Ihattaren heeft dé taboe-blessure van het voetbal

Mohamed Ihattaren is weer in Nederland. De aanvallende middenvelder van Juventus speelt dit seizoen op huurbasis bij competitiegenoot Sampdoria, maar de middenmoter lijkt niet meer op de Nederlandse tiener te wachten. Wegens ‘privéredenen’ is Ihattaren op verlof gestuurd, waar hij terugkeert is echter nog onbekend. Het gedrag van Ihattaren is echter niet de échte reden dat het allemaal mis gaat bij de aanvallende middenvelder. 

Als je aan Mohamed Ihattaren denkt, dan wil je vooral die zeventienjarige jongen over het veld zien dartelen. Trainer Mark van Bommel kon zijn stempel niet drukken op PSV, maar heeft door de entree van Ihattaren wel een blijvende indruk achter gelaten in Eindhoven. De aanvallende middenvelder stormde de Eredivsie binnen met schitterende acties, technische hoogstandjes, onmogelijke steekpasses en krachtige afstandsschoten, om vervolgens via de achterdeur te vertrekken. 

Mohamed Ihattaren

Er zijn de afgelopen maanden talloze berichten, columns en analyses geschreven waarom Ihattaren niet rendeerde onder de PSV-trainer van de afgelopen seizoenen, Roger Schmidt. Dat de twee een moeizame relatie hadden vanaf de eerste training, viel op te merken uit één van de eerste persconferenties die de Duitse trainer gaf in Eindhoven. Daarin verklaarde Schmidt dat hij Ihattaren aan de bal niets meer kon leren, maar dat hij vooral zonder bal stappen moest gaan maken. 

Dat dit het eerste kleerscheurtje betekende in de rotsvaste relatie tussen PSV en Ihattaren, is in het voetbal altijd een mogelijkheid. Sterker nog: je bent een uitzondering op de regel als je door je hele carrière alleen maar trainers hebt met wie je het kunt vinden en die het in je zien zitten. Voor Ihattaren was dat dus Schmidt, die de belangrijkste PSV’er onder Van Bommel degradeerde tot invaller, en daarmee een aandeel had in de teloorgang van het voetbaltalent van Ihattaren. 

Maar de Duitse oefenmeester is, net als PSV, zeker niet de hoofdverantwoordelijke voor het hele Ihattaren-drama. Eén ezel stoot zich geen tweede keer, zeggen we in Nederland wel eens, maar Ihattaren is bij lange na geen ezel. Hij is slechts een jonge jongen met pijn die het voetbal al een tijdje niet meer verdooft. 

PSV

Voetballers worden vaak op een voetstuk geplaatst, maar het proces dat zij doormaken is niet zo veel verschillend van gewone mensen. Op het moment dat er iets ingrijpends gebeurt in jouw privésituatie, heeft dat ook invloed op je prestaties op je werk. In een gezonde werkrelatie krijg je dan de ruimte van de werkgever om te dealen met het leed, het een plekje te geven en om daarna weer richting je oude niveau te werken.

Dat proces leek Ihattaren ook in te zetten na het overlijden van zijn vader. Sterker nog: veel voetballers hebben in het verleden bewezen dat hun werk een tool was om zichzelf er weer bovenop te krijgen. Op basis van het gedrag van Ihattaren van de afgelopen weken, en de gelijkenissen met zijn gedrag van de afgelopen maanden, kun je de conclusie trekken dat het verwerkingsproces van Ihattaren volledig buiten het veld loopt. 

Dat kon ook niet anders: bij PSV kreeg hij de kansen niet om af te reageren tijdens wedstrijden. Sterker nog: zijn situatie bij de Eindhovenaren en de relatie met Roger Schmidt hebben de situatie eerder verergerd dan verminderd. Waar Ihattaren ook keek, overal was pijn. In zijn privéleven, in zijn professionele leven, en als je dan niet de juiste begeleiding krijgt, is het alleen maar menselijk dat je ondoordachte keuzes maakt.

Juventus

Die ondoordachte beslissing heet in Ihattarens geval Juventus. Dat Ihattaren ondanks een seizoen als invaller nog steeds een transfer naar de Italiaanse top maakte, ligt natuurlijk aan het netwerk van zaakwaarnemer Mino Raiola. De invloedrijke spelersvertegenwoordiger staat er om bekend dat hij zijn spelers bij grote clubs kan onderbrengen en dat is ongetwijfeld ook de reden dat veel jonge (Nederlandse) voetballers voor deze zaakwaarnemer kiezen. Ihattaren laat echter wel de keerzijde van die medaille zien. 

Wat een gekrenkte (voetbal)ziel écht nodig heeft, is vastigheid en bovenal een veilige omgeving voor zijn emoties. Die omgeving had hij in Eindhoven al niet meer door de situatie met PSV en Schmidt. Dat hij daarna de keuze maakt om in het buitenland te gaan voetballen, in een nieuwe cultuur en een nieuwe taal, lijkt dan in eerste instantie een goede oplossing. Op het moment dat je de pijn van het recente verleden nog met je meedraagt en je wordt opnieuw geconfronteerd met de patronen daarvan – Ihattaren zat nog maar één keer op de bank bij Sampdoria – dan moet je mentaal enorm sterk zijn om je daar overheen te zetten. 

Nu bewijst Ihattaren dat hij een sterke mentaliteit heeft door nog steeds zijn kop boven het maaiveld te steken. Je kunt echter niet van een negentienjarige jongen verwachten dat hij weet hoe hij daar mee om moet gaan. Dat blijkt ook: in plaats van trainen dook Ihattaren het nachtleven in, stond hij op het veld, was hij niet zijn beste zelf, waardoor zijn kansen bij voorbaat al slonken en hij zijn kans bij Sampdoria, net als bij Schmidt, al verspeelde voordat de eerste competitiewedstrijd gespeeld was. 

Taboeblessure in het voetbal

Misschien moeten we daarom niet de focus leggen op een nieuw mislukt avontuur voor Ihattaren. Misschien moeten we hem stimuleren om eerst aan zichzelf te werken voordat hij het publiek weer op de banken kan laten dansen. Ihattaren was onze nationale voetbaldroom voor de toekomst en de 19-jarige aanvallende middenvelder is nog steeds jong genoeg om Oranje nog steeds naar een nieuw niveau te gidsen. 

Maar om op dat niveau te komen, zal Ihattaren eerst zijn zaken buiten het veld op een rij moeten krijgen om binnen te lijnen weer te kunnen schitteren. Daarom is deze terugkeer naar Nederland, mits er hulp in wordt geschakeld, de beste move van Ihattaren in de afgelopen anderhalf jaar. Pijn na een traumatische ervaring hangt, helemaal wanneer deze niet goed wordt verwerkt, als een guillotinezwaard boven je hoofd. 

Daardoor ben je niet vrij in je hoofd, en dat is het enige wat een speler als Ihattaren moet zijn. Zonder dat vrije hoofd, is Ihattaren eigenlijk chronisch geblesseerd. En ja: geblesseerde spelers worden nu eenmaal niet opgesteld omdat ze niet kunnen presteren. Een negentienjarige profvoetballer die liever gaat stappen dan trainen, is voor veel mensen een signaal om te denken dat er mentale problemen zijn en de instelling van Ihattaren nog steeds niet goed is. Zo lang wij, net als Ihattaren en zijn omgeving, zijn pijn blijven ontkennen, blijft Ihattaren buiten het veld tegen zichzelf spelen in plaats van zijn tegenstanders op het veld voorbij te flitsen. 

Door Bram Steenbeek