Pikant Voetbal: De twee gezichten van Marco Pappa, oud-speler van Heerenveen

In de rubriek Pikant Voetbal deelt sportjournalist Jesper Langbroek verhalen uit de voetbalwereld van Latijns-Amerika. Vandaag schrijft hij over zijn ontmoeting met Marco Pappa in Guatemala, die achteraf een tweede persoonlijkheid bleek te hebben. De oud-speler van sc Heerenveen zit nu in de gevangenis vanwege geweld tegen vrouwen. 

Geweld en vulkanen

Eens in de zoveel tijd vraag ik me af hoe het met Marco Pappa gaat. De oud-speler van Heerenveen wordt in Guatemala gezien als één van de beste spelers van het land, maar heeft een negatieve reputatie opgebouwd door zich te misdragen. Hij staat bekend als iemand die veel drinkt, werd veroordeeld voor het mishandelen van zijn partners en zit daar momenteel een gevangenisstraf voor uit. Een groot verschil met de eerste indruk die hij op mij maakte toen ik hem bij toeval ontmoette in zijn thuisland Guatemala.

Lang geleden was Guatemala het centrum van de Maya-beschaving. Later het toneel van de Spaanse invasie, revoluties, dictators, bloedige burgeroorlogen en armoede. Net als de buurlanden in Centraal-Amerika heeft Guatemala een veelbewogen geschiedenis achter de rug. Maar het heeft ook een prachtige natuur, met aan de westkust de stranden aan de Grote Oceaan en landinwaarts veel bergen en vulkanen.

Als je vanuit Mexico de grens oversteekt, is Quetzaltenango de eerste grote stad die je tegenkomt, prachtig gelegen op 2300 meter hoogte en omringd door vulkanen. Ik verblijf hier in 2019 een week bij een gastgezin om Spaans te leren. De eerste dag zoek ik op internet naar een voetbalstadion in de buurt en zie dat de lokale club Xelaju op het hoogste niveau speelt. Op goed geluk besluit ik het stadion te bezoeken. Na een wandeling van vijftien minuten is bij aankomst de deur dicht, maar een bewaker laat me binnen nadat ik vertel dat ik een voetbaljournalist uit Nederland ben. Ik kan bij de training op het hoofdveld gaan kijken.

Bezoek uit Nederland

Wanneer ik de tribune op loop, zie ik dat een groepje supporters me verbaasd aanstaart. “Wat doet die gringo hier?”, lijken ze te denken. Iets verderop staan drie journalisten, die ik herken aan hun kladblokjes en een microfoon. Ik stap op ze af en stel me voor als een collega uit Nederland. “Oh, dan ken je Marco Pappa zeker wel?”, vraagt één van hen. “Ja, zeker. Die heeft bij Heerenveen gespeeld”, antwoord ik. “Hij speelt nu hier”, zegt hij. “Daar loopt-ie.” Hij wijst naar een speler die een dribbeloefening uitvoert. Ik herken het gezicht van Marco Pappa. “Hij speelt hier sinds enkele maanden en is één van de belangrijkste spelers.” Ik regel meteen met de perschef dat ik Pappa na afloop van de training kan spreken. Ondertussen vertelt de andere journalist op de radio dat er een jongen uit Nederland naar de training van Xeluja is komen kijken. Vermoedelijk de eerste ooit. 

Terwijl de spelers de training afronden, zoek ik op mijn telefoon naar meer informatie over Marco Pappa, de enige Guatemalteekse voetballer die ooit in Nederland speelde. Tussen 2012 tot 2014 stond de middenvelder onder contract bij Heerenveen, maar hij speelde slechts twaalf wedstrijden, omdat coach Marco van Basten het niet in hem zag zitten. Pappa heeft verder ervaring bij de nationale ploeg van Guatemala en in de MLS, waar hij voor verschillende clubs speelde. Ik houd hem tijdens de training goed in de gaten en probeer wat foto’s van hem te maken. Na afloop stuurt de perschef Pappa mijn kant op.

Geen klik met Van Basten

“Hoe gaat het met jou?”, vraagt Pappa wanneer hij mij ziet. Hij blijkt nog een paar woorden Nederlands te spreken, omdat hij van sc Heerenveen verplicht op Nederlandse les moest. “Als je niet ging, moest je een boete betalen”, vertelt hij, nu in het Engels. Hij vindt het leuk om over zijn tijd in Nederland te praten, al heeft hij niet alleen maar goede herinneringen. “De club had veel moeite voor me gedaan, maar toen ik aankwam bij het stadion, leek het erop dat Van Basten mij niet kende”, zegt Pappa. “Van Basten is een goed persoon en als voetballer heeft hij de top gehaald, maar als coach was hij te stoïcijns. We hadden geen klik.” 

