Kudus zorgt voor probleem bij Ajax

Ajax trad voor de inhaalwedstrijd tegen FC Utrecht weer eens aan met Mohammed Kudus in de basis. De Ghanese middenvelder, die grote indruk maakte voordat hij geblesseerd raakte, heeft sinds zijn blessure moeite om zijn oude vorm te vinden. Of heeft de dip van Kudus te maken met de manier waarop Ten Hag de aanvallende middenvelder gebruikt in het grote Ajax-plaatje? 

Ajax haalde Mohammed Kudus dit jaar als een grote onbekende binnen. De Ghanees speelde een sterk seizoen in de Deense competitie en had de clubs naar verluidt voor het uitkiezen. In plaats van zijn lot te verbinden aan Tottenham Hotspur of Everton, koos Kudus voor een dienstverband in Amsterdam. De lichtvoetige aanvallende middenvelder leek in zijn eerste periode als Ajacied verrassend weinig aanpassingsproblemen te kennen: net als de andere grote zomeraankoop van de Amsterdammers (Antony, red.) zorgde Kudus vanaf zijn eerste Ajax-minuten voor vermaak en toverde hij een lach op de gezichten van de fans. Een tijd waar óók Kudus dezer dagen met weemoed aan zal terugdenken. 

Ajax en Mohammed Kudus

Een paar weken na zijn entree in de Johan Cruijff ArenA vond Kudus zich al terug in de basisopstelling van Ajax-trainer Erik ten Hag. De Ghanees maakte indruk door een combinatie van kracht en techniek. De Ghanees international keert en draait in de stijl die we kennen van Frenkie de Jong, waardoor menig Ajax-hart sneller ging kloppen toen Kudus zijn eerste wedstrijden voor de Amsterdammers speelde. Ondanks het feit dat Kudus nog maar net bij Ajax speelde, klikte hij al goed met zijn teamgenoten en zorgde hij er met zijn individuele kwaliteiten voor dat zij óók beter functioneerden. De polonaise werd uiteindelijk verstoord door een knieblessure, die de middenvelder tijdens het Champions League-duel met Liverpool opliep. 

Blessures komen natuurlijk nooit goed uit, maar in het geval van Kudus was het extra pijnlijk. De Ghanees kwam in een ritme terecht waar hij zichzelf kon laten zien en een grote bijdrage had aan het teamproces dat op dat moment was ingezet door Ten Hag. Door de blessure, die in totaal een aantal maanden in beslag nam, was de Ajax-trainer gedwongen om andere keuzes te maken en zorgde de Tukker er met een andere invulling van het middenveld voor dat de Amsterdammers het gemis van de Ghanees zo goed mogelijk kon opvangen. 

Het bijkomend nadeel daarbij is dat er op dit moment niet echt een plek is voor Kudus op het middenveld van Ajax. Ten Hag koos er tegen FC Utrecht voor om Davy Klaassen rust te gunnen en posteerde Kudus op de nummer tien positie. Dat de Ghanees dit niet kán invullen zoals Klaasen, had je van te voren kunnen uittekenen. Kudus is geen speler die zich ver laat terugzakken om de bal te halen en dan aan een dribbelactie begint; de Ghanees wordt als aanvallende middenvelder liever dieper op het veld aangespeeld om vanuit daar een actie in te zetten. Dat is in eerste instantie logisch: hoe dichter bij de goal van de tegenstander je bent als je de bal krijgt, hoe sneller deze in het netje kan liggen. Wanneer je tegen een defensief ingestelde tegenstander speelt, zorgt dat eerder voor vertraging dan versnelling van het speltempo. 

Dat niet alleen: Kudus speelde als een schaduwspits en was vaak in de buurt van spits Sébastien Haller te vinden. Daardoor kreeg de Fransman nóg minder ruimte om zijn massieve lichaam ergens tussen te proppen om een bal aan te nemen. Met andere woorden: de manier waarop Ajax wil spelen met een aanvallende middenvelder, passen niet volledig bij het kwaliteitenpalet dat Kudus met zich meebrengt. 

