Onzichtbare sleutelrol van anti-Ajacied Álvarez

Edson Álvarez (Ajax) heeft de harten van de fans van de Amsterdammers nog niet kunnen veroveren. De verdedigende middenvelder staat er bij trainer Erik ten Hag wél goed op. In balbezit is de Mexicaan niet op zijn best, waardoor hij een onzichtbare sleutelrol vertolkt in het elftal. 

Edson Álvarez heeft het sinds zijn komst bij Ajax niet gemakkelijk. De Mexicaanse verdedigende middenvelder werd voor 15 miljoen euro overgenomen van Club América en kon in zijn eerste seizoen de aanhang van de Amsterdammers niet overtuigen.

Toch kiest Ten Hag in de voorbereiding op het nieuwe voetbaljaar steevast voor Álvarez als één van de twee controleurs op het middenveld. Dit tot groot ongenoegen van de fans, die vooral kritiek hebben op de handelingssnelheid en de passing van de Mexicaans international. Toch vertolkt Álvarez een sleutelrol in het huidige Ajax, maar die is lang niet altijd zichtbaar. 

Edson Álvarez’ seizoen in cijfers 

In zijn debuutjaar werd Álvarez op verschillende posities geposteerd door Ajax-trainer Erik ten Hag. De Mexicaan mocht het proberen als centrumverdediger, defensieve middenvelder en centrale middenvelder. Hij overtuigde zijn trainer als ‘nummer zes’, de meest defensieve controleur in de Ajax-as.

Hoewel in balbezit vraagtekens worden geplaats bij Álvarez’ basisplek op het middenrif– hij leed gemiddeld één keer balverlies per wedstrijd door zijn lage handelingssnelheid en zijn passing is vooral tikkie-breed-en-tikkie-terug – bewijst de Mexicaan zijn werkelijke waarde wanneer Ajax de bal in de voorhoede in het bezit heeft. Of beter gezegd: wanneer Ajax de bal in de voorhoede verliest. 

Ten Hag zei het al in een interview met Voetbal International: Álvarez moet voor de balans in het elftal zorgen en ervoor waken dat de tegenstander niet uit een counter gevaarlijk kan worden. Dat blijkt ook uit zijn cijfers uit het afgelopen voetbaljaar: Álvarez was als verdedigende middenvelder verantwoordelijk voor twee blokkades per wedstrijd, won 60% van zijn kopduels, wist in 66% van de gevallen een tegenstander tegen te houden zonder een overtreding te maken én zorgde voor 2,13 intercepties per wedstrijd.

Onzichtbare sleutelrol

Met andere woorden: Álvarez had vorig seizoen een onzichtbare sleutelrol in het Ajax-spel. Of ja, dat heeft hij nog steeds. Op het moment dat Ajax’ rechts- of linksback naar voren stormt om in het aanvalsspel te kunnen meedoen, zakt Álvarez in om te zorgen dat de defensie in balans blijft. Wanneer de voetballende verdedigers Daley Blind en Perr Schuurs de bal hebben en een afspeelmogelijkheid opzoeken, biedt Álvarez zich aan. 

Dat de Mexicaans international veel balletjes-breed-en-tikkies-terug-passes heeft (93% van Álvarez’ passing is kort, 1% is beslissend) lijkt in eerste instantie een kwestie van beperkt inzicht. Doordat Álvarez zich aanbiedt, loopt een van de aanvallende middenvelders van de tegenstanders achter hem aan, zodat er ruimte ontstaat op het centrale middenveld. Op die manier kunnen spelers zoals Donny van de Beek, Ryan Gravenberch en/of Quincy Promes door Blind of Schuurs aangespeeld worden in de as, waarna het aanvalsspel van Ajax tempo kan krijgen. 

In offensief opzicht kán je simpelweg niet veel (meer) van de Mexicaans international verwachten: daar zijn andere spelers sterker in dan hij. Net zoals geen andere Ajax-middenvelder op dit moment de rol van verdedigend ingestelde middenvelder kan invullen zoals Álvarez dat doet. De enige man die dat zou kunnen is Lisandro Martínez, maar de linkspoot wordt door Ten Hag meer gezien als een centrale verdediger of linksback. Een ander alternatief is Kenneth Taylor, maar de jonge middenvelder heeft nog niet veel ervaring en krijgt deze voorbereiding voor het eerst de kans van Ten Hag. 

Duo met Ryan Gravenberch 

Álvarez’ defensieve kwaliteiten zijn ook de reden waarom Ten Hag de combinatie met Gravenberch ziet zitten: de twee spelers zijn complementair aan elkaar. De Mexicaans international is verdedigend sterk, terwijl Gravenberch met zijn dribbel, diepgang, passing en schot de offensieve taken op zich neemt. 

Dat Gravenberch in de voorbereiding zo’n indruk maakt, kun je dus voor een groot deel op het conto schrijven van het spel van Álvarez. De zomeraankoop van vorig seizoen zorgt er namelijk voor dat de 18-jarige middenvelder zonder zorgen diep kan gaan; hij weet immers dat er een slot op de deur staat op het moment dat hij de bal verliest en zo een counter inleidt. 

In de geest van Christian Poulsen

De rol die Álvarez vertolkt, is overigens niet nieuw bij Ajax. Sterker nog: in de technische staf van Ten Hag zit een man die een aantal jaar in dezelfde rol speelde. Christian Poulsen werd in de zomer van 2012 door Frank de Boer naar Amsterdam gehaald en fungeerde als ‘breekijzer’ op het middenveld. 

De Deen, tegenwoordig assistent-trainer bij het eerste elftal van de Amsterdammers, moest het ook niet van zijn voetballende kwaliteiten hebben. In balbezit vertoonde hij dezelfde trekjes als Álvarez, maar compenseerde dat met intercepties en tackles op het juiste moment. In dat opzicht heeft de Mexicaan ook de ideale leermeester bij Ajax. 

Anti-Ajacied

Toch is het niet meer dan logisch dat de fans van de Amsterdammers geen typische Ajax-speler zien in Álvarez. Wanneer je (bijna) altijd de bovenliggende ploeg bent, en dus veel in balbezit bent, komen de mindere kwaliteiten van Álvarez dus vaker naar voren. Simpelweg om de reden dat Ajax vaker in de aanval is dan dat Álvarez een bal moet onderscheppen of een pass/schot moet blokken. 

Dat neemt niet weg dat Ten Hag een bewuste keuze maakt door Álvarez toch elke keer opstellen. Het is onmogelijk om met 11 kunstzagers te spelen, daar moet minstens één (Mexicaanse) houthakker tussen staan om de balans te bewaren.

Natuurlijk zie je liever een verdedigende middenvelder die naast zijn defensieve taken ook een mannetje voorbij kan spelen en veel beslissende passes kan geven. Er is echter één probleem daarmee: wanneer Ajax zo’n speler in de gelederen heeft, speelt ‘ie een jaar later bij FC Barcelona.