Frenkie de Jong staat voor toekomstbepalende interland

Frenkie de Jong dartelde weer zoals vanouds in het shirt van het Nederland elftal. De 25-jarige middenvelder verliet zijn Barcelona-rol en was weer de Ajax-middenvelder die we in Nederland adoreren. In Spanje komt die voetballer maar weinig aan bod. De interland tegen Wales zal uitwijzen of De Jong bij Manchester United wél een dergelijke rol zou kunnen spelen of er stiekem ook nog een Frenkie-achtige rol bij Barcelona op de loer ligt. 

Frenkie de Jong kreeg van iedereen, inclusief bondscoach Louis van Gaal, de complimenten over zijn spel tegen België. De middenvelder liet zich na afloop zelfs verleiden tot bijzondere uitspraken. De Oranje-uitblinker gaf eerlijk toe dat hij zich beter voelt bij het Nederlands elftal dan bij FC Barcelona op dit moment. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de verschillende posities en vereisten die Louis van Gaal en FC Barcelona-trainer Xavi Hernández hebben voor de invulling van de positie die De Jong bezet. Dat is al langer onderwerp van gesprek in Nederland, ondanks dat De Jong aangaf dit geen probleem te vinden – hij speelt immers bij zijn droomclub. Recente uitspraken van Xavi, die bij Mundo Deportivo aangaf dat hij De Jong niet als een ‘Barcelona zes’ ziet, kunnen daar nog verandering in brengen. Frenkie zelf overigens ook. 

Frenkie de Jong

Van Gaal maakte een belangrijke kanttekening bij het succes van het Nederlands elftal tegen België. De trainer stipte terecht aan dat het systeem van de Belgen eigenlijk gespiegeld was aan de speelstijl van Oranje. Samen met de offensieve instelling van onze Zuiderburen, ze waren immers de favoriet, zorgde dat eigenlijk voor de perfecte situatie voor een uitblinkersrol voor De Jong. Het nadeel van in eenzelfde systeem spelen, is dat er gemakkelijk ‘koppeltjes’ gevormd kunnen worden op het middenveld en de rest van de posities. Daardoor is het soms lastig om de ruimte te vinden. Dan komt een Frenkie de Jong uitstekend van pas. 

In het geval van de middenvelder van Barcelona is dat voordeel groter dan bij andere middenvelders. Op het moment dat je ‘in koppeltjes’ staat op het middenveld en De Jong passeert zijn directe tegenstander, ontstaat er – net als bij andere middenvelders – ruimte om jezelf in een goede pass/schotpositie te dribbelen. Daardoor dwing je de defensie van de tegenstander tot het maken van een risicovolle keuze: één van de andere spelers moet instappen om Frenkie af te stoppen, maar dat betekent óók dat hij zijn directe Oranje-tegenstander los moet laten. Omdat deze in een aanvallende(re) positie staat dan De Jong in dribbelt en de Nederlander naast dartelen ook nog enorm goed kan passen, zorgde dat voor veel dreiging en mogelijkheden op het moment dat De Jong aan de bal kwam. 

Tel daar dus de ruimtes tussen de linies die je krijgt bij aanvallend spel van België bij op en je krijgt het lofzangmakende spel van de middenvelder tegen België. Vanuit dat perspectief is het heel gemakkelijk om te stellen ‘WaArOm nIeT bIj BaRçA?’. Dat terwijl Sergio Busquets, de verdedigende middenvelder die Frenkie van ‘zijn’ positie afhoudt, al jarenlang met sober en simpel spel laat zien dat deze positie (voorlopig) niet voor De Jong is weggelegd. In ieder geval niet zo lang Barcelona de nummer zes positie als een slot op de deur invult in plaats en je een type Davy Klaassen naast De Jong dient te zetten om voetballend vermogen én defensieve balans te bewaren.

Nations League: Wales – Nederland

Voor de wedstrijd tegen Wales staat er een heel andere opdracht voor De Jong op de planning. Hoewel de ploeg van sterspeler Gareth Bale meer dan eens in een 5-3-2/5-4-1-formatie aantrad, is het onrealistisch om te denken dat de Welshmen dit met dezelfde aanvallende intenties doen dan de Belgen. Dat zorgt er niet alleen voor dat Wales een man-meer-situatie op het middenveld kan creëren, wanneer de spits uitzakt en Bale naar binnen trekt bijvoorbeeld, het heeft ook nadelige gevolgen voor het spel van De Jong, en dus ook van het Nederlands elftal. De Jong krijgt immers minder ruimte om zijn dribbels in de diepte te maken – omdat de linies een stuk dichter op elkaar staan én de defensie niet (extreem) ver vooruit verdedigt. 

In dezen maakt het niet uit of bondscoach Robert Page voor een variant met vijf verdedigers kiest of hij de good-old 4-2-3-1 uit de hoed tovert. In beide gevallen zijn de ‘gevaargebieden’ voor De Jong, de as van het veld vanaf de middellijn tot aan het zestienmetergebied van de tegenstander, afgedekt met minimaal één directe tegenstander, die ook meteen de passlijn naar één van de spitsen af kan schermen en De Jong op deze manier terug of breed zal dwingen. Daardoor wordt er dus óók bij Oranje een ander soort spel gevraagd van De Jong, iets waar het geïnteresseerde Manchester United op zal letten in de wedstrijd tegen Wales. Maar, misschien nog wel belangrijker, iets wat de ‘onzichtbare ontwikkeling’ van Frenkie de afgelopen twee jaar zou kunnen, en eigenlijk ‘moeten’, opleveren. 