Zijn stap naar Heerenveen begon met de droom om in Europa te spelen, maar omdat hij bijna geen minuten maakte, werd hij er niet gelukkig. “Het was niet makkelijk. Ik was 24 jaar, voor de eerste keer in Europa en mijn vrouw was zwanger. We woonden in Drachten en er was weinig te doen.” Hij verveelde zich in het Friese dorp, vond het Nederlandse eten niet lekker en het klimaat te koud. Het zijn typische ervaringen van een voetballer uit Latijns-Amerika die moet wennen aan het leven in Nederland. Pappa vertelt eerlijk over die moeilijke periode, over de corruptie in het voetbal in Guatemala en over de trots die hij heeft om voor zijn land te spelen. Na twintig minuten moet hij weg. Buiten het stadion deelt hij nog handtekeningen uit aan wat kinderen, die denken dat ik de nieuwe Europese aanwinst van Xeluja ben. Daarna nemen we lachend afscheid.

Gewelddadig 

Ik keer terug naar huis en vertel aan de moeder van het gastgezin dat ik Pappa heb gesproken. “Ah, Pappa”, zegt ze. “Goede voetballer, maar hij drink te veel en is gewelddadig.” Ik kan mijn oren niet geloven. De voetballer die op mij overkwam als een vriendelijk en oprecht persoon blijkt een hele andere kant te hebben. Als ik in het Spaans naar meer informatie google, kom ik inderdaad een vreemd verhaal tegen. 

In 2015 werd Pappa neergestoken door zijn toenmalige vriendin Stormy Keffeler, een voormalig Miss Washington. De voetballer, die op dat moment bij Seattle Sounders speelde, had een steekwond van zeven centimeter in zijn buik. Hij en zijn vriendin waren dronken, gaven verschillende verklaringen voor de wond en dienden uiteindelijk geen aanklacht in. Het werpt vragen op die ik Pappa graag zou willen stellen. Ik stuur hem een bericht via WhatsApp en we spreken af om elkaar de volgende dag nogmaals te zien in het stadion.

Randje van de dood 

Als ik in het stadion aankom, is de training al begonnen. De journalisten heten me welkom en Pappa zwaait vriendelijk naar me vanaf het veld. Na afloop gaan we op de tribune zitten. Ik vraag Pappa naar zijn tijd in Amerika en het incident met zijn ex-vriendin. Daarop doet hij zijn shirt omhoog en hij laat me een litteken van zeven centimeter op zijn buik zien. “We waren aan het drinken en het liep uit de hand. Ik eindigde met een steekwond in mijn buik en moest met spoed naar het ziekenhuis, anders zou ik het niet redden. Ik zat op het randje van de dood.” 

De gebeurtenis zette Pappa aan het denken. “Ik kom uit een gemiddeld gezin in Guatemala. Door het voetbal heb ik de kans gekregen om het leven te leiden dat ik nu heb. Ik heb veel mensen leren kennen en ben op veel plekken geweest. Ik leef nog steeds de droom van die kleine jongen die voetballer wilde worden, ondanks alles wat ik onderweg heb meegemaakt.” Het klinkt alsof de woorden uit zijn hart komen. Over het incident wil hij verder niets zeggen.

Alcohol 

Omdat ik van twee mensen hoorde dat hij graag drinkt, besluit ik hem daarnaar te vragen. “Ik ben jong en wil van het leven genieten”, reageert hij. “Het probleem is dat iedereen mij hier kent. Als ik iets ga eten met een drankje erbij, gaan er meteen verhalen rond dat ik dronken ben.” Hij pareert zijn reputatie als fanatiek drinker op een geoefende manier en komt nog steeds oprecht en vriendelijk over. Pappa geeft me zelfs kaartjes voor de volgende wedstrijd. Pas in de maanden daarna ontdek ik via nieuwsberichten en verhalen uit de rechtbank dat achter deze vriendelijke voetballer een gewelddadig persoon schuilgaat. 

