Hoe Pelé een burgeroorlog in Nigeria stilzette

Na het overlijden van Pelé wordt wereldwijd herinnerd hoe belangrijk de Braziliaan was voor het voetbal. Hij schreef veel records op zijn naam en trok met Santos de hele wereld over. In Nigeria zou hij zelfs verantwoordelijk zijn geweest voor een pauze in een burgeroorlog.

Pelé was één van de eerste voetballers die wereldwijd beroemd werd. Het WK in 1958, waarop hij als zeventienjarige uitblonk, was het eerste grote toernooi dat live op tv werd uitgezonden. Voor die tijd moesten fans in uithoeken van de wereld het hebben van verhalen en mythes over grote voetballers ver weg. Nu had iedereen zelf gezien hoe goed Pelé was.

Zijn club Santos maakte graag gebruik van de roem van het talent om geld te verdienen. De Braziliaanse club trok in de jaren ’50 en ’60 de hele wereld over om toernooien te spelen. In 1959, een jaar na zijn eerste wereldtitel, speelde Pelé nog twee wedstrijden in Groningen en Enschede tijdens een Europese tour. Vele jaren later werd Pelé naar Afrika gebracht om zijn kunsten te laten zien, terwijl het continent op scherp stond vanwege verschillende oorlogen.

Burgeroorlog

In 1969 kwam Pelé aan in Nigeria. Op dat moment was er een bloedige burgeroorlog gaande tussen de regering van het land en Biafra, een afgescheiden staat. In twee jaar tijd werden naar schatting twee miljoen burgers omgebracht. Miljoenen anderen moesten hun huis achterlaten, vluchtend voor het geweld. Maar alle terreur stopte even toen Pelé op bezoek kwam.

De strijdende partijen staakten het vuren zodat iedereen de wedstrijd van Santos tegen de Super Eagles kon zien, op 26 januari 1969 in Lagos. De  militaire gouverneur van de regio kondigde een lokale feestdag af en opende de brug tussen de rivaliserende gebieden. 25.000 mensen kwamen naar het stadion om een glimp op te vangen van het Braziliaanse wonderkind. Ze zagen Pelé twee keer scoren en gaven hem een staande ovatie.

Waarheid?

Volgens twee spelers van Santos duurde het staakt-het-vuren niet lang en zou er tijdens de wedstrijd alweer geschoten zijn. Ook andere bronnen betwijfelen dat de oorlog werd gepauzeerd vanwege de voetbalwedstrijd. Pelé zelf beweert dat de komst van Santos wel degelijk impact had op de oorlog: “Ik weet niet zeker of dat helemaal waar is, maar de Nigerianen hebben er zeker voor gezorgd dat de Biafranen Lagos niet binnenvielen terwijl wij waren daar”, zo schreef hij in zijn biografie.

Ontsnapt als piloot

Er bestaat een tweede bizarre anekdote over Pelé in Nigeria. In 1976 keerde hij als speler van New York Cosmos terug naar het Afrikaanse land in opdracht van een colamerk. Hij zou er een vriendschappelijke wedstrijd spelen en voetbalscholen openen. Tijdens zijn verblijf braken er spanningen uit; een militaire groep pleegde een coup om de macht te grijpen. Pelé moest het land uit zien te komen. Na drie dagen bij de Braziliaanse ambassade verzonnen ze een plan. De voetballer vermomde zich als piloot en slaagde erin om Lagos ongezien te verlaten. Voor de tweede keer liep zijn bezoek aan Nigeria goed af.