Gravenberch loopt in Frenkie de Jong-val

Ryan Gravenberch speelde een ijzersterke Klassieker. De 19-jarige middenvelder leek wel extra motivatie te hebben. Na de wedstrijd druppelde een mogelijke reden naar buiten: Bayern München zou een eerste bod hebben gedaan op de middenvelder. De wedstrijd tegen Feyenoord bewijst echter óók dat de negentienjarige middenvelder bij Ajax, ondanks zijn sterke spel in de topper van afgelopen weekend, nog lang niet uitgeleerd is. Of dat laatste Gravenberchs prioriteit is, is een tweede.

Dat Ajax afscheid gaat nemen van Ryan Gravenberch stond al een lange tijd vast. De negentienjarige middenvelder debuteerde op zijn zestiende in het eerste elftal van de Amsterdammers. Twee jaar later was de jonge middenvelder een vaste basisspeler bij trainer Erik ten Hag en vertrok de talentvolle Nederlander eigenlijk niet meer uit de basis. Een vormdip en een corona-besmetting zorgden er uiteindelijk voor dat Gravenberch zijn Ajax-plek eventjes verloor aan Davy Klaassen. Na de wedstrijd tegen Feyenoord lijkt Gravenberch echter weer helemaal zeker van zijn plek bij de eerste elf. Daarmee lijkt de Nederlander ook zijn laatste maanden als Ajacied als basisspeler mee te maken, al bewijzen de afgelopen weken óók dat Gravenberch de nodige stappen dient te zetten.

Ryan Gravenberch

Als je kijkt naar de middenvelders die Ajax de afgelopen seizoenen verlieten, dan kom je tot de conclusie dat de stap van Ajax naar de Europese top in veel gevallen groot is. Te groot, als je het aan bijvoorbeeld Donny van de Beek vraagt. Spelers met meer ervaring in hun benen, zoals Hakim Ziyech, kennen de klappen van de voetbalwereldzweep en weten zich te revancheren. Van de Beek maakt indruk bij Everton, maar daarmee is ook meteen het pijnlijke punt gemaakt: op het moment dat er grote(re) druk bij komt kijken en/of de concurrentie is beter, komen de jonge Nederlanders over het algemeen niet aan de bak in de Europese top.

Frenkie de Jong is de laatste middenvelder die dat wél lukte. Dat Wesley Sneijder de voorganger is van Frenkie, en dat niet deed bij Real Madrid maar later bij Internazionale, zegt eigenlijk genoeg over het risico dat Gravenberch deze zomer lijkt te gaan nemen. Dat risico móét de middenvelder wel nemen om te kijken waar zijn horizon ligt. De vraag is of aankomende zomer het juiste moment is om die stap te maken, helemaal wanneer er ook volgend seizoen een basisplaats bij Ajax in het verschiet ligt voor de jonge middenvelder.

Vorig seizoen liep iedereen nog de polonaise achter de dribbels van het wonderkind. Dit seizoen valt vooral op dat Gravenberch in zijn spel zonder bal, het gedeelte van zijn spel dat onderontwikkeld is omdat hij dit in de jeugd altijd kon compenseren door zijn spel aan de bal, steeds meer aanwezig is in het spel van de Amsterdammers. Dat de Nederlander daardoor niet alleen als ‘acht’, maar ook als ‘zes’ (enige verdedigende middenvelder, red.) kan spelen én het team daarmee beter kan laten voetballen, onderstreept nog maar eens het talent van Gravenberch. Dat talent heeft echter wel de tijd en speelminuten nodig. Als de afgelopen weken één ding bewijzen, is dat Ajax hem die tijd geeft.

Ajax

Dat kwam in de wedstrijd tegen Feyenoord tot uiting. Gravenberch is een speler die zich graag laat uitzakken in de vrije ruimte, de bal komt ophalen en vanuit die (over het algemeen linker)zone van het veld zijn individuele actie inzet. Het maakt niet uit of Gravenberch dit doet in de defensieve zone van het veld, wanneer Ajax opbouwt, of wanneer de buitenspelers van de Amsterdammers de bal hebben. Vrijwel zonder uitzondering biedt Gravenberch zich kort aan. Want met de bal aan de voet, dan zijn er in Nederland nog steeds weinig spelers beter dan de 19-jarige middenvelder. Zonder die bal aan de voet, kan Gravenberch nog steeds veel leren.

Van Steven Berghuis, bijvoorbeeld. De aanvallende middenvelder kende een ongelukkige wedstrijd tegen zijn voormalig werkgever en moest na ruim een uur spelen plaatsmaken voor Davy Klaassen. Berghuis had wel degelijk zijn meerwaarde in De Klassieker. Zonder de loopactie van de aanvallende middenvelder zou Gravenberch nooit een vrije schietkans hebben gehad op de rand van de zestien en had Sébastien Haller de gelijkmaker er niet in kunnen prikken voor de Amsterdammers. Dat lukte de middenvelder van Ajax echter één keer in negentig minuten. Dat is voor een speler op acht, een positie die bij Ajax als een creatieve box-to-box-speler ingevuld wordt, eigenlijk bedroevend weinig.

