Memphis Depay staat voor metamorfose

Memphis Depay was onder Ronald Koeman één van de belangrijkste aanvallers bij FC Barcelona, maar onder Xavi Hernándes heeft de Oranje-ster zijn stempel nog niet weten te drukken. De Nederlandse aanvaller tekende aan het begin van het seizoen een tweejarig contract, maar na een half jaar worden de geruchten over een tussentijds vertrek van Memphis al sterker dan de berichtgevingen over een mogelijke contractverlenging. Daardoor staat Memphis op het punt om bij zijn tweede Europese Eliteclub te mislukken, waardoor je bijna gaat denken dat het aan hem in plaats van de situatie van de topclubs ligt. 

Memphis Depay was na zijn doorbraak bij PSV eigenlijk al te groot voor de Nederlandse velden. De jongeling, die Sparta Rotterdam in zijn jeugd verruilde voor De Herdgang in Eindhoven, stroomde door naar het eerste elftal en brak als linksbuiten definitief door. De aanvaller had vanaf minuut één een moeizame relatie met de pers: niet per se zijn uitspraken haalden de headlines, maar meer door zijn houding op en buiten het veld. De Nederlandse aanvaller is de Neymar van de Lage Landen. Of zo laat hij zich graag voorkomen op sociale mediums. Er is alleen één levensgroot verschil tussen Neymar en Memphis: de Braziliaan hoeft niet te pochen op de socials om een diepe indruk achter te laten in de voetbalwereld. 

Memphis Depay

Memphis scoort vooral op de socials op dit moment. Op het veld laat de Nederlandse spits het echter nog niet zien in het shirt van FC Barcelona. Of beter gezegd: Memphis krijgt die kans nog niet. De international van Oranje werd met hoge verwachtingen naar het Camp Nou-stadion gehaald, werd door trainer Ronald Koeman meteen belangrijk gemaakt en speelde in het begin van het seizoen niet eens zo slecht, alleen beschikte de Nederlander niet over de kwaliteiten die nodig waren om een team zoals FC Barcelona te kunnen dragen. Dat heeft in eerste instantie te maken met het type speler dat Memphis is: de Nederlander wil de bal eigenlijk zonder uitzondering in zijn voeten hebben en gaat dan een individuele actie maken of loopt richting een positie waar hij een (steek)pass kan geven. 

Daar ligt ook het probleem voor Memphis bij FC Barcelona: de Nedelander vult de spitspositie van de Catalanen in als een halve aanvallende middenvelder, als verkapte buitenspeler, maar niet als diepste aanvaller. Daardoor wordt het speelveld van FC Barcelona niet alleen veel kleiner dan wanneer je met een sterke, diepe spits zoals Luuk de Jong speelt (het kapstokmodel waar ook Ajax met Sébastien Haller gebruik van maakt) en zorgt dat voor kortere, en dus moeilijkere combinaties – en een hoger risico op balverlies. 

Het belangrijkste is echter dat Memphis vrijwel altijd met zijn rug naar de goal begint op het moment dat hij de bal ontvangt. Dat lijkt geen probleem: daardoor moet Memphis echter altijd één extra actie maken tegenover een spits, zoals Ferran Jutglà, die met zijn neus naar de goal tussen de centrale verdedigers naar ruimte zoekt om een diepgaande loopactie te maken. Daardoor sta je als spits eigenlijk al één stap voor op Memphis, en versnel je het spel dus automatisch. Dat laatste is hetgeen waar Barcelona vooral tegenaan liep met Memphis in de spits: de korte combinaties gingen overwegend horizontaal (van links naar rechts) omdat er verticaal (naar voren/achteren) geen offensieve afspeelmogelijkheden waren omdat de spits (Memphis, red.) deze ruimtes dicht liep én de buitenspelers niet achter de ‘valse’ spits doken. 

Mismatch?

In de tijd van Koeman leek Memphis nog te passen bij FC Barcelona, maar onder Xavi Hernández is het dus een heel ander verhaal voor de Nederlander. Het is zelfs zo erg gesteld dat de Spaanse hoofdtrainer Luuk de Jong, die eerder nog mocht vertrekken van Xavi, nu de voorkeur krijgt boven Memphis in de punt van de aanval. De Jong past met zijn speelstijl, een sterk, lang aanspeelpunt voorin, goed in de speelstijl die Xavi op de mat wil leggen. Met De Jong in de spits heeft Barcelona een aanvaller die diep in de punt blijft staan én hetzelfde doet als Memphis: ballen vasthouden en zorgen dat de rest van het team kan aansluiten. Aangezien De Jong dat over het algemeen tien tot twintig meter ‘hoger’ op het veld doet én dat de Nederlandse spits een kopspecialist van de puurste vorm is, zorgen ervoor dat Memphis veruit de betere voetballer is, maar de kwaliteiten van De Jong veel beter in het team van FC Barcelona passen op dit moment. 