Edson Álvarez

Het Ajax-systeem is afgesteld op het creatieve brein van Daley Blind. De geblesseerde verdediger annex middenvelder zorgt er met zijn steekpasses en intelligente loopacties voor dat hij vrijwel altijd een afspeelmogelijkheid in de diepte vindt. Nu Blind de komende weken weggevallen is, komt dat gedeelte van het Ajax-spel op iemands anders bordje terecht. Vanuit de defensie zorgen de passes van Lisandro Martínez en de inschuivende Jurriën Timber voor ondersteuning in de opbouw, maar op het middenveld liggen de touwen in de voeten van een speler wiens kwaliteiten tot een aantal weken geleden nog ter discussie stonden. 

Of ja: als het dan gaat over de kwaliteiten van Edson Álvarez mét de bal. Zonder bal is de Mexicaans international een klasse apart binnen de Ajax-selectie, uitgaande van zijn balveroveringen, intercepties en weggewerkte ballen. Op het moment dat Álvarez de bal in de voeten krijgt aangespeeld, is de stress nog steeds van zijn gezicht af te lezen. En hoewel de Mexicaans international in dat opzicht reuzestappen heeft gezet als je het vergelijkt met dezelfde tijd vorig seizoen, zijn zowel de handelingssnelheid als de voetbalintelligentie ondermaats om tegen een team als FC Utrecht voor een doorbraak te zorgen. 

In theorie heeft Ryan Gravenberch de kwaliteiten om een dergelijke rol in te vullen. Alleen haal je op dat moment wel de angel uit het spel van de talentvolle middenvelder: Gravenberch krijgt alle vrijheid om de ruimtes op het veld op te zoeken, in de voeten aangespeeld te worden en een dribbelactie in te zetten. Op het moment dat hij het eerste aanspeelpunt in de opbouw wordt, kan hij dat niet meer zo vaak doen als dat hij dat nu doet. 

Nieuw Ajax-middenveld?

In de Europa League-wedstrijd tegen AS Roma verving Ten Hag Álvarez voor Kudus. Dat had een negatieve uitwerking op het veld. Hoewel de Nederlandse pers niet heel lovend over Roma was, hebben de Italianen wel degelijk kwaliteiten die je niet zomaar in de Eredivisie vindt. Daardoor was het effect van het wisselen van Álvarez, en daarmee zijn defensieve kwaliteiten buitenspel zetten, ook zo groot. Het lijkt er echter wel op dat het voorval Ten Hag angstig heeft gemaakt voor de balans in zijn elftal. Op het moment dat de wedstrijd om een creatieve middenvelder vraagt in plaats van een ‘breker’ zoals Álvarez, kiest Ten Hag alsnog voor de Mexicaan. 

Daardoor liep Álvarez met de bal aan zijn voet in de posities waar eigenlijk Kudus had moeten staan tegen FC Utrecht. De Ghanees heeft een fabelachtige dribbel, de longen van een savannehert en kan met een intelligent balletje ook nog de laatste linie van de vijandige defensie doorbreken. Stuk voor stuk kwaleiten die tegen FC Utrecht wel degelijk van toepassing waren, maar niet tot uiting kwamen door de positie van Kudus. 

Helemaal in combinatie met de slimme loopacties die Klaassen op de mat legde in de tweede helft, is dat voor de toekomst een manier voor de Amsterdammers om tegen defensief ingestelde tegenstanders toch voldoende kansen te creëren. Op het moment dat Ten Hag deze keuze ongeschikt acht, dan vormt er langzamerhand een probleem voor Kudus. Mocht hij zijn vorm van vóór zijn blessure niet snel hervinden, kan hij wel eens tussen het wal en het schip belanden bij de Amsterdammers.