Hoe Cruijff en Van ’t Schip Mexico op z’n kop zetten met de Hollandse School

De weg van John van ’t Schip naar het hoofdtrainerschap bij Ajax is een bijzondere geweest, met Chivas Guadalajara als opmerkelijke tussenstop. In naam van Johan Cruijff werd de oud-voetballer in 2012 naar de populaire Mexicaanse club gezonden om de Hollandse School te onderwijzen. Het werden zes korte maar veelbewogen maanden, die eindigden met een knallende ruzie. “Ze verkochten mij Van ‘t Schip alsof hij Guardiola was.”

Reconstructie van de Mexicaanse maanden van John van ‘t Schip

Het is groot nieuws in Mexico als Johan Cruijff in februari 2012 een driejarig contract tekent als adviseur van Chivas Guadalajara. Het grootste icoon van het Nederlandse voetbal was bijna klaar met de fluwelen revolutie bij Ajax en kon wel wat afleiding gebruiken bij een club waar hij ‘wel meteen aan de slag kon’. De eigenaar van de Mexicaanse topclub, de steenrijke zakenman Jorge Vergara, wilde zijn torenhoge ambities waarmaken na zes jaar zonder succes. Cruijff was volgens hem de aangewezen man om daarvoor te zorgen.

Chivas had Cruijff het liefst zelf als coach op de bank gezet, maar dat was voor één van de beste voetballers aller tijden geen optie. Hij wilde wel de juiste mensen neerzetten. “Als je goed leiding geeft, komen de kwaliteiten van anderen goed tot uiting. Dan hoef je er niet altijd te zijn”, aldus Cruijff. Hij zei er nog bij dat men geen wonderen moest verwachten. Vergara sprak ook van een lange termijn project, maar kon zijn drang naar snelle resultaten niet helemaal onderdrukken. “Cruijff binnenhalen is als de paus van het voetbal binnenhalen”, zei de flamboyante voorzitter.

John wie?

De grote vraag was: wie zou Cruijff meenemen als trainer? Het grote speculeren, iets waar de Mexicaanse media in uitblinken, kon beginnen. De ruim veertig miljoen supporters van Chivas smulden ervan. Een Nederlandse legende als Marco van Basten of Ronald Koeman aan het roer bij hun club; ze zagen het helemaal zitten. Zelfs Pep Guardiola werd genoemd, nadat die als trainer van FC Barcelona bij Chivas op bezoek kwam. Bij het bekendmaken van de gekozen kandidaat was de verwondering dan ook groot. John van ’t Schip? Wie is dat?

In de praktijk had Chivas niet Johan Cruijff, maar de Johan Cruyff Institute gecontracteerd. Dit bedrijf waarborgt zijn voetbalfilosofie en verspreidt deze over de wereld. Medeoprichter Todd Beane, de schoonzoon van Cruijff, zat naast zijn schoonvader bij de presentatie in Mexico. Niet de verlosser zelf kwam vanuit Spanje naar El Dorado, het vergulde land, maar hij stuurde zijn volgelingen. Acht stuks om precies te zijn. John van ’t Schip, Rob Meppelink en David Nascimento voor het eerste elftal. Patrick Ladru, Alexander Zwiers, Eric Viscaal, Michiel te Haken en Hemmet el Ouassaidi voor de jeugdelftallen. Een Nederlandse invasie bij Chivas, de meest Mexicaanse club van Mexico, waar ze traditiegetrouw alleen maar met Mexicanen spelen. Het zou tot een opstand kunnen leiden, maar de supporters waren eigenlijk wel benieuwd naar die nieuwe Nederlandse trainer. Kon John van ‘t Schip hun club de begeerde successen bezorgen?

¿Se acuerdan de John van 't Schip? 👀

El ex técnico de Chivas dirigirá al Ajax ⚽

*El histórico equipo de Países Bajos marcha último en la Eredivisie pic.twitter.com/gnmT0qVoHc

— ESPN.com.mx (@ESPNmx) October 30, 2023

Kwaliteit als coach

Het begin was onwennig doordat Van ’t Schip geen Spaans sprak. De ervaren Mexicaanse assistent-trainer Eduardo Fentanes werd binnengehaald om de connectie met de spelersgroep makkelijker te maken. Ook de vernederlandste Portugees Nascimento kon daarbij helpen. “Ik had sprak al een woordje Spaans en deed de eerste weken de training”, vertelt Nascimento aan SoccerNews. “We kregen direct les en John pakte het snel op. Hij heeft in Italië gespeeld en snapt de mentaliteit van latino’s.”

Volgens Nascimento is Van ’t Schip een warmbloedig mens, die anderen kan raken met zijn eerlijke inborst. “Dat is zijn grote kracht. Hij is een rustig persoon, met geweldige humor en een verbinder. Iemand die mensen op hun gemak kan stellen en zorgt dat iedereen goed samenwerkt. Dat zie je nu ook bij Ajax. De spelers zijn weer blij en voelen zich prettig. Daar heeft John voor gezorgd. Spelers voelen dat hij oprecht geïnteresseerd is en doen daarom een stapje extra voor hem.”

