Donyell Malen zorgt voor probleem bij PSV

Met een fabelachtige treffer schoot Donyell Malen zijn club definitief naar de zege in de tweede ronde van het KNVB Beker-toernooi. De 21-jarige aanvaller kreeg in het begin van dit seizoen kritiek op zijn rendement, maar is inmiddels een onmisbare schakel in de doelpuntenproductie van PSV. Dat de Eindhovenaren steeds meer afhankelijk worden van de aanvaller, heeft ook zijn keerzijde. 

Bij de eerste training onder de nieuwe coach Roger Schmidt maakte Donyell Malen zijn langverwachte terugkeer op het trainingsveld van PSV. De 21-jarige aanvaller was in het voorgaande voetbaljaar bezig aan een sterke opmars, die werd gestuit door een zware knieblessure. Daardoor stokte de doelpuntenproductie van de jonge spits op 11 doelpunten in 14 Eredivisie-wedstrijden; in totaal maakte hij 17 doelpunten in 25 wedstrijden in alle competities dat seizoen. 

Donyell Malen

Dat Malen vorig seizoen (eindelijk) in de punt van de aanval mocht aantreden, zal de kater van de blessure niet kleiner hebben gemaakt. Sinds zijn overgang vanuit het jeugdteam van Arsenal denderde de 21-jarige aanvaller het eerste elftal van de Eindhovenaren binnen als linksbuiten, waar hij op de linkerflank een goed koppel vormde met Angeliño (nu RB Leipzig) en natuurlijk spits Luuk de Jong. Nadat de boomlange spits vertrok naar Sevilla en er een plekje in de punt van de aanval vrijkwam, hoefde Malen niet lang te wachten totdat hij zijn kans pakte als diepste spits van het elftal van Mark van Bommel en later Ernest Faber. 

Tijdens zijn blessure zag Malen dat PSV door een ondergrens zakte, het vertrouwde systeem niet meer werkte en dat de clubleiding koos voor een frisse wind door de club: Roger Schmidt werd aangesteld als nieuwe trainer en bracht een nieuwe spelformule binnen bij de Eindhovenaren. In plaats van enige diepe spits, heeft Malen tegenwoordig een maatje in de voorste linie van PSV. Dat leek in het begin van het seizoen nog onwennig te gaan voor de 21-jarige aanvaller, die zowel in de jeugd van Arsenal als in zijn eerste periode bij PSV en bij Oranje gewend is om of vanaf links, of als enige diepe spits te spelen.

Na een korte periode van aftasten, is de viervoudig international van het Nederlands elftal inmiddels aardig op dreef voor zijn club. Hij schiet niet alleen de ballen er zo nu en dan prachtig in, zoals recent tegen De Graafschap in de KNVB Beker, maar wist bijvoorbeeld in de Europa League-wedstrijd tegen PAOK ook belangrijke doelpunten te maken die zijn ploeg de broodnodige punten opleverde om als groepswinnaar door te bekeren in Europa. 

Voordelen in Schmidt-systeem

Desalniettemin scoort Malen dit seizoen wel minder dan in het voorgaande jaar. Dat heeft natuurlijk te maken met het feit dat de aanvaller aan de ene kant weer wedstrijdritme moest opdoen na een lange blessure en moest wennen aan het systeem, maar toch bestaan er verschillende voordelen voor Malen in dit nieuwe systeem. Doordat er altijd een extra mannetje in de aanval staat, kan de 21-jarige spits zich gemakkelijker in een betere scoringspositie nestelen dan afgelopen jaar: dat leidt wellicht tot minder schoten op doel (vier per wedstrijd vorig seizoen, drie per wedstrijd dit seizoen), het zorgt er wel voor dat hij vanuit die posities met minder schoten makkelijker het doel vindt (24% conversie dit seizoen, 22% conversie vorig seizoen). 

