Joey Veerman kraakt de PSV-code

PSV is de klappen van het vertrek van Cody Gakpo (Liverpool) en Noni Madueke (Chelsea) nog niet te boven. De Eindhovenaren moesten de sterspelers verkopen wegens het mislopen van de Champions League, de vergrootte salariskosten en de verliezen op de transfermarkt de afgelopen jaren. Nu er een flinke stap terug is gezet in de kwaliteit van vleugelspelers, krijgt Joey Veerman mogelijk de kans om die PSV-code te kraken.

Het voetballeven van Joey Veerman zag er ruim een jaar geleden heel anders uit. De middenvelder had weinig moeite met zijn overgang van FC Volendam naar sc Heerenveen, speelde zich in Friesland in de basis en in de kijker van verschillende grote Eredivisie-ploegen. Ajax, AZ, Feyenoord en op het laatste PSV werden allemaal aan een mogelijke transfer van Veerman gelinkt. Uiteindelijk deed Feyenoord als eerste een poging. PSV ging er uiteindelijk met de centrale middenvelder vandoor. De Eindhovenaren boden meer geld dan de Rotterdammers, die Veerman met de wijsheid van nu meer speeltijd hadden kunnen bieden.

Joey Veerman en de moeizame PSV-start

Inmiddels staat de teller van Veerman op 51 wedstrijden in het eerste van de Eindhovenaren. Voor een speler die amper een jaar in het Phillips Stadion speelt, is dat een aantal om naar huis te schrijven. De manier waarop Veerman tot die wedstrijden kwam, ligt misschien onder de geruchten over een mogelijk vertrek van de controlerende middenvelder.

In een eerder stadium van de transfermarkt ontstond er een wild gerucht over een overstap naar Manchester United. Inmiddels lijkt een meer realistischere optie, het Turkse Besiktas, zich aan te dienen. Dat Veerman tegen FC Emmen opnieuw op de bank moest plaatsnemen, tegen Vitesse niet in actie kwam en ook tegen Fortuna Sittard het moest doen met een invalbeurt van dertig minuten, wijst erop dat de trainerswissel voor Veerman tot nu toe niet veel heeft uitgehaald.

De situatie van het elftal is – door de verandering van de tactische startformatie – een heel stuk anders dan vorig seizoen. Onder Schmidt speelde PSV met een blok van twee defensieve middenvelders, twee vleugelaanvallers en twee spitsen.

Dat Veerman in dat systeem op de vleugels eindigde, was niet eens zo gek. Van Nistelrooy kiest voor een andere samenstelling (een aanvallende middenvelder in plaats van een spits, red.) maar blijft op het zelfde moment ook terugvallen op het defensieve blok dat zijn betrouwbaarheid nu al een paar seizoenen tentoonstelt in de Eredivisie en Europa.

Kijkend naar de tactische voorkeuren bij Van Nistelrooy, is het ook gemakkelijk te verklaren dat Veerman buiten de boot (blijft) vallen. De focus van de Nederlandse trainer lag in de eerste seizoenshelft op de baldistributie naar de vleugels – daar stonden met Cody Gakpo en Noni Madueke immers de meest dreigende en doelgerichte spelers.

Heb je daar een speler achter nodig met als specialiteit lange ballen wegleggen of de bal door linies kan snijden? Niet per sé: eerder iemand die van box to box beukt, duels wint en ballen verovert – en daar zijn andere spelers beter in dan Veerman.

De Veerman-formule

Dat Van Nistelrooy daarom een miljoenenaankoop met specifieke kwaliteiten moet blijven teleurstellen – zowel met reservebeurten als spelersrollen die hem niet helemaal liggen – zorgt ervoor dat er op twee vlakken onrust ontstaat bij de Eindhovenaren. Een type Veerman is, ook door zijn karakter, op het veld een verrijking voor een trainer. Niet alleen kan de middenvelder in balbezit een kansloze situatie met één pass omtoveren in een gevaarlijke situatie op de helft van de tegenstander, de winnaarsmentaliteit en zijn ontnuchterende karakter maken hem ook een speler waar anderen zich aan kunnen optrekken.

Ten minste, als je ‘m net zo belangrijk maakt als bij Volendam en Heerenveen.

Op de posities waar Van Nistelrooy de middenvelder tot nu toe inzet, is hij vooral een dienende speler. Veerman is echter nooit een man geweest die de vuile meters maakt, constant duels uitvecht of ruimte maakt in plaats van zichzelf aanbiedt. Als centrale middenvelder is Veerman op dit moment zo druk met het box-to-box-spel dan dat hij weinig tijd heeft om zich op zijn slimme positioneringen te kunnen focussen – daarvoor is ‘ie teveel in duel met zijn directe tegenstander of loopt ‘ie daar achter aan.