Dat wil echter niet zeggen dat Memphis per sé een mismatch is met dit FC Barcelona. De 27-jarige aanvaller heeft het spelersprofiel dat perfect in het straatje van de Spaanse grootmacht past: uitstekende techniek, neusje voor de goal én goed in de combinatie. Het enige wat Memphis als spits ontbreekt is diepgang en lengte, terwijl het gebrek aan snelheid hem als buitenspeler een treetje lager zet dan spelers zoals Ousmane Dembélé en Ansu Fati. Daardoor dreigt de Nederlander voorlopig buiten de boot te vallen bij Barcelona, maar zijn nog niet alle kansen verkeken voor de 75-voudig international van het Nederlands elftal. Helemaal wanneer je gaat inzoomen op wat Barcelona mist op het middenveld en Memphis wel heeft. 

Transfer zonder clubwisseling

Het spitsenprobleem van FC Barcelona wordt nu uitgelicht door het feit dat Luuk de Jong twee wedstrijden achter elkaar scoort. Dat dit inmiddels al reden is voor een Catalaanse polonaise, illustreert de teloorgang van de Catalaanse grootmacht, dat Ferran Torres overnam én een lening afsloot om de continuïteit van de club te garanderen. Dat je met De Jong een spits heeft die vooral door de lucht doelpunten kan maken, komt in het geval van FC Barcelona erg goed uit: van nature wordt de club al naar de flanken gedwongen. Wanneer je niet de spelers hebt die zich via het centrum van het veld een weg naar het doel kunnen combineren of de opkomende backs richting de achterlijn kunnen sturen voor een lage voorzet, dan kom je al snel uit op buitenspelers aanspelen en een de bal hoog voor de pot gooien. 

Dat heeft in zekere zin niet met de kwaliteiten van Memphis als voetballer te maken, maar meer met de kwaliteiten van FC Barcelona als team. Helemaal met een trainer als Xavi, die niet eens een wattenstaafje in zijn mond hoeft te duwen om Barcelona-DNA af te geven, is het middenveld de belangrijkste linie van de Catalanen. Vanuit die creatieve combinatiemotor wordt bepaald welke van de drie aanvallende opties de Barcelona-aanval opgaat: via de naar binnen komende buitenspelers, de opkomende back of een spits die je in de voeten aan kan spelen én snel genoeg is voor een diepgaande loopactie. Waarom Memphis die rol volgens zijn spelersprofiel prima zou kunnen invullen (en dat niet doet, daarom fittie met Xavi) komen we later op terug. Ook zonder die spitspositie zou Memphis een andere Barcelona-rol kunnen vertolken: de rol die Frenkie de Jong op dit moment vertolkt. 

Dat klinkt gek: Memphis als middenvelder. De realiteit bij Barcelona in het moderne voetbal leert dat een middenveld zonder atletisch vermogen en kracht vaak het onderspit delft. Frenkie is een speler die deze rol kan invullen. De Nederlander maakt zijn diepgaande loopacties op het middenveld en kan daardoor in de diepte de ballen vasthouden voor de aansluiting van de rest van het team. Memphis zou die loopacties kunnen maken en daardoor praktisch in dezelfde positie uitkomen als dat hij op dit moment (als spits) de bal zou ontvangen. Het enige verschil: dan staat er nog een mannetje voor de Nederlander. Nog belangrijker: na een korte combinatie, via de flank of de centrumspits, kan Memphis de bal in de danger area krijgen, met zijn neus in plaats van zijn rug naar de goal. 

Metamorfose

Er is alleen één ding wat Memphis in de weg zit. De Nederlander is méér dan een voetballer. Hij is een merk. En dat merk vereist van Depay dat hij speelt zoals hij speelt, dat hij is zoals hij is en als hij daarmee voor de tweede keer flopt bij een Europese topclub, dan heeft hij altijd nog het Nederlands elftal en een WK in Qatar om zichzelf weer in de spotlights te schieten. Voor een speler met zoveel kwaliteiten als de 27-jarige Nederlander, die dit seizoen acht doelpunten maakte in 22 wedstrijden voor Barcelona, liggen de prioriteiten van Depay gevoelsmatig lang niet alleen op het voetbal. Dat hoeft echter niet een vorm van een te groot ego te hebben: de onzekerheid daarachter kan nog groter zijn. 

Voordat Memphis een Europese topclub als FC Barcelona kan bevrijden, zal hij eerst zichzelf moeten bevrijden. Het grote clichéboek van het voetbal schrijft voor dat je op basis van talent de top bereikt, maar je mentaliteit je daar houdt. Dat is ook de reden dat Luuk de Jong de concurrentiestrijd van Memphis Depay wint: door nederig te zijn en naar de wensen van Xavi te luisteren in plaats van de wensen van de trainer te laten varen omdat het merk Memphis Depay een andere stijl van spelen vraagt. Daardoor steekt de Nederlander niet alleen zijn vingers in zijn oren voor de buitenwereld, maar ook voor zijn broodheer. 

Misschien moet Memphis een keer gaan barbecueën met Luuk in plaats van te jetsetten met Neymar. Gewoon, vleesje op de grill, alcoholvrij biertje in de hand en het eens met elkaar gaan hebben over het leven van een profvoetballer. Misschien komt Memphis dan tot de conclusie dat het ongelofelijk is dat een speler die alleen qua mentaliteit kopkracht van wereldklasse is, een voetballer van zijn kaliber uit de Barça-basis houdt.

Memphis eerste doelpuntenmaker in El Clásico? De odd is 7x!