Gravenberch maakt traditionele transferblunder

Ryan Gravenberch is dit seizoen één van de belangrijkste spelers in het elftal van Ajax. De 19-jarige middenvelder begon elke wedstrijd van het team van Erik ten Hag aan de aftrap. Het onderstreept nog maar eens het talent van Gravenberch, die zich mag verheugen op interesse van clubs zoals Real Madrid en Liverpool. De recente historie bewijst echter dat een directe overstap naar deze clubs eerder in de categorie ‘traditionele transferblunder’ vallen dan een succesverhaal worden. Er zijn immers nog meer opties voor een talent als Gravenberch… 

De kans dat Ryan Gravenberch volgend seizoen nog bij Ajax speelt, wordt met de week kleiner. De negentienjarige middenvelder van de Amsterdammers is sinds zijn debuut in het eerste elftal geruisloos een dragende basiskracht geworden. Het talent van de Nederlandse middenvelder was al langer bekend bij de beleidsbepalers in Amsterdam, maar ook buitenlandse clubs stuurden met regelmaat afgevaardigden naar De Toekomst om Gravenberch live aan het werk te zien en hem later te benaderen voor een overstap naar een buitenlandse competitie.

Ryan Gravenberch en Ajax

Gravenberch bleek, in tegenstelling tot veel van zijn leeftijdsgenoten, wél bestand tegen de schitterende beloftes, een kans om zich te bewijzen bij een Europese Elite-club en een contract waar je de rest van je leven op kunt teren. Voor Gravenberch speelden er de afgelopen seizoenen andere krachten. Hij besloot aan het begin van dit seizoen Ajax trouw te blijven. Dat wordt volgend seizoen, wanneer Gravenberch in juni 2023 uit zijn huidige contract loopt, een lastiger verhaal. Helemaal op het moment dat Ajax met Gravenberch niet in dezelfde situatie wil komen als dat het nu zit met Noussair Mazraoui en in het verleden met Brian Brobbey. 

Het is daarom niet gek dat de interesse in de talentvolle Nederlander de komende maanden wordt geïntensifieerd. De contractonderhandelingen tussen Gravenberchs zaakwaarnemer Mino Raiola en Ajax lopen al een tijdje, maar witte rook is er nog niet gespot boven de Johan Cruijff ArenA. In de laatste maanden van 2021 kwam naar buiten dat de onderhandelingen voorlopig stuk liepen op een minimale ontsnappingsclausule voor in het contract van Gravenberch. Deze zou een toekomstige transfer gemakkelijker moeten maken, maar zorgt er ook voor dat Ajax niet het maximale bedrag zou kunnen vragen in de toekomst. 

Destijds werd er door De Telegraaf gesproken over een ontsnappingsclausule van zo’n dertig miljoen euro. Ter vergelijking: Gravenberchs marktwaarde is op dit moment 35 miljoen euro, waardoor de informatie uit oktober vorig jaar (dertig miljoen euro als ontsnappingsclausule, red.) op dit moment niet heel relevant meer lijkt. Daarnaast is het de vraag of zo’n vast afkoopbedrag in het contract er ook voor gaat zorgen dat Gravenberch de juiste club vindt. Dat laatste blijkt voor Ajax-middenvelders de afgelopen seizoenen al een uitdaging op zich. 

Ajax-middenvelders in Europa

Ajax boerde de afgelopen jaren goed op de internationale transfermarkt. Helemaal als het gaat om (aanvallende) middenvelders, weten grote Europese clubs de onderhandelingstafel van de Johan Cruijff ArenA gemakkelijk te vinden. FC Barcelona sloot een akkoord over de mega-transfer van Frenkie de Jong (85 miljoen euro, red.), Donny van de Beek transfereerde een jaar later voor veertig miljoen euro naar Manchester United én Ajax verkocht Hakim Ziyech voor eenzelfde bedrag aan Chelsea. Deze transfers hebben daarmee twee dingen opgeleverd: een dikke boost voor het eigen vermogen van de Amsterdammers, maar een dikke downgrade als het gaat om het individuele niveau en de speeltijd bij de nieuwe club. 

Natuurlijk is het niveauverschil tussen de Eredivisie en de Premier League en La Liga enorm. Het is immers al jaren bekend dat onze vaderlandse competitie het qua intensiteit en fysiek geweld lang niet haalt bij de top vijf competities in Europa, maar dat is niet de enige reden waarom uitstekende voetballers zoals De Jong en Ziyech hun buitenaardse niveau uit Amsterdam in Barcelona en Londen nauwelijks benaderen. Dat komt vooral omdat deze spelers, vooral door hun tijd bij Ajax, eigenlijk verwende voetballers zijn geworden. Als speler van Ajax ben je altijd de bovenliggende partij, zijn de ruimtes daardoor kleiner en heb je je techniek nodig om je daar uit te spelen. In de buitenlandse competities zijn deze ruimtes net zo klein, maar heb je als speler van een topclub (veel) minder tijd om een juiste beslissing te nemen – want hogere intensiteit. 