Gearresteerd 

Drie weken na ons interview wordt Pappa gearresteerd door de politie. De aanleiding zijn blauwe plekken op de arm van zijn vriendin, die zij bij de politie heeft gemeld op de dag na mijn tweede ontmoeting met Pappa . Uit het strafrechtelijk onderzoek blijkt dat Pappa fysiek en verbaal agressief was en zijn vriendin heeft geschopt, waarna zij de relatie verbrak. Daar was de voetballer het niet mee eens. Onder invloed van alcohol ging hij naar het huis van zijn (ex-)vriendin. Hij duwde haar op de grond en brak daarbij meerdere van haar tanden. Op internet verschijnt een video waarop te zien is hoe Pappa een vrouw op de grond gooit na het verlaten van een lift. Het is niet de vriendelijke gastheer die hij een dag daarvoor in het stadion was.

Anonieme Alcoholisten 

Er komt een andere zaak naar boven. In januari 2018 werd Pappa al eens gearresteerd voor huiselijk geweld tegen zijn toenmalige partner, Francesca Marie Kennedy. Hij werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf, maar bleef op vrije voeten door een borgsom van twaalfhonderd euro te betalen en zich te melden bij sessies van de AA (Anonieme Alcoholisten). Op een foto bij een nieuwsbericht staat hij geboeid in handboeien, glimlachend naast een politieagent. Hij verklaarde tegenover de rechter: “Ik zie het niet als een nachtmerrie. Ik weet niet of jij een vriendin of een vrouw hebt? Het kan jou ook overkomen. Iedereen. Dat is de waarheid, niemand is hier veilig.”

Mishandeling 

Pappa blijkt een alcoholprobleem te hebben. Wanneer hij drinkt, wordt hij een ander persoon. Met enige regelmaat verschijnen er foto’s van hem in beschonken toestand. Hij ligt op straat op de grond of wordt tijdens de avondklok in Guatemala-Stad gearresteerd omdat hij dronken is en voor overlast zorgt. Toch wat anders dan ‘een drankje bij het eten’, zoals hij het zelf beschreef. Nuchter aan de kant van een voetbalveld is hij aardig en vriendelijk, maar als hij dronken is, wordt hij agressief en manipulatief. Dat is onder meer te zien in een video op Facebook, waarbij hij dronken achter het stuur zit en fysiek en verbaal agressief is richting een vrouw, die huilt terwijl ze filmt. 

Zijn ex-vriendinnen schetsen in interviews en in de rechtbank hoe Pappa zich schuldig maakt aan fysieke, psychologische en seksuele mishandeling. Als hij heeft gedronken, denkt hij dat hij alles kan maken. Hij schreeuwt tegen zijn voormalige partners dat hij hun leven gaat verwoesten en tegen politieagenten dat hij ze kan laten ontslaan. “Ik ben Marco Pappa, je kunt mij niets maken”, zegt hij dan. Op andere momenten wordt Pappa paranoïde en denkt hij dat mensen foto’s van hem maken. De verhalen stapelen zich op.

Gevangenisstraf 

In juli 2020 wordt Pappa voor de derde keer gearresteerd voor mishandeling van een vrouw. Vroeg in de ochtend belt zijn toenmalige vriendin de politie, ze heeft bloedvlekken op haar gezicht en schrammen in haar nek. Pappa gedraagt zich agressief tegen de agenten en bedreigt zijn vriendin om te voorkomen dat ze aangifte doet. Ze laat zich niet van de wijs brengen, Pappa moet zich kort daarna melden op het politiebureau. Hij duikt eerst een maand onder, maar meldt zich uiteindelijk toch. De rechter veroordeelt hem voor vijf jaar gevangenisstraf, omdat hij na drie aanklachten als veelpleger wordt gezien. Hij zit op dit moment zijn straf uit, maar wil graag vrijkomen en terugkeren als voetballer. Begin dit jaar werd een verzoek tot vervroegde vrijlating afgewezen door de rechter.

Vrouwengeweld 

In Guatemala, waar vrouwengeweld een veelvoorkomend delict is, wordt Pappa niet door iedereen als een slechterik gezien. Veel mensen zijn nog steeds fan van hem vanwege zijn prestaties als voetballer. Zijn ex-partners brengen een heel ander beeld naar buiten. Ze blijven hun horrorverhalen delen met het publiek om de waarheid aan het licht te brengen. Ze geven een stem aan de slachtoffers van vrouwengeweld en moedigen anderen in dezelfde situatie aan om actie te ondernemen. Ze werden verliefd op een man met twee gezichten. Eentje die heel vriendelijk kan zijn, maar die zich ook als een monster misdraagt. Dat wist Pappa op het eerste gezicht goed te verbergen.