Jonathas geeft na 12 jaar uitleg over verdwijning: “AZ geloofde me niet”

De Braziliaanse spits Jonathas beleefde in 2010 een stormachtige doorbraak bij AZ, maar verdween plotseling van de radar. Hij vertrok naar zijn thuisland om zijn zieke moeder te verzorgen en kwam niet meer terug naar Alkmaar. Voor het eerst vertelt hij zijn kant van het verhaal. “Ik ben blij dat ik nu die kans krijg”, zegt Jonathas tegenover SoccerNews.nl.

Beach sports

In Nederland zagen we Jonathas De Jesus als negentienjarig talent binnenkomen bij AZ. Inmiddels is hij 34 jaar, vader van twee dochters, ondernemer en een ervaren voetballer met een enorm cv. Na een reis langs elf competities over heel de wereld is de Braziliaan terug in zijn geboortestreek Belo Horizonte. “Ik denk momenteel veel na over de vraag of ik moet stoppen. Het afgelopen jaar speelde ik hier bij twee clubs op lagere niveaus, maar het was niet wat ik had gehoopt”, zegt Jonathas, die in maart zijn laatste wedstrijd speelde. “Ik heb tijd voor mijzelf, mijn familie en vrienden genomen. Ik ben er negentig procent zeker van dat ik ga stoppen, maar ik houd nog tien procent open voor het geval er iets moois voorbij komt.”

Van een zwart gat zal geen sprake zijn wanneer hij zijn voetbalschoenen opbergt. Jonathas is ondertussen al bezig met verschillende bedrijven. “Ik heb geïnvesteerd in een bouwproject en ga binnenkort samen met vrienden een complex voor beach sports openen. We hebben een strand aangelegd in Belo Horizonte en daar kunnen mensen voetballen, tennissen en volleyballen. Ook ben ik een managementbureau voor voetballers begonnen. Met mijn netwerk en ervaring kan ik jonge spelers helpen. Ik ben dankbaar voor alles wat het voetbal mij heeft gegeven en wil wat teruggeven.”

Onbekende bestemming

Op tienjarige leeftijd verliet Jonathas zijn geboortedorp Betim om in het internaat van Cruzeiro te wonen. Hij liet zijn familie achter voor een kans bij de club van Ronaldo, Maxwell en Heurelho Gomes. “Ik miste mijn ouders enorm, maar ik werd er sterker van. Ik moest en zou profvoetballer worden. Dat was voor mij de enige optie”, herinnert Jonathas zich. “Ik scoorde veel doelpunten in de jeugd en werd gezien als een groot talent. Op mijn achttiende kreeg ik een contract en speelde ik een paar wedstrijden in het eerste elftal. Daarna werd ik verkocht aan AZ.”

Jonathas was opgevallen tijdens een bezoek van Cruzeiro aan Nederland en liep stage bij Ajax, maar de Amsterdammers legden hem niet vast. Nadat hij topscorer en beste speler werd tijdens een toernooi in Japan met Brazilië Onder 19, sloeg AZ wél toe. “Het was een grote stap om naar Europa te gaan. Ik liet mijn familie en mijn land achter voor een onbekende bestemming. Toen ik uit het vliegtuig stapte, was het erg koud. Dat was ik niet gewend. Ik had niet eens een winterjas. Gelukkig werd ik goed opgevangen door de club, met name door Marcel Bout.”

“In het begin at ik alleen maar patat en hamburgers.”

Bout was de trainer van Jong AZ, het team waar Jonathas met tegenzin bij aansloot. De Braziliaan had gehoopt meteen bij het eerste aan te sluiten. “Ik was net topscorer geworden bij Brazilië. Ik had het WK Onder 20 afgezegd, omdat ik bij AZ wilde spelen. Ik dacht dat ik meteen bij het eerste elftal zou beginnen, maar ik moest bij Jong AZ spelen. Daar was ik gefrustreerd over. In Brazilië zou dat nooit gebeuren. Uiteindelijk was het wel goed, want ik kon me rustig aanpassen aan het leven en het voetbal in Nederland.”

De aanpassing aan zijn nieuwe omgeving verliep moeizaam, omdat Jonathas geen Engels of Nederlands sprak. De taalbarrière had zelfs negatieve gevolgen voor zijn dieet. “In het begin at ik alleen maar patat en hamburgers. Ik kon niet koken en wist niet hoe ik eten moest bestellen in restaurants. Ik was jong en moest nog leren om goed voor mijzelf te zorgen. Gelukkig maakte het op die leeftijd niet zoveel uit. Later in mijn carrière heb ik mijn lichaam altijd goed verzorgd.”

Hectisch debuut

Eenmaal gewend aan de kou en geholpen door de chef-koks van AZ kreeg Jonathas een jaar na zijn komst een kans in het eerste elftal. Hij scoorde in de bekerwedstrijd tegen Spakenburg en ook tijdens zijn Eredivisiedebuut als invaller tegen Roda JC was het raak. Toch hield hij daar gemengde gevoelens aan over. “Ik was blij dat ik mee mocht naar de wedstrijd. Mijn invalbeurt was een mooi moment. Ik scoorde en alles was fantastisch. Maar even later kreeg ik mijn tweede gele kaart vanwege een slaande beweging. Heel vervelend en onterecht. Dat vonden de coach, Ronald Koeman, en mijn teamgenoten ook.’

