Hoe pijnlijk waren de Ajax-statistieken dit seizoen in historisch perspectief?

Ajax kan eindelijk vooruitkijken richting volgend seizoen. Na een uitstekende start, waarin het in de Eredivisie achtmaal won, eenmaal gelijkspeelde en eenmaal verloor, ging het volledig mis voor de Amsterdammers. De club eindigde op de derde plaats in de competitie, was kansloos in Europa en liep zowel de KNVB Beker als Johan Cruijff Schaal mis. Hoe kunnen we het seizoen duiden als we dit in historisch perspectief plaatsen?

Moeite in Eredivisie

Waar Ajax onder leiding van Erik ten Hag gewend was geraakt om jaarlijks het kampioenschap te vieren, kregen Alfred Schreuder en zijn opvolger John Heitinga het niet voor elkaar om de ploeg aan de praat te krijgen. De club stond in slechts 6 speelronden bovenaan in de competitie, wat allemaal in de eerste seizoenshelft gebeurde. In 34 wedstrijden behaalde Ajax uiteindelijk 69 punten, waarbij het met 86 doelpunten voor en 38 treffers tegen op een doelsaldo van +48 uitkwam.

Het puntenaantal was in jaren niet meer zo laag. Voor het laatst gebeurde dit in het seizoen 2008-2009 (vanwege het afgebroken seizoen hebben we het jaar 2019-2020 niet meegenomen). Marco van Basten had afscheid genomen als bondscoach en besloot Ajax onder zijn hoede te nemen, maar draaide, mede met toenmalig recordaankoop Miralem Sulejmani, een zeer onstabiel voetbaljaar. De oefenmeester besloot zelfs een wedstrijd voor het einde van het seizoen op te stappen, waardoor John van ‘t Schip voor de spelersgroep kwam te staan. Het resulteerde destijds voor Ajax in 68 punten in de Eredivisie, waarmee het eveneens niet verder kwam dan de derde plaats in de Nederlandse competitie.

Deze eeuw gebeurde het nog eenmaal eerder dat de club minder dan 70 punten had: in het dramatische seizoen 2000-2001 kwam het zelfs op 61 punten uit. Naast de behaalde punten vallen de tegendoelpunten dit voetbaljaar eveneens op. Normaliter blijft Ajax namelijk onder de 30 tegendoelpunten steken en dat is dit seizoen wel anders. Ajax moest 38 treffers incasseren en kwam daarmee eveneens in de buurt van het jaar onder Van Basten. In 2008-2009 stond de club aan het einde van het voetbaljaar namelijk op 41 tegentreffers.

Historisch Champions League-jaar

Gekeken naar het puntenaantal (6) deed Ajax het dit jaar in de Champions League redelijk. Waar PSV in de voorronde van het miljardenbal nog onderuitging tegen Rangers FC, won Ajax tweemaal van de Schotten. Tegen Napoli en Liverpool moest het echter flink slikken. Ajax versloeg Rangers in het eerste duel (4-0) en had pech tegen Liverpool (2-1 verlies), waarna het de kluts volledig kwijt was. Napoli won tweemaal glansrijk (1-6 en 4-2), terwijl Liverpool een 0-3 overwinning op het scorebord zette. Vervolgens won de ploeg van Schreuder nog wel op bezoek bij Rangers (1-3), waardoor het naar de Europa League mocht.

Vooral de thuisnederlaag die het te verwerken kreeg tegen Napoli hakte er flink in. De achterhoede van Ajax lag vrijwel de gehele wedstrijd volledig open, waardoor de Italianen relatief eenvoudig de ene na de andere treffer konden maken. Het was voor de Amsterdammers historisch gezien de grootste verliespartij in Europees verband. Het doelsaldo van 11 doelpunten voor en 16 treffers tegen geeft dan ook te denken: zelfs in de tijd van Martin Jol en Frank de Boer, waarbij Ajax veelal met 4 doelpunten verschil verloor van Real Madrid of Barcelona, hoefde het niet zoveel tegentreffers te incasseren.