Dat laatste komt ook doordat hij meer en geslaagde dribbelacties heeft (1,7 per wedstrijd, 68% van totaal) dan vorig seizoen (1,3 per wedstrijd, 58% van het totaal), waardoor Malen zichzelf ook vrij kan spelen en vanuit een gevaarlijke positie op doel kan schieten of een medespeler in stelling kan brengen. Alleen op basis van kansen creëren voor zijn medespelers (0,8 per negentig minuten) kan hij nog verbeteren in vergelijking met vorig seizoen (1,8 per negentig minuten), al heeft dat ook te maken dat Malen in dit systeem vaker eindstation is en hij vorig seizoen als diepe spits vaak ook in de opbouw een grotere rol had. 

Desalniettemin kun je concluderen dat Malen in dit twee-spitsen-systeem als doelpuntenmaker beter uit de verf komt dan wanneer hij als enige spits staat opgesteld. De 21-jarige aanvaller zorgt naast gevaar met de bal, ook dat hij zonder bal de juiste loopacties maakt om in de zestienmeter op de goede plaatst te staan om een bal op doel te schieten en doet dat dus, in vergelijking met vorig seizoen, scherper dan ooit. Daardoor vallen spitsen zoals zomeraanwinst Eran Zahavi, die meer in de opbouw betrokken is, veel minder op in deze fase van het seizoen en lijkt Malen vooral te renderen met een voetballende, hangende spits zoals Noni Madueke, Cody Gakpo of Mohamed Ihattaren naast zich. 

Wisselbeleid Schmidt

Ondanks dat Malen betere statistieken kan overleggen in vergelijking met vorig seizoen, lijkt de spits niet helemaal happy in Eindhoven. Dat komt niet in de laatste plaats door het wisselbeleid van zijn trainer, die de Oranje-international een aantal keer vroegtijdig naar de kant haalde en Malen zichtbaar geïrriteerd op de reservebank liet plaatsnemen. Dat roulatiesysteem van de trainer kan verregaande gevolgen opleveren, zowel op als naast het veld. 

In de Eredivisie-wedstrijd tegen sc Heerenveen werd Malen na 78 minuten naar de kant gehaald en verloren de Eindhovenaren de krappe voorsprong dat het op dat moment genoot, waarmee twee kostbare punten in de strijd om het landskampioenschap werden misgelopen. Een week later tegen FC Utrecht gebeurde hetzelfde, dit keer zonder gevolgen. Het is niet per sé dat Malen in die laatste minuten nog een doelpunt had gemaakt, met zijn snelheid en energie is de 21-jarige aanvaller ook belangrijk in het onder druk zetten van een van achteruit opbouwende tegenstander, waardoor PSV minder lange ballen tegen krijgt en er dus gemakkelijker een tegenaanval kan worden opgebouwd. 

Tussentijds vertrek

Volgens de coach van PSV heeft hij geen andere keuze dan Malen te wisselen vanwege de belasting door het drukke speelschema. Daarnaast geeft het Schimdt de kans om andere spelers aan het werk te laten zien, want de Duitse trainer lijkt ook te beseffen dat een talent zoals Malen niet voor eeuwig in Eindhoven zal spelen. Sterker nog: aankomende winterstop zullen de Eindhovenaren al billenknijpend tegemoet zien, want er bestaat de nodige interesse in de diensten van Malen. 

Een vertrek naar (bijvoorbeeld) Borussia Dortmund zorgt misschien voor een gevulde bankrekening van PSV, maar kan een sportief probleem opleveren. Er zijn op dit moment geen spelers binnen de Eindhovense selectie die een dergelijke productie op zich weten te nemen en wanneer Malen niet speelt, is de aanval zowel met als zonder bal een klasse minder dan met de Oranje-international. Het is daarom niet gek dat de Eindhovenaren vijftig miljoen euro verlangen voor diens steraanvaller. Helemaal in de corona-crisis is dat veel geld, maar niet onoverkomelijk voor Dortmund op het moment dat Jadon Sancho voor een veelvoud van dat bedrag terugkeert naar Engeland.