Feyenoord heeft optie op koopje van 10 miljoen euro

Feyenoord deed in de Johan Cruijff ArenA wat het jaren niet gedaan had. Winnen. Maar dat niet alleen. De veerkracht, de standaardsituatie tegen, succesvolle pressie en een Feyenoord-trainer die zijn mondige Ajax-collega met een tactische verandering het zwijgen oplegde. Het kwam allemaal samen in het spel van één speler: Sebastian Szymanski.

Ajax en Feyenoord zorgden voor klassieker in de Eredivisie

De Klassieker van Feyenoord-speler Sebastian Szymanski was er een van de anonimiteit. De Poolse aanvallende middenvelder werd van alle middenvelders op het veld het minste aangespeeld, maar had wel de grootste invloed voor de manier waarop Feyenoord Ajax aan banden legde. Dat lukte de eerste fase van de wedstrijd door Ajax-speler Steven Bergwijn in ‘de trechter’ te laten lopen, maar dat lukte maar één keer.

Dat was wel genoeg voor de voorsprong in Amsterdam. Voor de overwinning niet.

Een tactische aanpassing van Arne Slot zorgde daarvoor. De trainer van Feyenoord was zich bewust van de kracht van het Amsterdamse middenveld in de eerste helft van de wedstrijd. Eén keer kwam de getimede pressie van de Rotterdammers tot uiting. Bergwijn werd vastgezet in het centrum, verloor de bal en met een vloeiende combinatie werd uiteindelijk Santiago Giménez in stelling gebracht om de score te openen.

Daarmee liet Slot Ajax meteen in de val lopen die Shakhtar niet kon ontlopen. Het trechtermodel wordt buiten het voetbal vaak toegepast in communicatie. Ook wanneer de voeten spreken, blijkt dat bij Feyenoord meer dan eens de snelste weg naar succes.

Feyenoord begon in die fase van de wedstrijd eerder zoals in de uitwedstrijd tegen Shakhtar dan in het thuisduel. Hoe meer Ajax aanviel, hoe meer vertrouwen Feyenoord kreeg op dat ene onderscheppingsmoment rond de middellijn erin zat. Dat gebeurde ook. Met het doelpunt van Giménez verdween ook dat extraatje focus en concentratie. Ten minste, voor even.

Slot legde Heitinga het zwijgen op met één ingreep

In de openingsfase van de wedstrijd koos Slot voor een teruggetrokken centraal middenveld. Dat had meteen zijn uitwerking: Kenneth Taylor stond daardoor volledig in de dekking en dat gold ook voor Edson Álvarez. Pas toen Taylor zich uit liet zakken in de linkerzone van het defensieve middenveld, kwam daar verandering in en kon Álvarez in de posities komen waar hij als doorgeefluik voor een aanval kon fungeren.

Na die tactische omzetting werden de Feyenoord-middenvelders gedwongen om keuzes te maken – met meer ruimte tussen de linies en de posities als gevolg. Daardoor lukte het de Amsterdammers om Berghuis vaker vrij te spelen – onder andere met de voor-assist op de 2-1 als gevolg. Dat Feyenoord vooral in de tweede helft het heft steeds meer in handen nam, kwam meer door de extra tactische aanpassing van Slot dan de individuele kwaliteit in de aanval van Ajax.

Na de gelijkmaker van Ajax zette Slot aanvallende middenvelder Szymanski al hoger op het veld. De Pools international lokte daarmee de centrumverdedigers uit positie en was meteen een aanspeelpunt in de diepte. Gedurende de tweede helft was die voorwaartse druk een stuk minder bij de aanvallende middenvelder en kreeg Feyenoord steeds meer het heft in handen.

Dat had één reden: de Pools international stond te laag op het veld om in de mandekking van de centrale verdediging te komen en te hoog op het veld om Álvarez de opbouw te laten verzorgen én ervoor te waken dat Szymanski niet aangespeeld kon worden. Daardoor hoefde de aanvallende middenvelder zich in principe alléén met de aanval te bemoeien als het een laatste zetje nodig had – bijvoorbeeld door in de ruimtes te lopen bij een voorzet, zoals de Pool de 2-2 op het scorebord zette.

Daardoor zag je de Poolse aanvallende middenvelder eigenlijk niet, behalve als hij op het juiste moment in de aanval werd aangespeeld en vrij stond omdat Edson Álvarez zijn tackle niet slaagde en hij zijn positie in  het centrum verliet om de opkomende man af te stoppen.

