Dit zijn de mogelijke opvolgers van De Boer bij Oranje

Het Nederlands elftal ging zondagavond pijnlijk onderuit in de achtste finale van het Europees kampioenschap. De mannen van Frank de Boer verloren mede door een rode kaart van Matthijs de Ligt met 0-2 van Tsjechië, waardoor Oranje afscheid moest nemen van zijn droom om de finale te bereiken. De slechte prestatie maakt de onrust alleen maar groter.

In de voorbereiding op het toernooi ontstond in Nederland veel discussie over de opstelling van het Nederlands elftal. De Boer besloot om met vijf verdedigers aan het EK te beginnen, omdat hij vond dat Oranje op deze wijze de meeste balans in het team had. Critici stelden dat Nederland bovenal van zijn eigen krachten moest uitgaan en dat een verdedigende speelstijl niet de juiste was om ver te komen op het kampioenschap. Hoewel een 5-3-2 formatie tegen toplanden een mogelijkheid zou zijn, ontmoette Nederland vooralsnog geen grote landen.

Desondanks trad De Boer in de eerste wedstrijd tegen Oekraïne met vijf verdedigers aan. Het basisteam speelde aardig en scoorde maar liefst drie keer, maar met de toegepaste tactiek liep Oranje eveneens veel naar achteren. Het zorgde er niet alleen voor dat het vaak een mannetje voorin miste, maar gaf de opbouwers in het team ook minder keuzes. Waar het tegen mindere tegenstanders als Oostenrijk en Noord-Macedonië nog goed ging, bleek Tsjechië uiteindelijk de tegenstander die in staat was om het Nederlands elftal uit te schakelen.

Het rommelige toernooi roept direct de vraag op welke toekomstvisie de KNVB moet hebben. Hoewel De Boer pas een jaar aan het roer staat, heeft de trainer nog geen constant niveau bereikt. Sterker nog: Oranje leed de afgelopen maanden onnodige nederlagen, waaronder in de uitwedstrijd tegen Turkije. Mocht de Nederlandse bond hem willen ontslaan, dan moet deze echter ook een aantal namen achter de hand hebben voor een opvolger. De KNVB krijgt het daarmee echter niet eenvoudig, want veel oefenmeesters hebben al een club voor volgend seizoen.

Henk ten Cate

Toen Ronald Koeman in de zomer van 2020 liet weten dat hij naar Barcelona zou vertrekken, moest de KNVB snel op zoek naar een opvolger. De bond had een aantal mogelijkheden, waaronder die van Henk ten Cate. De trainer liet in het verleden bij Barcelona en Ajax zien een uitstekende hoofdtrainer te zijn die buiten overwicht in de selectie ook voor voetbal zorgt van de Nederlandse school. Dat Ten Cate de afgelopen jaren bovenal werkte in het Midden-Oosten om veel geld te verdienen, zag de bond in zijn zoektocht door de vingers.

De spelersgroep reageerde naar verluidt positief toen de naam van Ten Cate langskwam, waardoor zijn komst steeds reëler was. Ook viel hij goed binnen het plan om de KNVB steeds diverser te maken en bleek hij zelf open te staan voor een bondscoachschap bij Oranje. De Nederlandse bond besloot echter anders en haalde De Boer naar Zeist. De 66-jarige Ten Cate lijkt een jaar later wederom te staan trappelen om aan de moeilijkste klus als hoofdtrainer te beginnen, al is het de vraag of de KNVB nu wel voor hem kiest.

Voor het matige Nederlandse spel lijkt voorlopig echter een medicijn te bestaan: een trainer halen die het respect van de spelersgroep heeft en gedreven is om te presteren. Aangezien de meeste spelers de komst van Ten Cate eerder al zagen zitten, is Ten Cate ogenschijnlijk de ideale hoofdtrainer om in 2022 in Qatar voor successen te zorgen. Ten Cate heeft de ervaring en status, laat nooit het kaas van zijn brood af eten, heeft altijd een aanvallende speelstijl voor ogen en kan uitstekend overweg met de vaderlandse media. 

Louis van Gaal

Het is voor de KNVB ook een mogelijkheid om weer eens langs Louis van Gaal te gaan. De hoofdtrainer presteerde op het wereldkampioenschap van 2014 in Brazilië boven verwachting door de derde plaats te behalen. De overwinningen op Spanje, Chili en Mexico spreken nog altijd tot de verbeelding bij het Nederlandse publiek. Van Gaal stond in zijn tweede termijn als hoofdcoach voor realistisch voetbal en liet de spelers boven hun niveau uitstijgen. De hoofdtrainer kreeg daarom na het toernooi veel respect en waardering voor zijn prestaties. 

Algemeen directeur Eric Gudde ging afgelopen jaar in Portugal bij Van Gaal langs om te vragen of hij Koeman wilde opvolgen. Naar verluidt stond de hoofdcoach niet onwelwillend tegenover een terugkeer bij het Nederlands elftal en hoopte hij zelfs dat de KNVB zou doorpakken, maar de bond zou te bang zijn geweest om een trainer in huis te halen die zich zou bemoeien met het interne beleid. Daarom besloot de voetbalbond om Van Gaal vriendelijk te bedanken voor zijn tijd en verder te kijken, waarna De Boer in beeld kwam.

De selectie van Oranje hangt echter als los zand aan elkaar, waardoor het Nederlands elftal een trainer nodig heeft die de structuur weer duidelijk maakt. Van Gaal heeft deze manier van werken bij wijze van spreken uitgevonden en kan het team als geen ander duidelijk maken hoe het zich op en naast het veld moet gedragen. Bovendien weet Van Gaal met zijn ervaring goed welke randvoorwaarden er nodig zijn om goed voor de dag te komen bij een eindtoernooi. Het is precies de ervaring die het Nederlands elftal momenteel ontbeert.

Dick Advocaat

Ook Dick Advocaat behoort tot de mogelijkheden om De Boer op te volgen. De hoofdtrainer kende al vier periodes bij het Nederlands elftal en heeft daarom voldoende ervaring in huis om de spelersgroep naar een einddoel te laten werken. In 2017 werkte Advocaat al met een groot gedeelte van de groep, waardoor hij als geen ander weet wat de selectie nodig heeft. Deze zomer vertrok hij na anderhalf seizoen bij Feyenoord, waardoor hij het aankomend jaar zijn handen vrij heeft om zichzelf te focussen op het Nederlands elftal.

De KNVB weet door de eerdere periodes goed wat het met Advocaat in huis haalt. De hoofdtrainer heeft een gedreven karakter, maar behoort ook tot de weinige coaches die een spelersgroep tot een team kunnen maken. Met Advocaat haalt de KNVB zeker geen aanvallende trainer binnen, want hij laat zijn gehele loopbaan al zien voor de resultaten te spelen. Oogstrelend voetbal hoeven de Oranje-fans bij het binnenhalen van Advocaat dan ook niet te verwachten, maar een reeks overwinningen maakt wat dat betreft veel goed.

Het is echter te betwijfelen of de KNVB voor de 73-jarige Advocaat wil kiezen. De Hagenees dient mogelijk als oplossing voor de korte termijn, aangezien hij niet in staat is om nog vier tot zes jaar bij het Nederlands elftal te blijven. Anderzijds biedt het de voetbalbond de vrijheid om aankomend seizoen verder te zoeken naar de ideale keuze en op deze manier meer de tijd te nemen voor een aanstelling van een bondscoach voor de komende jaren. Voor de belangrijkste trainersfunctie van Nederland mag de KNVB namelijk echt wel even de tijd nemen.