Nederlands elftal-stunt in de maak

Het Nederlands elftal maakte grote indruk tegen België. De ploeg van bondscoach Louis van Gaal staat in de wedstrijden tegen Wales (twee keer) en Polen voor een heel andere opdracht. In tegenstelling tot tegen de Belgen zijn de Nederlanders favoriet in de komende drie speelrondes van de Nations League. Dat is ook de reden dat het meer dan toevallig is dat Vincent Janssen op dit moment bij de selectie van het Nederlands elftal zit (en het spelersprofiel heeft om erbij te blijven). 

Bij de bekendmaking van de selectie voor het Nederlands elftal was Vincent Janssen niet eens de meest besproken speler. De terugkeer van de spits bij Oranje werd in de schaduw gedwongen door de absentie van Georginio Wijnaldum. Tussen de klaagzangen over het ontbreken van de ervaren international zorgde de definitieve selectieplek van de spits van Monterrey CF voor genoeg gefronste wenkbrauwen en uitspraken waar de verbazing vanaf droop. Met drie doelpunten en twee assists in 29 wedstrijden dit seizoen zijn de prestaties van de aanvaller nog steeds niet om naar huis te schrijven. Dat Van Gaal spelers als Brian Brobbey (Ajax) en Myron Boadu (AS Monaco) links liet liggen en Janssen toestemming gaf om pas na zijn huwelijksplannen en België – Nederland zijn rentree bij Oranje pas te maken, is niet de laatste reden dat Janssen kan verrassen onder Van Gaal. 

Nederlands elftal

Vincent Janssen leefde lang dé voetbaldroom. De spits kwam na een periode in de jeugd van Feyenoord en de kelder van het betaalde voetbal (Almere City) bij AZ terecht. De Alkmaarders, die afgelopen seizoen met Sam Beukema (Go Ahead Eagles) en Vangelis Pavlidis (Willem II) nog steeds parels uit het Nederlandse voetbal plukken, bewezen ook met het aantrekken van Janssen over een uitstekende scouting te beschikken. De Alkmaarders telden in de zomer van 2015 een half miljoen euro neer voor de spits die in 2016 voor 22 miljoen euro naar Tottenham Hotspur vertrok. 

In de tweede helft van het seizoen bij AZ volgde de eerste uitnodiging voor het Nederlands elftal. Janssen debuteerde in de wedstrijd tegen Frankrijk en kreeg tegen Engeland meteen een basisplaats toebedeeld. De spits was met één doelpunt en één assist van grote waarde in de 2-1 overwinning op de Engelsen destijds. De spits bleef ook bij de selectie zitten, ook toen hij steeds minder aan bod kwam bij Tottenham Hotspur, maar na de WK-kwalificatiewedstrijd tegen Zweden (oktober 2017, red.) kwam Janssen niet meer binnen de lijnen bij Oranje. 

Na een verhuurperiode bij Fenerbahçe koos Janssen uiteindelijk voor een verrassend dienstverband in Mexico. Dat had ongetwijfeld te maken met de vrouw met wie de 27-jarige spits in het huwelijksbootje stappen – zij is Mexicaans-Amerikaans. De statistieken van de spits zijn de afgelopen weken al veel voorbij gekomen. Sinds zijn transfer in 2019 speelde hij 94 wedstrijden voor de Mexicaanse topclub – het meeste van alle clubs waarvoor Janssen speelde – maar zijn productie (24 doelpunten, vijf assists) komt niet aan zijn rendement op de Europese velden. Dat uitgerekend Van Gaal weer bij de uitgebluste AZ-ster uitkomt en spelers op Europese (top)velden buiten beschouwing laat, moet wel een reden voor zijn. 

Vincent Janssen

Dat de spits van Monterrey CF van geluk mag spreken dat hij twee van zijn drie doelpunten dit seizoen maakte toen Van Gaal en Danny Blind hem in het vizier hadden, staat buiten kijf. Of Janssen óók deel had uitgemaakt op het moment dat Luuk de Jong (FC Barcelona/Sevilla) en Donyell Malen (Borussia Dortmund) beschikbaar waren voor de bondscoach, is een vraag die voor Janssen gelukkig de volgende interlandperiode pas beantwoord wordt. Dat biedt Janssen niet alleen een kans om de criticasters het tegendeel te bewijzen in het shirt van Oranje. In theorie kan Janssen, nog meer dan bijvoorbeeld selectiegenoot Wout Weghorst, een alternatief zijn voor snelle spitsen zoals Malen, Steven Bergwijn en in mindere mate Memphis Depay. 

