Nieuwe topspits gaat Ajax niet redden

Ajax gaat met een wrang gevoel de winterstop in. De Amsterdammers kwamen in Tilburg niet verder dan een 1-1 tegen Willem II en zag daardoor PSV op één punt naderen. De december-dip van de ploeg van Erik ten Hag lijkt iets structureels te worden, wat met de toppermaand in januari niet veel goeds betekent. 

Ajax laat zich dit jaar zien als een team met twee gezichten. De Amsterdammers waren voor een groot deel van de eerste seizoenshelft heer en meester in de Eredivisie, maar de laatste weken sloop er een bepaalde nonchalance in de ploeg van Erik ten Hag. Waar de spelers tussen de Champions League-wedstrijden door met onder andere 5-0 van sc Heerenveen, 0-13 van VVV-Venlo, en opnieuw vijf keer scoorde tegen FC Emmen en Heracles Almelo, staat de decembermaand bijna traditioneel in het teken van een negatieve metamofose van het team van Erik ten Hag. 

Ajax’ decemberdrama

Na de uitschakeling in de Champions League door opeenvolgende nederlagen tegen Liverpool (1 december, 1-0) en Atalanta Bergamo – en nadat Ajax vorig seizoen niet door bekerde omdat het niet kon winnen van Valencia – kwam Ajax ook in de Eredivisie in de problemen. December bleek voor Ajax allerminst de maand waar cadeautjes werden weggegeven – of de Amsterdammers moeten zelf graag voor Sinterklaas of Kerstman spelen. 

Tegen ADO Den Haag kwamen de problemen van de Amsterdammers al naar voren. De eerste helft was van een hoog niveau, maar het tweede bedrijf leek er een ander team op het veld te staan. In Den Haag leidde dat nog niet tot puntverlies, maar Willem II lukte het na FC Twente als tweede Eredivisie-ploeg om Ajax punten af te snoepen. 

Daardoor leed Ajax in december meer verliespunten (5) dan in alle andere maanden bij elkaar (3). Dat daar verschillende redenen voor gegeven kunnen worden (corona, druk speelprogramma, blessures) neemt niet weg dat het ook een ander pijnlijk punt van de Amsterdammers blootlegt. 

Individu voor het collectief

Een aantal weken geleden kon je op deze site lezen dat Ten Hag zijn elftal liever op individuele kwaliteiten bouwt dan op uitgaat van een collectief. Dat leidt er toe dat Ajax voor een groot deel afhankelijk is van de bevliegingen van spelers zoals Daley Blind, Ryan Gravenberch, Dusan Tadic, Antony en (wanneer fit) David Neres. Als je spelers met deze kwaliteiten in je selectie hebt, is dat ook niet geheel onlogisch: dat zijn spelers die met één pass, actie of schot een wedstrijd kunnen beslissen en je team over een dood punt heen kunnen brengen. Maar als deze spelers een keer hun dag niet hebben en/of hun minder gekwalificeerde teamgenoten zakken door hun ondergrens, zoals bijvoorbeeld tegen Willem II, dan heeft Ajax weinig om op terug te vallen als team en gaat het op goed geluk op zoek naar de overwinning. 

Dat leidt er toe dat de Amsterdammers soms té geforceerd gaan zoeken naar het doelpunt: in Tilburg schoot de nummer één van vorig seizoen 32 (!) keer op doel. Van die schoten werd 3,2% een doelpunt, 3,2% raakte de paal of lat (schot Tadic), 25% was op doel, 44% niet op doel en 31% van de schoten werd geblokkeerd. Dat ruim 70% van de pogingen dus niet eens op doel eindigde, heeft wellicht te maken met het feit dat linksback Nicoclas Tagliafico met vijf schoten even veel op doel schoot dan Huntelaar (3) en Antony (2) samen. 

Huntelaar legde na afloop van de wedstrijd van Willem II de vinger op de zere plek: “Het heeft er alleen mee te maken hoe je het veld opgaat. (…) Het is zo teveel op goed geluk. We moeten naar onszelf kijken, beter spelen. Gewoon door blijven gaan, dan ben ik ervan overtuigd dat je zo’n wedstrijd wint”, zei de ervaren spits voor de camera van AT5. 

Topspits

Met een puntspeler die in de Eredivisie gemiddeld slechts een uurtje nodig heeft om een doelpunt te maken, heeft Ajax haar topspits in Huntelaar eigenlijk al binnen. Toch is het waarschijnlijk dat de Amsterdammers de komende transferperiode nog een nieuwe aanvalsleider gaan aantrekken, al is het maar de vraag of een dergelijke aankoop het tij kan gaan keren voor de ploeg van Ten Hag.
Vooralsnog lijken er drie belangrijke kandidaten te zijn om de spitspositie te versterken: oud-Ajacied Arek Milik (Napoli), de 20-jarige Brazliaan Brenner Souza da Silva (São Paulo) en huurling Danilo, die zich tijdens zijn uitleenbeurt bij FC Twente naar de top van de topscorerslijst wist te schieten in de eerste helft van het seizoen. 

Aan de komst van deze spitsen kleeft echter ook een groot risico: Milik werd door Napoli niet ingeschreven voor de Serie A en speelde het afgelopen halfjaar geen minuut, waardoor hij veel wedstrijdritme moet opdoen voordat hij werkelijk iets kan bijdragen. Brenner maakt indruk in de Brazliaanse competitie, maar heeft waarschijnlijk ook een aanpassingsperiode nodig om te wennen aan het Nederlandse leven en het voetbal van Ajax, waardoor het niet realistisch is dat de 20-jarige Brazliaan er meteen zal staan nadat hij is overgenomen. 

Dat Danilo goed presteert in het team van FC Twente, waar overwegend countervoetbal wordt gespeeld, zegt eigenlijk niets over zijn mogelijke prestaties bij Ajax; tegen defensief ingestelde tegenstanders worden er andere zaken gevraagd van een puntspeler en zal hij zijn snelheid en balbehendigheid veel minder kunnen gebruiken dan in de speelstijl van de Tukkers. Daarbij kun je je afvragen of Danilo erbij gebaat is om de concurrentie aan te gaan met spelers zoals Huntelaar, Lassina Traoré en Brian Brobbey. 

Onrealistische verwachting

Welke spits Ajax deze winter (mogelijk) gaat aantrekken; de man krijgt te maken met een bijna onrealistisch verwachtingspatroon. Het liefst moet deze puntspeler de bal komen halen bij het controlerende middenveld, drie verdedigers uitspelen en dan de bal er zelf ook nog eens inschieten. En dat het liefst drie keer per wedstrijd. Dat kan je niet verwachten van een spits en de spelers waar je dat wel van mag hopen, voetballen in de grote Europese competities en zijn bij voorbaat al onhaalbaar voor Ajax. 

Dat terwijl de Amsterdammers de afgelopen Eredivisie-wedstrijden met een aanvalsleider speelde die bewezen heeft tot één van de beste spitsen in Europa te behoren. Over Huntelaars rendement valt niet te twisten, maar hij heeft wel spelers nodig die in dienst van het team spelen in plaats van in dienst van het individu. De december-historie van Ajax leert dat de Amsterdammers als ploeg soms een boost kan gebruiken en de geschiedenis van Huntelaar – en veel andere spitsen – leert ons dat zo’n type speler in de zestien van goede ballen voorzien, je vaker punten dan pleuris oplevert.