Goede prestaties

Met de komst van Cruijff en Van ’t Schip kwamen er grote veranderingen bij Chivas. Als eerste lieten ze het kunstgrasveld uit het stadion vervangen door echt gras. De gym werd aangepakt, nieuwe trainingsmethodes werden ingevoerd en zelfs het eten veranderde. Allemaal met het doel om van Chivas het FC Barcelona van Mexico te maken. Maar ondertussen moest er ook direct gepresteerd worden van de veeleisende voorzitter Vergara.

Traditioneel gezien is Chivas één van de topclubs van Mexico, maar ten tijde van de aanstelling van Van ’t Schip was het zes jaar geleden dat ze een titel hadden gewonnen. Onder de Nederlandse coach kwalificeerde de ploeg zich op het nippertje voor de play-offs om het kampioenschap door achtste te eindigen. “Dat was niet het grote succes waar ze op hadden gehoopt, maar het was een goede prestatie. Het elftal was niet rijk aan talent. Er zaten veel jonge spelers uit de jeugdopleiding bij”, herinnert journalist en Chivas-volger Eric López zich.

Met de overwinningen op stadsgenoot Atlas en aartsrivaal Club América verdiende Van ’t Schip het nodige krediet. “Vooral de Súper Clásico tegen América was bijzonder. Die won Chivas met 1-3 en de supporters herinneringen zich het goede spel tot op de dag van vandaag. Aanvallend, op de helft van de tegenstander en met snelle, verticale passing. Echt volgens de Hollandse School. Niet het defensieve voetbal dat we in Mexico gewend waren. Het team van Van ‘t Schip maakte echt indruk.”

Knallend einde

Toch liep het seizoen, dat in Mexico zes maanden duurt, teleurstellend af. In de kwartfinale verloor Chivas over twee wedstrijden van Toluca (5-2). Na de uitschakeling zou voorzitter Vergara de kleedkamer zijn binnengelopen en de spelers hebben beledigd. Van ’t Schip verdedigde zijn team en kwam lijnrecht tegenover Vergara te staan, waarbij ze elkaar geduwd zouden hebben en volgens Mexicaanse bronnen bijna op de vuist gingen.

Vergara was ook helemaal klaar met Cruijff, die zich bijna niet in Mexico liet zien en slechts advies gaf via de telefoon vanuit Barcelona. Na het seizoen besloot de voorzitter, volgens insiders een autoritaire en impulsieve leider, de banden met de Nederlandse adviseur te verbreken. De samenwerking duurde niet langer dan tien maanden. “Het grootste probleem van Chivas is Jorge Vergara”, reageerde Cruijff fel. “Je bent geen grote club als je in veertig jaar drie titels wint, laten we onszelf niet voor de gek houden.”

Miren me pasaron esta foto, se las comparto, Johan Cruyff, con el cuerpo técnico de Chivas y John van´t Schip pic.twitter.com/K7LxSqvH

— Héctor (@HectorPerez106) June 11, 2012

Ontslagen door Feyenoord-directeur

Uiteindelijk was de Nederlandse invasie te veel voor de medewerkers van de club en voorzitter Vergara. De clubeigenaar hield de touwtjes graag zelf in handen; hij ontsloeg in zeventien jaar 28 trainers. Van ’t Schip mocht nog even blijven, omdat de fans en de spelers tevreden waren, maar vlak voor het nieuwe seizoen werden ook hij en zijn technische staf weggestuurd. Het was uitgerekend de nieuwe Nederlandse directeur, Dennis te Kloese, die Van ’t Schip ontsloeg. “De reden is simpel”, zei de huidige directeur van Feyenoord in zijn verklaring. “Chivas heeft een coach nodig die de identiteit van de club kent en succesvol kan zijn. Dat we allebei uit Nederland komen is geen excuus om hem te laten zitten.”

Minder dan een jaar later werd ook Te Kloese ontslagen bij Chivas. Eigenaar Vergara keek met teleurstelling terug op het avontuur met de Nederlanders, dat uiteindelijk geen lange termijnproject werd. “Het was een rampzalige ervaring. Ze verkochten mij Van ‘t Schip alsof hij Guardiola was. Ik heb ruim tweehonderd miljoen pesos (tien miljoen euro, red.) uitgegeven aan versterkingen.”

Dat Van ’t Schip toch een goede indruk heeft achtergelaten in Mexico, bleek toen zijn naam in 2021 ineens weer opdook bij Chivas. De supporters wilden hem graag terug als trainer. Maar Amaury Vergara, de zoon van de inmiddels overleden Jorge, koos voor een Mexicaanse trainer in plaats van een Nederlander.