Kijk je naar de andere keuzes van de bondscoach, is Janssen met zijn spelersprofiel een middenweg tussen De Jong/Weghorst, statische spitsen die door de lucht en op hun sterkste been in de zestien dodelijk zijn, en Bergwijn/Malen/Depay, spelers die zowel in de kleine ruimte als in de diepte van grote waarde zijn. Janssen is niet zo groot en (kop)sterk als de eerstgenoemde, maar kan in kleine ruimtes wel beter uit de voeten dan De Jong of Weghorst. Aan het niveau van Bergwijn en Memphis komt hij bij lange na niet, maar de spelers van Tottenham Hotspur en FC Barcelona zijn niet voor niets vaste waardes in Oranje. Janssen was dat in de periode dat hij uitblonk bij AZ en zijn transfer naar Tottenham afdwong en in grotere Europese competities actief was (zeventien interlands, zeven doelpunten). 

De belangrijkste grond voor de keuze voor Janssen lijkt echter de gezamenlijke basis die hij en Van Gaal hebben. AZ heeft sinds het vertrek van de huidig bondscoach van het Nederlands elftal voortgeborduurd op het werk van de oud-trainer van Ajax, FC Barcelona, Bayern München en Manchester United. Elke oefenmeester heeft zijn eigen accenten meegenomen, maar de spits van de Alkmaarders wordt over het algemeen verzorgd aangevallen en wordt de spits, naast voorzetten van de vleugel(verdedigers), vooral over de grond aangespeeld. Dat patroon is eigenlijk nog steeds de standaard bij Van Gaals Oranje – afgezien van de momenten dat je met direct spel gebruik kan maken van de ruimtes op het veld.

Wales en Polen

Dat Nederland tegen België veel ruimtes kreeg tussen de linies en achter de defensie, zorgde ervoor dat de uitgedachte looplijnen en passpatronen goed uitpakte. Van Gaal stelde het na afloop van de wedstrijd tegen de Belgen ook al: elke tegenstander vraagt om andere details. Dat is in het geval van de volgende tegenstanders in de Nations League (Wales, Polen en dan weer Wales) zeker van toepassing. Je kunt je hand immers nu al in het vuur steken dat de twee ploegen lang niet zo offensief zullen staan als België en aangezien de individuele kwaliteit van de tegenstanders (veel) lager ligt, zal het er ook een stuk fysieker aan toe gaan. 

Daardoor hebben spelers zoals Bergwijn, Memphis en ook Malen eigenlijk geen ruimte om hun diepgaande loopacties te maken. Daarnaast zorgt de defensieve instelling ervoor dat de kleine ruimtes nóg kleiner zijn en je als aanvallende speler al aangepakt wordt voordat je de bal kan aannemen of kaatsen. Als je geluk hebt, is dat door één directe tegenstander, maar om dat negentig minuten lang vol te houden, heb je méér nodig dan snelheid, balbehendigheid en scorend vermogen. Met brute (kop)kracht, een hoge arbeidsethos en een blauwdruk voor ‘pompen-of-verzuipen’ kom je er ook niet. Dat het laatste scenario niet ideaal is vanaf de zestigste minuut, is overduidelijk. Maar het is voor een trainer wel lekker om op dat moment een speler in te brengen die het fysiek heeft van een sterke spits maar eigenlijk het liefste over de grond wordt aangespeeld. 

Dat spel kun je met Janssen spelen, maar is de rest van de Nederlandse spitsen onmogelijk. Dan moet je over de grond/in de diepte of de spits in de zestien in stelling brengen, en dus vaak met lange ballen of vleugelspel-hoge voorzet. Wat een 5-3-2/3-4-1-2-systeem in combinatie met die laatste principes voor spel oplevert, hebben we onder Frank de Boer wel gezien. 

Teams zoals Wales en Polen kun je vanuit hetzelfde systeem bestrijden, maar dan wel met een andere speelstijl. In plaats van direct spel, moet je dan kort combineren. Dan heb je een spits nodig die zijn mannetje staat in de persoonlijke duels, nog steeds diepte in zijn spel heeft en daardoor vaak in en rondom de zestienmeter aanspeelbaar is. Vanuit die positie maakt het immers niet uit naar welk been Janssen draait: één schot met links of rechts kan Oranje dan over een dood punt helpen. Dat is immers de Vincent Janssen die Van Gaal en Blind toevallig zagen uitblinken in Mexico, wat in de juiste omgeving (lees: met de juiste aanvoer) ‘gewoon’ die uitblinker van AZ en Oranje is.

TIP: Schiet Janssen raak tegen Wales, dan scoor jij bij Circus 3x je inzet!

Door Bram Steenbeek