Droomtrainer PSV werkt al in Eredivisie

PSV leed zaterdagavond in Tilburg een pijnlijke en onverdiende nederlaag tegen Willem II (2-1). De Eindhovenaren speelden prima, creëerden genoeg kansen, maar stonden net als tegen Feyenoord met lege handen na negentig minuten. 

Het spelplan van Roger Schmidt levert na 1,5 jaar nog steeds geen aanvallend en dominant voetbal op. Dat terwijl de Eindhovenaren het al opnamen tegen dé blauwdruk van een succesvolle, Eindhovense toekomst.
PSV zit in de hoek waar de klappen vallen op dit moment. De Eindhovenaren begonnen het seizoen met een schitterende 4-0 overwinning op Ajax. Die superstart leek erop te wijzen dat de ploeg van Roger Schmidt na een wisselvallig eerste jaar de kampioensstrijd met Ajax een nieuwe dimensie zou geven dit jaar. De momentopname tijdens de strijd om de Johan Cruijff ArenA bleek voor de Eindhovenaren geen goed beeld voor de rest van het seizoen. Of ja: dat ligt er maar net aan vanuit welk oogpunt je het bekijkt. 

PSV en Roger Schmidt 

Het originele idee van PSV achter de aanstelling van Schmidt was een cultuuromschakeling teweeg brengen bij de Brabantse topclub. De Duitse oefenmeester maakte met RB Salzburg veel indruk in de Champions League, speelde ook met Bayer Leverkusen met hoge druk op de tegenstander en was daardoor de ideale trainer om het ‘nieuwe’ PSV vorm te geven. De Duitser bracht een nieuwe smaak naar de Eredivisie. De superpressing die de coach graag wil spelen, komt echter anderhalf jaar na de eerste training van de Duitser op de Hertgang nog steeds niet van de grond. Sterker nog: PSV is weer terug bij de wisselvalligheid uit de tijd van Mark van Bommel. En dat is alles behalve gek. 

Het was na een half jaar onder Schmidt al duidelijk dat hoog druk zetten met je elftal geen synoniem voor aanvallend voetbal hoeft te zijn. De Duitse oefenmeester stelde zijn hoge-druk-strategie halverwege zijn eerste jaar al iets bij, waardoor de Eindhovenaren meer controle kregen tijdens de wedstrijden, maar op het zelfde moment daardoor ook weer terugvielen in het oude bekende spelletje van de Eindhovenaren. 

Het reactievoetbal van de afgelopen jaren is nog steeds niet vertrokken uit het spel van de Brabantse topclub. Dat is vooral te zien aan de looplijnen en positionering van de aanvallende spelers van de Eindhovenaren. Op het moment dat PSV de bal verovert, schieten de spelers de diepte in en willen ze met direct spel de ruimtes bij de tegenstander optimaal benutten. Probleem één is daarbij dat tegenstanders van mindere kwaliteiten niet gaan aanvallen tegen de Eindhovenaren. Daardoor kun je wel hoog drukzetten, de bal vroeg proberen te veroveren en je spelers naar voren laten rennen: op het moment dat de defensieve lijn van de tegenstander laag op eigen helft blijft staan en de overige linies staan dicht op elkaar, blijf je tegen dezelfde verdedigingsmuur oplopen. 

Meest voorspelbare aanval van Nederland 

Het is daarom ook niet zo heel gek dat Schmidt in zijn periode bij PSV het spel zonder bal als zijn stokpaardje opvoerde. Van voetbal in balbezit heeft de coach simpelweg te weinig verstand. Elke vraag die gaat over het veldspel of de fitheid van de spelers wordt beantwoord met een ontkenning of een persoonlijke aanval met de vraag of de verslaggever zelf wel professioneel voetbal gespeeld heeft. Daarmee weigert Schmidt niet alleen de vinger op de zere plek te leggen. De Duitser geeft daarmee ook het verkeerde voorbeeld aan zijn speler door met misplaatste arrogantie te reageren op meer dan terechte kritiek – anders was PSV in drie wedstrijden niet tegen zes (!) verliespunten aangelopen. 

Die misplaatste arrogantie was in de tweede helft ook te zien in Tilburg. De Eindhovenaren speelden alsof de voorsprong al op het bord stond, de wedstrijd alleen nog maar hoefde uit te spelen en met drie punten in de tas terug naar Eindhoven konden rijden. Als je die scherpte niet hebt, dan krijg je een dubbele personele fout. Ibrahim Sangaré, die de bal zomaar inleverde bij de tegenstander, kreeg minder shit over zich heen dan Drommel, die een houdbaar schot van Che Nunnely doorliet. De onderlaag van die fouten ligt echter bij de misplaatste arrogantie die Schmidt over zijn team laat vallen.
Als de scherpte en de positionering al niet goed is, dan ontkom je niet aan het toevalvoetbal dat PSV al jaren op de mat legt. Sterker nog: het zorgt ervoor dat de Eindhovenaren de meest voorspelbare aanval van de Eredivisie hebben. De buitenspelers komen naar binnen om de vleugelverdedigers te bedienen, op doel te schieten of de spits (Zahavi over het algemeen ,red.) weg te steken. Achterlijntje halen en voortrekken is een bewezen concept in het voetbal; op het moment dat je tegenstander al defensief ingesteld staat, is het risico groter dat een voorzet te benen van een tegenstander raakt in plaats dan je een teamgenoot bereikt. 

Opvolger Schmidt

Binnen een paar wekefn ging PSV van koploper van de Eredivisie met twee punten voorsprong naar de derde plek met vier punten achterstand. Na anderhalf jaar kun je de conclusie wel trekken dat het niet uitmaakt hoe Schmidt zijn spelers opstelt: dominant, verzorgd én aanvallend voetbal zal er nooit uitrollen. Dat zijn toch de drie elementen die PSV graag in het spel had willen verwerken na de tijd onder Phillip Cocu en Mark van Bommel. Met als het meest pijnlijke gevolg voor de fans van de Eindhovenaren: PSV wilde de aanval op Ajax openen met atteractief voetbal en moet in september (!) al hopen dat het kan reageren op mogelijk puntverlies van de landskampioen om dichter bij te komen in de titelstrijd. 

Mochten de prestaties van Schmidt geen ommekeer maken, dan is het waarschijnlijk einde verhaal voor de Duitse oefenmeester (na dit seizoen). De clubleiding van de Eindhovenaren zal ongetwijfeld de koppen bij elkaar steken en gaan kijken wat PSV wel nodig heeft om de stap naar een écht aanvallende formatie te zetten. Dé trainer die daar voor kan zorgen, was afgelopen weekend de architect van het puntverlies van PSV. Willem II-trainer Fred Grim zorgde ervoor dat Willem II dit seizoen niet te vergelijken valt met het team dat vorig jaar om degradatie strijdt. Maar misschien wel het belangrijkste argument: Grim liet RKC Waalwijk twee jaar lang verzorgder voetbal spelen dan PSV onder Schmidt heeft gedaan.