De Jong speelde de afgelopen jaren dan niet (vaak) op zijn favoriete positie. Hij stond vrijwel altijd binnen de lijnen of kwam als invaller in het veld. Met andere woorden: De Jong heeft zich als voetballer wel degelijk ontwikkeld, maar niet op de manier waarop ‘wij’ als voetballand dat graag zien. We zien immers De Jong in het shirt van FC Barcelona vaker zonder dan met de bal aan de voet over het veld dartelen en de keren dat de Nederlander de bal aangespeeld krijgt, is zijn eerste taak deze zo snel mogelijk bij de gevaarlijke aanvallers te krijgen. Daardoor is zijn bewegingsruimte van de hele zone van ‘de nummer zes’, het verdedigende middenveld in de breedte van het veld, naar één verticale stook over het veld gegaan. Dan ben je als ‘aanvallende pion’ niet alleen makkelijk af te dekken in de passing, het zorgt er ook voor dat het te druk is om überhaupt één keer te kunnen kappen, laat staan te kunnen keren en draaien. 

Manchester United en FC Barcelona

Hoewel de geruchten over een hereniging met Manchester United-trainer Erik ten Hag er niets over vermelden: dat is óók de situatie waarin De Jong terecht komt als hij bij Manchester United terecht komt. Het is in theorie mogelijk om met één verdedigende middenvelder te spelen in de Premier League, maar het risico dat daaraan hangt, is voor veel trainers te groot. Aangezien Engelse ploegen over het algemeen met drie aanvallende middenvelders, twee controleurs spelen én opkomende backs spelen, kun je als trainer eigenlijk niet anders dan twee defensieve middenvelders daar tegenover zetten. Eén verdedigende middenvelder kan niet drie zones afdekken én ervoor zorgen dat de spits niet aanspeelbaar is en dat zorgt voor zoveel ruimte in de gevaarlijkste gebieden van het veld dat het een utopie lijkt om succesvol te zijn – of Ten Hag moet zijn defensie zoals bij Ajax extreem hoog opstellen. 

Daardoor wordt het zowel voor Erik ten Hag als Xavi een interessante ontmoeting tussen Frenkie de Jong en de middenvelders van Wales. Dat zijn allemaal sterke gasten die liever beuken dan ballen, zoals veel Premier League-middenvelders die voorkeur hebben, en het zijn ook spelers die gewend zijn in een hoog tempo te spelen – en heb je als middenvelder dus nóg minder tijd dan normaal. 

Dat laatste maakt niet alleen de opdracht voor De Jong moeilijker, maar ook voor de rest van de middenvelders: dan wordt het immers ook lastiger om Frenkie in de juiste positie aan te spelen zodat hij zijn actie kán maken in een zone waar het ook echt nut heeft. Aan de andere kant kunnen we ook de progressie van De Jong zien in het spel zonder bal en vooral de passkwaliteit in het één keer raken of het aannemen en doorpassen, die basis van de tikki-takka die Ajax en Barcelona graag laten zien. 

Dat is inderdaad de basis van De Jong zijn spel, maar daaruit blijkt ook maar weer eens hoe lastig voetbal kan zijn. Schuif een paar meter naar voren en je bent een heel andere speler. En De Jong is dat, juist door die positiewisseling, ook geworden. Hij wordt immers bij FC Barcelona al twee jaar gedwongen om zijn acties beter te timen – er is minder ruimte, dus minder mogelijkheden, nóg meer het overzicht te bewaren en dus (in de toekomst) vaker de juiste afweging tussen een pass en een actie maakt. 

Daardoor keken wij de afgelopen jaren naar het technische aspect van De Jongs ontwikkeling, maar kan je daarin nóg beter worden als speler? Je blijft altijd afhankelijk van de ruimte op het veld om zo’n actie te kunnen maken en aangezien het mentale aspect (vrij staan in de drukke ruimte, concentratie in de passing en dus eigenlijk al weten waar de bal naartoe moet voordat je ‘m aangespeeld krijgt) door de technische kwaliteiten minder aandacht hoefde te hebben bij Ajax en Oranje, is dat wel de ontwikkeling die gaat bepalen of De Jong als zes slagingskans heeft bij FC Barcelona. 

Tegen Wales, bij uitstek een ploeg waar je jezelf kort doorheen moet combineren en als laatste man voor de verdediging secuur en in een hoog tempo moet passen, doorbewegen én het elftal in balans houden vanwege counters (Busquets-rol), kan hij het ongelijk van zijn trainer bewijzen. Dat De Jong ongetwijfeld de kans krijgt om te kijken of hij ook langs enorme beren van voetballers kan dribbelen, kan op hetzelfde moment voor Manchester United de doorslag geven om een onweerstaanbaar bod op hem uit te brengen.

TIP: Nederland wint van Wales? Jij wint 1.52x je inzet!

Door Bram Steenbeek