Zijn hectische debuut was tekenend voor de periode die zou volgen. In het nieuwe seizoen onder Gertjan Verbeek kreeg Jonathas meer speelminuten en scoorde hij drie belangrijke doelpunten. De jonge aanvaller leefde op een roze wolk, maar viel daar keihard van af toen hij een bericht kreeg uit Brazilië. Zijn moeder was ziek. “Van alles wat ik heb meegemaakt in mijn carrière, was dat het moeilijkste moment. Ik zat in een ver land, maar wilde er voor haar zijn. Ik praatte met Verbeek en hij begreep me. Ik ging met toestemming van de club naar Brazilië, maar de situatie was onzeker en het duurde langer dan gedacht. AZ geloofde mijn verhaal niet en ze stuurden me een brief dat ik terug moest komen. Maar ik vertelde geen leugen. Mijn moeder was doodziek.”

Onvindbaar in Brazilië

Jonathas, die AZ via zijn zaakwaarnemer op de hoogte hield van de situatie, heeft een vermoeden waarom de club het niet vertrouwde. “Ze stuurden een scout, José Fortes Rodriguez, om mij te bezoeken. Mijn moeder was op dat moment uit het ziekenhuis ontslagen. Ze was nog steeds ernstig ziek en had niet meer dan drie maanden te leven, maar ze was altijd erg actief. Ze bleef gewoon het huis schoonmaken en kleren wassen. Daarom dacht de scout dat ze niet ziek was en dat ik loog om in Brazilië te blijven. Ze begrepen niet dat familie voor mij op nummer één staat. Ik wilde niet teruggaan naar Nederland voordat mijn moeder beter was.”

Jonathas zegt dat AZ van alles op de hoogte was. Maar de clubleiding nam het hem kwalijk dat hij niet zelf communiceerde en alleen via zijn zaakwaarnemer sprak. Ze gaven hem een boete, hielden zijn salaris in en wilden van hem af. “Ik was erg verdrietig. Ik was goed bezig en AZ wilde mijn contract met vier jaar verlengen, maar dat ging niet door. Ik hield van de club en had er nog jaren kunnen spelen. Blijkbaar was het niet voorbestemd. Het was voor mij onmogelijk om terug te keren. Ik zou duizend keer voor mijn moeder kiezen in deze situatie. Helaas is ze niet meer beter geworden en kort daarna overleden. Ik raakte al mijn motivatie kwijt en wilde stoppen met voetbal, maar vlak voordat ze overleed zei ze tegen mij: ‘Je moet sterk zijn en je familie helpen.’ Daarmee gaf ze mij de kracht om door te gaan.”

Doelpunten over heel de wereld

Nadat zijn moeder overleed, moest Jonathas voor zijn gevoel helemaal op nul beginnen. Hij werd verkocht aan Brescia en wilde zijn tweede kans in Europa grijpen. “Ik kon niet falen en moest goed spelen. Ik had een aantal goede jaren in de Serie B en ging daarna naar Spanje. Ik scoorde veertien goals voor Elche in LaLiga en werd verkocht aan Real Sociedad. Daarna aan Rubin Kazan en daarna aan Hannover 96. Zo ging het mijn hele carrière door. Ik kwam bij een club, maakte doelpunten en werd verkocht. Ik heb in mooie landen gespeeld, zoals Italië, Spanje, Rusland, Duitsland, de Emiraten en India. Ik ben ver gekomen voor een jongen uit Belo Horizonte.”

De laatste jaren van zijn carrière verliepen moeizaam. Vorig jaar zomer keerde Jonathas terug naar Brazilië om op het tweede niveau te spelen, maar dat viel tegen. “Ik had langer in Europa moeten blijven. Daar is alles beter georganiseerd. Ik heb spijt dat ik te vroeg ben teruggekomen, maar het is allemaal onderdeel van het proces. Mijn leven had heel anders kunnen lopen. Ik had jaren bij AZ kunnen spelen, veel doelpunten kunnen maken en een Nederlands paspoort kunnen krijgen, maar mijn pad bracht me ergens anders. Toch ben ik de mensen van AZ dankbaar voor hun hulp en de kans om in Europa te spelen. Zonder AZ was ik niet de speler geworden die ik ben geworden.”

“Soms kijk ik foto’s en video’s terug van mijn wedstrijden en goals in de beste competities. Dan besef ik wat ik allemaal heb meegemaakt. Mijn dochters hebben mij zien spelen in verschillende landen en ik heb voor mijn familie kunnen zorgen, zoals mijn moeder wilde. Dat maakt me trots. Het is uiteindelijk allemaal goed gekomen.”

💥 Goal of the Day

🇧🇷 Jonathas Cristian de Jesus Maurício maakt de winnende in De Goffert.#AZ #GOTD #Throwback #StayAtHome pic.twitter.com/FX84zHD5Jk
— AZ (@AZAlkmaar) April 16, 2020