In plaats van zelf die man te zijn, heeft Veerman mensen om zich heen nodig die dit voor hem doen. Dat de middenvelder een goede arbeidsethos heeft, de kansen probeert te pakken die hij krijgt en nog steeds vaak buiten de boot valt, heeft meer met de tactische omgeving dan met zijn specifieke kwaliteiten, zijn vorm of zijn houding te maken. Dat die houding en de vorm minder en minder lijken te worden en er daarmee vraagtekens achter zijn kwaliteiten geplaats worden, is echter de realiteit die in beeld komt.

Daarom komt – voor Veerman – de interesse van Besiktas goed uit. Alleen niet meteen om die huurtransfer ook te maken – Veerman speelt niet op de top van zijn kunnen, maar 27 wedstrijden (zeven doelpunten, vijf assists) wijzen er ook niet op dat Veerman over het hoofd gezien wordt. De interesse van de Turkse topper, en wie weet welke clubs er in de laatste week nog meer zoeken naar een creatieve nummer zes, kan voor Veerman ook een reden zijn om nog een keer op de kantoordeur van zijn trainer te kloppen.

De PSV-code kraken

De clubleiding van de Eindhovenaren geeft Van Nistelrooy eigenlijk een onmogelijke opdracht. Van Gakpo was het vertrek ingecalculeerd. Dat Madueke letterlijk van de training werd geplukt om zijn transfer af te ronden en Van Nistelrooy daarna “het maar anders ging doen” zegt eigenlijk genoeg over de noodzaak om miljoenen euro’s binnen te slepen. Dat wijst er echter ook op dat Van Nistelrooy niet de kwaliteit terug kan krijgen die hij als basisniveau kan gebruiken – bijvoorbeeld een Jesper Karlsson van AZ.

De huidige buitenspelers van PSV laten door het hele seizoen al zien te licht te zijn voor het gevraagde niveau. PSV heeft in deze speelstijl ook twee defensief ingestelde verdedigers nodig: met Gakpo en Madueke zorgde dat al voor veel balverlies – iets wat logisch is op het moment dat je zoveel risico in je spel legt. Blijft dat risico even groot en zijn de spelers die het uitvoeren van (veel) mindere kwaliteit of nog niet ver genoeg in hun ontwikkeling, doe je niet één, maar twee stappen terug – en met het verlies van Gakpo, Madueke en de blessure van Luuk de Jong wel wat meer dan dat.

Dat ook PSV daardoor tegen duur puntverlies blijft aanlopen, komt voor een deel door de verkoopdrang van de clubleiding. Aan de andere kant heeft de technische staf, mits goed op de hoogte gehouden van de financiële keuzes die gemaakt moesten worden, niet geanticipeerd op een mogelijk vertrek van één of meerdere sterspelers. Nu is de speelstijl immers nog steeds ingericht op vleugelspel en voorgeven die bal, maar zijn de spelers voorin daar niet altijd meer geschikt voor.

PSV kan zelfs met twee voetballers (Veerman en Simons, red.) op het middenveld voetballen en zo meer creatieve focus naar het centrum halen, maar dan zal Veerman wel in zijn favoriete positie moeten voetballen. Niet op acht, maar op zes. De zones waar Ibrahim Sangaré op z’n best is, is eigenlijk niet groter dan vijftien meter voor en vijftien meter na de middellijn. Als zes komt de Ivoriaan daardoor te vaak in balbezit voor een speler met zijn inzicht en passing, maar als centrale middenvelder kan hij zich blijven richten op waar ‘ie het beste in is: in de weg lopen, duels winnen, ballen onderscheppen en die dan bij spelers zoals Veerman inleveren voor een snel omschakelmoment of een andere opbouw.

Dat de buitenspelers, nu plotseling het zwakke deel van de PSV-aanval, dan vooral het veld breed houden om extra ruimte te creëren voor de weergaloze acties van Xavi Simons in het centrum, heeft nog één bijkomend voordeel voor de Eindhovenaren. Als die buitenspelers dan in balbezit komen, staan ze al in een positie waar ze meteen gevaarlijk kunnen zijn.

Ook als Simons weer op de flanken komt te staan en Til zijn spel vanuit het aanvallende middenveld speelt, is één van die twee kanten afgedekt – helemaal als De Jong weer fit is en Philipp Max vanaf links eroverheen kan denderen. Dat PSV in dat geval een type Veerman écht belangrijk kan maken, maakt van PSV’s sportieve hoofdpijndossiers (positie van Veerman en opvangen vertrek van Gakpo en Madueke, red.) twee vliegen die in één klap aan de kant geslagen kunnen worden.