Turbulent seizoen

Door de teleurstellende resultaten slaagde Ajax er dus eveneens niet in om een prijs in de wacht te slepen. Dat is sinds het seizoen 2017-2018 niet voorgekomen. In dat jaar beleefde de club het drama met Abdelhak Nouri, het ontslag van Marcel Keizer en de beginperiode van Ten Hag. Ook in het seizoen 2016-2017 kreeg Ajax het niet voor elkaar om een prijs te pakken, al kwam het toen wel in de finale van de Europa League terecht. Ajax kwam dit seizoen in 48 wedstrijden op een gemiddeld puntenaantal van 1,83. In het seizoen 2008-2009 kwam het ook onder de 2 punten, maar bleef het steken bij een gemiddelde van 1,93. Het voetbaljaar 2000-2001 kwam uit op 1,74 punten.

Naast de spelersgroep die niet in balans was, valt het vroegtijdige vertrek van Schreuder op. De hoofdtrainer mocht in de zomer van 2022 Ten Hag opvolgen, waarmee hij eerder al bij Ajax als assistent samenwerkte, waarbij de club het volste vertrouwen erin had dat hij succesvol zou zijn. Niets was echter minder waar, want de trainer slaagde er niet in om de selectie voor zich te winnen en een collectief te smeden. In januari greep algemeen directeur Edwin van der Sar daarom hard in en communiceerde hij direct na het thuisduel met FC Volendam (1-1) dat Schreuder mocht vertrekken. Enkele dagen later kwam hij met Heitinga op de proppen.

Het was alweer even geleden dat Ajax een trainer zonder enige ervaring bij een eerste team voor de spelersgroep zette. In het seizoen 2010-2011 deed de club iets gelijkwaardigs met Frank de Boer, al was hij destijds al als assistent van Bert van Marwijk met het Nederlands elftal mee geweest op het wereldkampioenschap in Zuid-Afrika. Het bleek een succesvolle formule te zijn, want onder leiding van De Boer behaalde Ajax direct 4 kampioenschappen op een rij. Danny Blind mocht na het ontslag van Ronald Koeman in het seizoen 2004-2005 opdraven, maar die samenwerking was een stuk minder succesvol.

De duur van de samenwerking met Schreuder is eveneens opvallend te noemen. Waar Blind na anderhalf jaar pas plaats hoefde te maken, stond Schreuder een klein half jaar voor de spelersgroep. Voor Marcel Keizer was zijn periode destijds nog korter: hij was ruim 4 maanden de hoofdtrainer van de A-selectie. Daarvóór gebeurde dat in 1988, toen Kurt Linder slechts 5 wedstrijden aan het roer stond. De Duitser besloot zelf om zijn ontslag in te dienen na een reeks slechte resultaten.

Individuele prestaties

Met het binnenhalen van Brian Brobbey hoopte Ajax een topschutter in huis te hebben, maar voorlopig lukte dat hem nog niet. Mohammed Kudus was dit voetbaljaar namelijk de topscorer van de club met 18 doelpunten uit 42 duels. Het is 5 jaar geleden dat de topscorer van Ajax voor het laatst zo weinig treffers op zijn naam zette. In het seizoen 2017-2018 maakte David Neres in totaal 14 doelpunten treffers. In de tijd van De Boer kwamen overigens topscorers als Siem de Jong en Lasse Schöne niet boven de 15 treffers.

De bekritiseerde Dusan Tadic is ondertussen Dick Schoenaker voorbij op de lijst van topscorers aller tijden en staat inmiddels op plaats 16. Evenals John Bosman slaagde hij erin om 105 doelpunten voor Ajax te maken. Luis Suárez is zijn volgende target met een aantal van 111 treffers, terwijl nummer 13 Dennis Bergkamp in het verleden 122 doelpunten voor Ajax maakte. De Serviër heeft komend seizoen dan ook voldoende om voor te strijden, al wordt het eerst afwachten hoe zijn toekomst in de Johan Cruijff ArenA eruit komt te zien.