Daardoor wordt een Eredivisie-speler eigenlijk gedwongen om dezelfde keuzes (veel) sneller te maken en er dan ook nog voor te zorgen dat je met enige regelmaat de juiste keuze maakt. Dat zie je nu bij De Jong, die sinds zijn FC Barcelona-entree vaker ‘op acht’ dan ‘op zes’ staat en in deze positie, naast zijn gebruikelijke dribbelacties, meer te focussen op het één-keer-raken-spel dat FC Barcelona typeert. Dat de Nederlander daar moeite mee heeft, is logisch: in plaats van de bal achter de linie van de tegenstander op halen, staat De Jong nu tussen die linies en moet hij telkens onder druk van één tot drie directe tegenstanders in één keer (spelen) zijn teamgenoot vinden. Daardoor wordt de beslissingstijd voor een keuze enorm ingeperkt en maakt De Jong nu fouten die hij in zijn hele carrière nog niet gemaakt heeft. 

Contractsituatie Gravenberch

Ziyech en Van de Beek zitten bij Chelsea en Manchester United ieder in een vergelijkbare situatie. De sterspelers van het Ajax van weleer vertolken een bijrol in een grote competitie. Ziyech heeft dan meer krediet dan Van de Beek, die al bijna twee seizoenen de bank warmhoud op Old Trafford, maar pure magie hebben we nog niet uit de voeten van de Marokkaans international zien komen in zijn tijd bij Chelsea. Het is waarschijnlijk dat Gravenberch de verhalen van zijn oud-teamgenoten ook heeft gehoord en/of gelezen in de media. Dat kan van invloed zijn op zijn eigen keuzeproces, helemaal met de contractsituatie van de negentienjarige Oranje-international in het achterhoofd. 

Een transfervrije status is voor een spelers financiële positie vaak beter dan de sportieve ambities. Dat verandert op het moment dat een groot talent zoals Gravenberch nog maar één seizoen van zijn contract overheeft. Op dat moment is het onwaarschijnlijk dat grote clubs in eerste instantie al enorme bedragen (lees: tientallen miljoenen boven marktwaarde) gaan bieden. Dat kan natuurlijk nog komen als bijvoorbeeld Real Madrid en Liverpool tegen elkaar op gaan bieden, maar het lijkt realistischer om ervanuit te gaan dat een zomerse transfer van Gravenberch, zónder tussentijdse contractverlenging, eerder in de transfersomcategorie van Ziyech/Van de Beek valt dan richting De Jong gaat. 

Dat opent de deuren voor een andere categorie clubs voor Gravenberch. De Nederlander bevindt zich daardoor in een extra luxepositie. In een ‘normale’ situatie is de middenvelder alleen maar te betalen door de Liverpools en Real Madrids van deze voetbalwereld. Dat verandert op het moment dat de transfersom niet meer dan zestig miljoen euro is (bij langlopend contract), maar Gravenberch voor ongeveer de helft op te halen is. Dan opent Gravenberch een legio aan kansen voor zichzelf, en mogelijk ook voor de Amsterdammers. 

Tussenstap naar topcompetitie

Het is voor Gravenberch persoonlijk fantastisch om over te kunnen stappen van Ajax naar Liverpool of Real Madrid. Of dat meteen de verstandigste move is voor de Ajacied, is een tweede. Het verleden bewijst dat ook de meest talentvolle voetballers na hun Ajax-tijd bij lange na niet hun niveau halen. Dat komt vooral door hun privilege om de Ajax-opleiding gevolgd te hebben, of dat ze meerdere jaren in het eerste elftal hebben gespeeld. Daardoor zijn (helemaal) Ajax-middenvelders eigenlijk luxepaarden en is het middenveld in topcompetities zoals de Premier League en La Liga (en ook de Bundesliga en Serie A) vooral de zone van het veld waar er strijd geleverd wordt en je, voordat je überhaupt aan een voorwaartse optie kunt denken, eerst je mannetje moet staan in een persoonlijk duel. 

Daarom is een tussenstap voor Gravenberch wellicht de verstandigste optie. Een die, mits de Oranje-international zijn contract niet verlengt, ook tot de realistische mogelijkheden behoort. Clubs zoals RB Leipzig, Borussia Dortmund, Atlético Madrid, Juventus of Arsenal zijn niet de clubs die je de afgelopen jaren met Gravenberch in verband gebracht zag worden, maar door een lager prijskaartje van de middenvelder – of dat nu te maken heeft met zijn contractstatus of een mogelijke minimale ontsnappingsclausule – nu plotseling wel tot de realistische mogelijkheden behoort en daarmee Gravenberch kan behoeden voor de traditionele transferblunder van de andere Ajax-middenvelders. 

Het allerbelangrijkste verschil tussen Ajax en de Europese Elite is nog altijd de prestatiedruk. Als talent van Ajax mag je fouten maken, ook als basisspeler. Als talent van een topclub mag je niet eens fouten maken als invaller: er zijn voor jou immers genoeg, en meestal veel meer ervarene, alternatieven voor een trainer. Bij een subtopclub in een grote competitie, of niet de absolute titelfavoriet voor het landskampioenschap en/of de Champions League, krijg je als speler in beginsel al meer tijd om aan te haken bij het hogere niveau dat gevraagd wordt en daarna door kan groeien – denk bijvoorbeeld aan Georginio Wijnaldum, die na één jaar bij Newcastle United een transfer naar Liverpool klaarspeelde en jarenlang basisspeler was op Anfield. Als Ajax een doorverkooppercentage weet af te dwingen in de onderhandelingen, kan het bij een nieuwe toekomstige transfer nóg een keer cashen voor de ontwikkeling van Gravenberch. En met dat scenario in het vooruitzicht, weet je één ding zeker: Raiola zal sowieso voor zo’n plan zijn.

Ajax wint de Champions League? Jij wint 15x je inleg!