Frenkie de Jong heeft trainer met ballen nodig

Frenkie de Jong kende een pijnlijk einde van zijn debuutseizoen als speler van FC Barcelona. De 23-jarige middenvelder verloor in de kwartfinale van de Champions League met 2-8 van Bayern München, maar kan hoe dan ook terugkijken op een prima start. Sterker nog: alleen Sergio Busquets’ reputatie staat zijn favoriete plek nog in de weg. 

In Nederland werd er het afgelopen voetbaljaar soms met argusogen naar wedstrijden van FC Barcelona gekeken. Frenkie de Jong mocht in totaal 42 keer in actie komen tijdens zijn debuutseizoen in Catalaanse dienst. Daarmee speelde hij bijna alle wedstrijden van zijn club. Toch blijft zijn positie een punt van discussie: waarom zien wij Frenkie niet op zijn stekkie voor de verdediging? 

Frenkie de Jong: seizoen in cijfers 

Bij Ajax was De Jong de vaste keuze op zes, maar bij Barcelona acteerde hij het grootste gedeelte van zijn wedstrijden (31 van de 42, 73%) als centrale middenvelder. Zowel Ernesto Valverde als Quique Setién posteerde Frenkie in een rol die Xavi Hernandez en Andrés Iniesta in het verleden vertolkten.
Daardoor veranderde de rol van De Jong ook automatisch. Vanaf de zijkanten van het centrale middenveld was hij bij Barcelona (63,6 passes per wedstrijd in de Champions League) minder bij het spel betrokken dan in zijn tijd bij Ajax (82,4 passes per wedstrijd in de Champions League). 

Daardoor daalde niet alleen het aantal beslissende passes per wedstrijd (van 1,2 bij Ajax naar 0,25 bij Barcelona) maar zag De Jong zichzelf ook steeds meer balletjes breed geven in plaats van de beslissende passes die hem onder meer de transfer naar Catalonië opleverde (1,45% bij Ajax, 0,39% bij Barcelona). Wanneer je nagaat dat de mannen die vóór De Jong spelen – spelers als Lionel Messi, Ansu Fati en Ousmane Dembélé – de bal graag in hun voeten hebben, zijn deze cijfers echter zo gek nog niet. 

De Jong speelt meer in dienst van de aanvallers (lees: Lionel Messi), terwijl hij bij Ajax dé man op het middenveld was. Met andere woorden: de Ajax-ster van 2018/2019 is in Barcelona ‘gewoon’ weer supertalent. Want ondanks dat De Jong minder van invloed is met zijn passing, is hij op het middenveld van Barcelona méér van waarde met dribbels dan bij Ajax. Dat is ook niet gek: op het moment dat je zelf een verdedigende middenvelder achter je hebt staan, kun je ook meer risico nemen met dribbels. 

Battle met Busquets 

Het is logisch dat in Nederland de prestaties van De Jong dit jaar worden vergeleken met zijn laatste seizoen in het Ajax-shirt, maar door zijn nieuwe rol is dat ook appels met peren vergelijken. Wanneer je gaat kijken naar de prestaties van De Jong als Ajacied in vergelijking met die van Sergio Busquets, valt de keuze van de trainers van Barcelona dit seizoen enigszins te begrijpen.

De rol van de verdedigende middenvelder van Barcelona steekt anders in elkaar dan de manier waarop De Jong bij Ajax speelde. Busquets zorgt met zijn defensieve spel voor de balans in het elftal zodat de voorste middenvelders en de aanvallers hun creativiteit kwijt kunnen. Daarvoor moet je heel simpel (kunnen) voetballen. In de Champions League van dit seizoen verstuurde Busquets gemiddeld 53,2 passes per wedstrijd als verdedigende middenvelder, ruim 29 (!) minder dan De Jong in de succesvolle Champions League-campagne van 2018/2019.

Er is echter één grote máár aan dat verhaal: de verschillen in de defensieve cijfers van Busquets en De Jong zijn in dat seizoen te verwaarlozen, terwijl de 32-jarige Spanjaard veel minder met zijn passing (De Jong: 1,2 beslissende passes per wedstrijd, Busquets 0,2) en dribbels (De Jong 1,4 per wedstrijd, Busquets 0,2) doet dan De Jong. Je zou dus kunnen stellen dat De Jong een Busquets met méér voetballend vermogen is, maar waarom zou een trainer dat dan niet zien?

Vijfjarig contract

Wellicht zien trainers die kwaliteiten wel, maar spelen er andere machten. Dit was het eerste seizoen van Frenkie bij één van de grootste clubs van de wereld. Het belangrijkste aan die overgang was de contractduur van de overeenkomst die De Jong tekende: vijf jaar.
Een langdurig contract voor een jong talent bij een nieuwe club wil zeggen dat er een proces wordt ingezet om een speler te laten wennen (1 jaar) voordat hij op zijn ‘oude’ niveau presteert (jaar 2) en daarna naar een nieuwe, hogere standaard stijgt (vanaf jaar 3).

Daarnaast móét Barcelona presteren, waardoor er door trainers vaak voor zekerheid wordt gekozen. De Jong heeft daarom pech dat hij een man met de reputatie van Busquets voor zich heeft, ondanks dat de 23-jarige Nederlander qua prestatie niet voor de ervaren Spaans international hoeft onder te doen.
In dat opzicht is het een godsgeschenk dat Frenkie óók als centrale middenvelder zijn mannetje weet te staan: daardoor heeft hij nu al meer dan veertig wedstrijden in het Barcelona-shirt kunnen spelen, is gewend geraakt aan de speelstijl en kan daarom nu de volgende stap zetten in zijn ontwikkeling.

Trainer met ballen

Daarvoor heeft Frenkie op dit moment één ding nodig: de nieuwe trainer van Barcelona moet over de nodige ballen beschikken en Busquets dúrven te passeren op de nummer-zes-positie. Met een dynamische en initiatiefrijke speler op die positie in de as van het veld, kan het aanvalsspel van Barcelona weer neigen naar de dagen van Frank Rijkaard en Pep Guardiola. 

Van Busquets (of vaste vervanger Arturo Vidal) hoef je namelijk geen rushes door de as van het veld te verwachten. Van De Jong natuurlijk wel: dat levert naast een hoop spektakel ook een verandering in de speelstijl op. Een inschuivende verdedigende middenvelder neemt in de omschakeling een extra risico met zich mee: één van de centrale middenvelders moet dan ook terug kunnen zakken om het gat dat De Jong achterlaat met een dribbel, in te vullen om defensief niet kwetsbaar(der) te worden. 

Het is daarom voor Frenkie de Jong van groot belang dat Ronald Koeman hoofdtrainer wordt bij FC Barcelona. Tijdens de periodes van het Nederlands Elftal gaf de coach al aan dat de beste positie van De Jong vóór de verdediging is, en niet op het centrale middenveld. Mogelijk vergroot dat de kansen van de 23-jarige middenvelder op speeltijd op zijn favoriete positie.
Mocht Koeman alsnog besluiten om De Jong in een meer aanvallende rol te laten spelen, dan is er ook nog geen man overboord. Op dat moment krijgt Frenkie de kans om een completere middenvelder te worden: zowel bij Ajax áls bij Barça zagen we hem niet vaak scoren na een fabelachtige dribbel.