op den duur voorspelbaar omdat De Jong zo gemakkelijk te verdedigen was. Op het moment dat hij uitzakte en de bal kreeg, wist de tegenstander al snel dat je niet veel druk hoefde te zetten en De Jong in de trechter te laten lopen, waardoor hij geen voorwaartse afspeelmogelijkheden had en de bal dus noodgedwongen terug moest spelen – of een actie inzetten die vrijwel altijd tot balverlies leidt omdat het te druk is. 

Koeman verzon echter een list. De voormalig bondscoach kwam voor een gedeelte terug op de woorden die hij aan het begin van het seizoen sprak en zette De Jong in een meer offensieve rol op het middenveld. Hoewel de Nederlander op papier nog steeds als verdedigende middenvelder staat geposteerd, heeft de Oranje-ster nu veel meer vrijheid om de ruimtes tussen de linies te benutten en als een kruising tussen een dynamische middenvelder en creatieve middenvelder te acteren, min of meer een zwervende spelmaker. Na die aanpassing begon het ook bij Barcelona beter te lopen. Mede door het spel van De Jong lukte het de Catalanen om zich weer te nestelen in de Spaanse top en staat het op dit moment tweede in La Liga, vijf punten achter Atlético Madrid dat nog een wedstrijd tegoed heeft. 

Dit kalenderjaar verloor Barcelona nog niet in de eigen competitie en had De Jong daar met twee doelpunten en drie assists een aardig aandeel in. Aangezien De Jong pas een paar weken in deze rol speelt, is er nog veel ruimte voor verbetering en zal het rendement in de komende weken wellicht nog verder toenemen. Maar om het spel van De Jong louter te beoordelen op basis van doelpunten en assists is te weinig eer voor zijn werk: de middenvelder uit Arkel is met zijn dribbels, bewegelijkheid en passes ook in het combinatiespel nu van een grotere waarde doordat hij zich vrijer kan voortbewegen op het veld en weet dat er altijd nog minimaal één verdedigende middenvelder staat (over het algemeen Busquets, red.) om eventueel balverlies op te vangen. 

Barcelona-dilemma

De sterke fase van De Jong in het Barcelona-shirt kan echter wel een keerzijde krijgen voor de Catalanen. Het is inmiddels een publiek geheim dat de club erg om geld verlegen zit. Niet alleen mist de club veel wedstrijdinkomsten omdat de Spaanse overheid nog steeds niet goedkeurt dat er publiek in het stadion zit, ook zorgt het wegblijven van toeristen ervoor dat veel minder shirtjes verkocht worden in de fanshops van de club in de stad. Omdat het salarishuis van Barça het hoogste gebouw in heel Barcelona is, zorgt dat automatisch voor problemen voor de penningmeester. Naar verluidt heeft de club nu een schuld van één miljard euro en om het contract van Messi te kunnen verlengen, zal toch de portemonnee getrokken moeten worden. 

Daardoor komt Barcelona voor een dilemma te staan: op dit moment is De Jong één van de weinige spelers bij de Catalanen die een hoge marktwaarde heeft én beslissend is voor het elftal. Die goede vorm is geld waard, waardoor het in de zomer interessant kan worden voor de Catalanen om De Jong in de etalage te zetten. In de periode dat het wat minder ging met Barcelona toonde Bayern München al eens interesse en het lijkt onwaarschijnlijk dat Paris Saint-Germain en Manchester City de kunsten van De Jong zijn vergeten in de afgelopen anderhalf jaar. 

De nieuwe president van Barcelona heeft daarom meteen een belangrijke knoop door te hakken. Het verkopen van spelers is de gemakkelijkste manier om nu (en post-corona) op een snelle manier veel geld binnen te halen. De Jong heeft een ontsnappingsclausule van 400 miljoen euro in zijn contract staan, maar het is onwaarschijnlijk dat Barcelona zó hoog in de boom gaat zitten op het moment dat er een club concrete interesse toont in de Nederlandse middenvelder. Dat de club terughoudend zal zijn om De Jong te verkopen, dat moge duidelijk zijn. Maar op het moment dat een Bayern met dik honderd miljoen euro op de stoep van het Camp Nou-stadion staat, zal er toch een dilemma ontstaan in de bestuurskamer van de Catalanen.