En dat ‘weinig’ slaat niet eens op het rendement van de middenvelder. Gravenberch kwam dit seizoen 37 wedstrijden in actie voor Ajax, met twee doelpunten en zes assists als gevolg. Daar tegenover staan wel 2,2 dribbels per wedstrijd, maar óók 0,8 keer balverlies per wedstrijd (in de Eredivisie, red.). Kijk je naar de positie waar Gravenberch staat, in het drukke centrum of door die drukte uitwijkend naar de vleugels, dan zijn dat ook posities waar het risico het grootste is om een actie in te zetten. Met andere woorden: dat zijn de momenten die Gravenberch moet leren kiezen om het rendement omhoog te krikken.

Frenkie de Jong-val

Niet per sé in doelpunten en assists, maar in positionering zonder bal, beslissingen maken en het anticiperen op bepaalde spelsituaties. Want eerlijkheid gebiedt te zeggen: Gravenberch kwam voor de 1-1 niet vrij voor het doel omdat hij zo goed positie koos. Hij stond op één lijn met Berghuis (in plaats van gestaffeld) en had de loopactie van de oud-Feyenoorder nodig om vrij te komen. Alleen hoor je niemand over de loopactie van Berghuis, die van het centrum naar de linkerzone kruiste, zijn directe tegenstander meenamen en de passlijn naar Gravenberch open zette. Dat zegt eerder iets over de Gravenberch-hype in Nederland dan het feit dat Gravenberch zich nog (steeds) niet bewust is van zijn omgeving in het veld.

Dat weerhoudt Bayern München er niet van om een bod van 25 miljoen euro uit te brengen op Gravenberch. Net zoals de overgang van Frenkie de Jong naar FC Barcelona, ligt het in de lijn der verwachting dat Gravenberch een dergelijke overgang wel ziet zitten. De middenvelder zou op zoek zijn naar een nieuwe uitdaging, wil Ajax niet zonder transfersom verlaten, maar lijkt ook niet zijn tot 2023 lopende contract te gaan verlengen bij de Amsterdammers. Daardoor is de transfer een enige optie om aan de wensen van alle partijen te voldoen, maar bij een transfer naar Bayern loopt Gravenberch in dezelfde val die Frenkie de Jong een hoop gezever opleverde in zijn tijd bij FC Barcelona.

Net als Gravenberch is De Jong een speler die in zijn jongere jaren volledig op zijn talent kon teren. Pas toen De Jong bij FC Barcelona kwam te spelen, werd hij uitgedaagd om verder te denken dan zijn doldwaze dribbels. Soms is slim positie kiezen en de bal in één keer doorspeler veel effectiever dan de bal aannemen en een individuele actie. De cru is: om die keuze in eerste instantie te kúnnen maken, moet je in de juiste positie staan. En als je jezelf constant achter de linie van de tegenstander laat uitzakken of naar de zijkant uitwijkt, leer je jezelf die looplijnen niet aan en blijft Gravenberch afhankelijk van de loopacties van anderen om vaker vrij te komen.

Toekomstperspectief

Ten opzichte van De Jong heeft Gravenberch nog één belangrijk nadeel: de selectie van Bayern München is vele malen sterker dan de spelers die Barcelona op het wedstrijdformulier kan zetten. Op het middenveld zal Gravenberch moeten afrekenen met ervaren spelers zoals Joshua Kimmich, Leon Goretzka, Marcel Sabritzer, Corentin Tolisso én Marc Roca. Vooral met de aanwezigheid van de eerste twee namen, die ook bij de nationale ploeg van Duitsland een belangrijke rol vertolken, creëert voor Gravenberch de situatie die wel wat weg heeft van de Busquets-muur waar De Jong sinds zijn Barcelona-transfer tegenaan loopt. Net als de 33-jarige verdedigende middenvelder zijn Kimmich en Goretzka geen spelers die een trainer er zomaar naast zet. Niet ter faveure van een talent in een grote wedstrijd, in ieder geval.

Dat terwijl bij Ajax de speelminuten voor Gravenberch voor het oprapen liggen. Dit seizoen, maar óók de komende jaren. Dat Gravenberch nu voor een zachte prijs (Ajax vraagt naar verluidt 35 miljoen euro) kan vertrekken, opent een legio meer mogelijkheden voor de middenvelder. Met een WK op de kalender (winter 2022, red.) en de afwezigheid van de middenvelder van Ajax in de (voor)selectie van bondscoach Louis van Gaal, zetten de toekomstige transferkeuze van Gravenberch wel in een ander perspectief. Hij móét spelen, anders haalt hij de schifting niet.

Dat laatste is nog altijd de grootste troef die Ajax in handen heeft. Het kan een gulden middenweg opleveren voor de Amsterdammes, Bayern München én Gravenberch. De Nederlander tekent waarschijnlijk een vijfjarig contract in Beieren. De eerste twee jaren van die samenwerking zullen investering zijn in de toekomst die vanaf contractjaar drie begint. Op dat moment is Gravenberch 22 jaar, maar om op dat moment verder te zijn dan nu, heeft Gravenberch wekelijks speelminuten nodig. Speelminuten die hij bij Ajax kan maken. Ook volgend jaar. Desnoods als huurspeler.

Wint Ajax van FC Groningen? De odd is 1.4x!