Bij Ajax werd de dynamiek die Steven Berghuis aan het spel toevoegde geprezen. De aanvallende middenvelder was tegen Feyenoord goed voor evenveel belangrijke passes als Szymanski voor Feyenoord: twee stuks – Berghuis gaf een assist, Szymanski maakte een doelpunt, dus zorgden ze ook buiten hun passing voor rendement.

Het belangrijkste verschil? Berghuis had 41 passes nodig om tot twee belangrijke passes en één assist te komen (=7,3% van totale passes tegen Feyenoord). En Szymanski? Dertien passes voor twee belangrijke ballen (=15,4% alle passes tegen Ajax).

Cursus keuze-stress verleggen

Dat is niet een beetje meer rendement, maar ruim het dubbele… Dat verschil is terug te herleiden naar de vooracties van de Ajax-creatieveling en de doorslaggevende Feyenoord-factor. Ajax werd gedwongen om met kort combinatievoetbal te spelen, de passlijnen werden al vroeg in de opbouw dichtgezet door de Rotterdammers en daardoor dwong Slot de bal het vaakst naar de minst creatieve man in de Ajax-opbouw: Álvarez (75 passes). Dat was winst één: Slot had zelf in Kökcu (61 passes) de middenvelder met de meeste passes.

Daardoor hoefde Szymanski niet zoals Berghuis te spelen. Het moment dat Kökcü een bal krijgt en het spel moet vervolgen, gebeurt dat wat sneller en soepeler dan wanneer Álvarez die taak (het meeste) krijgt. Berghuis moest daardoor constant in de bal komen of afwachten of de Ajacieden een manier vonden om hem vrij te spelen – bijvoorbeeld voor de pass die leidde tot de 2-1.

Szymanski ontsprong die dans al vanaf de 1-1 van Ajax. Bij balbezit van de Amsterdammers stond de Pools international vaak op één lijn met spits Giménez, of was hij onderweg naar die voorste linie. Daardoor werden de bekende wegen naar Ajax-aanvallen afgeschermd, konden spelers de bal niet in het centrum noch aan de zijkanten kwijt en dwong Feyenoord Ajax stap voor stap terug. Daar speelde de passes en vooral het spel zonder bal van Szymanski een doelpunt-waardevolle rol in.

De Poolse aanvallende middenvelder maakte er bijna een sport van om bij de bal weg te blijven en iets te doen wat weinig Feyenoorders gedaan hebben in de Johan Cruijff ArenA de afgelopen jaren: pieken op dat juiste moment. Szymanski speelde alsof hij wist dat hij zo min mogelijk aan de bal moest komen, want dat hij weet hoe hij met een bal om moet gaan, werd sinds de entree van de Dinamo Moskou-huurling al snel duidelijk.

Optie tot koopje van 10 miljoen euro

Destijds werd ook al duidelijk wat er betaald moet worden om de Pools international langer vast te leggen. Tien miljoen euro. Aan het begin van het seizoen was dat een onrealistisch bedrag voor Feyenoord. Met de zilvervloot die er tijdens de zomerse transfermarkt aanlegde in de Rotterdamse haven, een nieuwe succesvolle Europese campagne en de hogere bonussen in het Europa League-toernooi zorgen voor nog meer geldstromen.

Feyenoord ligt daarnaast op koers voor het landskampioenschap, en dus Champions League-voetbal. Met andere woorden: in de winterstop kon het een bod van acht miljoen euro doen op FC Twente-speler Ramiz Zerrouki. Een speler met een profiel dat Feyenoord al in de selectie heeft. Het voordeel van het uitblijven van die transfer is niet alleen de doorbraak van Mats Wieffer of de mogelijkheid dat óók hij zich A-international kan noemen (Zerrouki speelt zijn interlands voor Algerije, red.). Voor maar twee miljoen  euro van het ‘nieuwe-seizoen-budget’ kan de Pools international aangetrokken worden.

Dan heeft Feyenoord, helemaal als Kökcü deze zomer de stap naar het buitenland kan/wil maken, een speler in huis die zonder Szymanski niet aanwezig is in de selectie. De club weet precies wat het heeft aan de inbreng van de aanvallende middenvelder, dit seizoen in 29 wedstrijden goed voor acht doelpunten en zes assists. De 23-jarige aanvallende middenvelder kan onder zijn geschatte marktwaarde (veertien miljoen euro, Transfermarkt.nl) binnengehaald worden én heeft de leeftijd om na een jaar of twee voor (veel) meer dan tien miljoen euro uitgezwaaid te worden.