Feyenoord opent Eredivisie-aanval door slimme Slot

Feyenoord is begonnen aan de voorbereiding op het nieuwe seizoen. Onder leiding van Arne Slot hopen de Rotterdammers de aansluiting met de vaderlandse top weer te kunnen vinden. De voormalig trainer van AZ bewees in het verleden creatief om te springen met spelersmateriaal en bleek ook niet bang om jonge spelers de kans te geven. Dat biedt mogelijkheden voor aankomend seizoen. 

Feyenoord-trainer Arne Slot schoot in de lach op het moment dat een Algemeen Dagblad-journalist hem vroeg naar de toekomst van Steven Berghuis. De nieuwe trainer van Feyenoord riep altijd dat hij rekende op de 29-jarige linkspoot en sprak ook na het gewonnen oefenduel tegen AEK Athene (3-1, red.) opnieuw zijn hoop uit dat hij aankomend seizoen over Berghuis kon beschikken. Dat die kans klein lijkt, is met het oog op de statistieken van de rechtsbuiten een groot gemis voor de Rotterdammers. Aan de andere kant kan het voor een nieuwe trainer bij een club ook een groot genoegen zijn om de sterspeler te zien vertrekken: helemaal met een teambouwer zoals Slot aan het roer, is dat misschien eerder een voordeel dan een nadeel. 

Feyenoord en Arne Slot

Dat Slot in onderhandeling was met Feyenoord over een dienstverband terwijl hij nog trainer van concurrent AZ was, zorgde voor een grote Eredivisie-rel. Slot had al aangegeven dat hij zijn contract in Alkmaar, dat liep tot de zomer van 2022, niet wilde verlengen. De partijen kwamen overeen om het seizoen wel met elkaar af te maken, waarna hun wegen zouden scheiden. Dat uitlekte dat Slot met Frank Arnesen had gesproken om vanaf het seizoen 2021/2022 voor de Rotterdamse selectie te staan, schoot bij de Alkmaarders in het verkeerde keelgat. Nadat Slot toegaf open te staan voor een dienstverband in De Kuip, besloot AZ de samenwerking met de succescoach alsnog vroegtijdig te beëindigen en koos het met Pascal Janssen voor een interne opvolger. 

Dat Slot liever trainer was van Feyenoord dan van AZ heeft waarschijnlijk niet alleen een financiële oorzaak. De Rotterdammers behoren nog altijd tot de traditionele top drie van Nederland, het eliteclubje van Ajax, PSV en Feyenoord waar AZ de afgelopen jaren een plek wilde veroveren. De Rotterdammers hebben door (financiële) problemen de afgelopen jaren alleen onder Giovanni van Brockhorst echt om de prijzen mee te spelen. Slot krijgt bij Feyenoord de kans om een traditionele, Nederlandse topclub van de grond weer op te bouwen en De Kuip weer het toneel te laten worden voor een titelstrijd. 

Daar ligt ogenschijnlijk een grotere uitdaging dan bij AZ, waar er al jaren een strakke organisatie en scoutingploeg staat die ervoor zorgen dat er een constante (inkomende) stroom van kwaliteitsspelers is. Bij Feyenoord is die infrastructuur nog in aanleg, maar moet Slot ook dealen met het feit dat er in De Kuip minder financiële armslag is dan in het AFAS Stadion. Alléén wanneer Feyenoord sterspelers zoals Marcos Senesi, Orkun Kökçü en in mindere mate Steven Berghuis (vanwege afkoopsom van vier miljoen euro, red.) verkoopt, lijkt er ruimte voor een diepte-investering in de selectie. 

Daardoor moet Slot voorlopig roeien met de riemen die hij heeft. In de eerste twee duels was het meest opvallende aan zijn opstelling dat Leroy Fer van het middenveld is gehaald. Het ervaren slot op de deur uit de Advocaat-tijd staat nu een linie naar achteren en vormt samen met Marcos Senesi het centrale duo in de Feyenoord-verdediging. Deze op het eerste oog kleine aanpassing heeft grote gevolgen voor de samenstelling van het Feyenoord-middenveld ten opzichte van vorig seizoen, waardoor het middenrif van Feyenoord anders zal functioneren dan onder Advocaat, Jaap Stam én Giovanni van Bronckhorst. 

Feyenoords nieuwe middenveld 

 In plaats van het spelen met één verdedigende/controlerende middenvelder die als slot op de deur fungeert, zoals Fer dat deed onder Advocaat, komt niet in Arne Slot zijn voetbalboek voor. Desalniettemin kiest Slot er voor om, net als Advocaat, Stam en Van Bronckhorst, om Feyenoord in één van de vele 1-4-3-3-varianten te laten spelen. Sterker nog: een eerste blik op de formatie van de Rotterdammers leert dat er in de startopstelling van Feyenoord nauwelijks iets veranderd is. De belangrijkste wijziging ten opzichte van vorig seizoen is dus Fer die in het centrum staat, waardoor er op het middenveld plek komt voor een speler met andere kwaliteiten dan Fer.
Tegen AEK bestond het middenveld van Feyenoord uit Mark Diemers, Jens Toornstra en Guus Til. 

Til en Toornstra zijn in dezen de ‘lopers’ op het middenveld die de ruimtes tussen de zestienmetergebieden gebruiken en met loopacties zonder de bal ook ruimte creëren voor medespelers. Vanuit het centrum van dat middenveld zal een speler (in dit geval Diemers) de passing richting de voorhoede verzorgen – zodat de lopers vanuit het middenveld kunnen aansluiten bij de aanval en vanuit die positie weer het spel kunnen verleggen naar de andere kant. Daardoor krijg je veel meer dynamiek op het middenveld dan wanneer je met één vaste bal-afpakker speelt, met één passer en één creatieve middenvelder achter de spitsen – die zich veel terug liet zakken of heel diep ging staan om ruimte te creëren voor de acties van Berghuis. 

Zo verschuift de creatieve focus van Feyenoord van de flanken (het ‘alle ballen op Berghuis-principe’ van vorig seizoen) naar het centrum van het veld. Door dat centrale middenveld veel dynamischer in te steken dan voorheen, zorgt dat niet alleen voor tempowisselingen en positieveranderingen, het zorgt er ook voor dat Feyenoords aanvalsspel een stuk onvoorspelbaarder wordt dan voorheen. Vanuit het centrum heeft een speler veel meer opties (offensief links, offensief centrum, offensief rechts, tikkie terug links, tikkie terug rechts, tikkie terug centrum) dan wanneer je creatieve meesterbrein de bal op de flank ontvangt en naar binnen trekt. Daar kun je je als tegenstander op voorbereiden, waardoor je bij voorbaat al de angel uit de Feyenoord-aanval kon halen. Door niet één, maar drie tot vier spelers de creatieve hoofdrol te geven, moet je als tegenstander keuzes maken. En keuzes maken betekent in negen van de tien gevallen dat er ruimte wordt weggegeven in de defensieve organisatie zodat er, ook wanneer een tegenstander zich ingraaft op eigen helft, alsnog kansen kunnen ontstaan.