PSV-fans vragen om probleemaankoop

Een spandoek in het Phillips Stadion had suggestie voor PSV-directeur Earnest Steward. Of PSV Branco van den Boomen aan kon trekken. De middenvelder, die een verleden bij FC Eindhoven heeft, strooit met Joey Veerman-passjes de Ligue 1 – en daar ligt ook het probleem.

Branco van den Boomen en PSV

Een paar jaar voordat Frenkie de Jong zijn eerste in Jong Ajax maakte, speelde daar een andere spelmaker voor de defensie op zes. Tegenwoordig kennen we Branco van den Boomen vooral als die passenstrooier van Toulouse. Destijds had de verdedigende middenvelder al vlug voetwerk voor een speler van zijn lengte en heb hij die Ajax-school altijd gecombineerd met een fraaie pass. Dat was niet genoeg om het eerste van Ajax te halen, al zegt dat niets over de wegen naar de Nederlandse voetbaltop.

Joey Veerman bewijst dat. De 24-jarige middenvelder speelde in Het Andere Oranje. Liet pompeblêden sneller kloppen. Leek onderweg naar Feyenoord en koos toch voor PSV. Sinds dien zit het niet tegen, maar ook niet mee voor de middenvelder. Na het vertrek van Roger Schmidt kwam de oud-speler van Volendam en sc Heerenveen in de posities waar hij zijn transfer verdiende. De middenvelder was meer dan eens goed voor een spraakmakende quote als ‘ie niet speelde of het spel ging niet zoals hij wilde.

Die lange, belangrijke ballen die Veerman vanaf het Friese verdedigende middenveld in de ruimte kon geven, komen bij PSV bij medespelers in de dekking terecht. Met gemiddeld 1,2 belangrijke lange pass per negentig minuten, zorgen die ballen in de Eredivisie nog steeds  gevaar. Veerman zorgt met korte passes (2,2) voor meer gevaar.

In de Eredivisie is Veerman dus goed 3,4 belangrijke passes per negentig minuten. Daarnaast geeft de middenvelder ook 0,4 assists. Zet je dat in de gemiddeld aantal passes per negentig minuten (67,9), blijkt dat  5,6% van al Veermans per negentig minuten eindigt in een belangrijke pass of assist. Dat zijn waardes waar spelers als Erick Gutíerrez en Ibrahim Sangaré niet aan komen. Dat zijn ook heel ander type spelers, waardoor Van Nistelrooy variatiemogelijkheden heeft vanaf het centrum.

Van den Boomen als offensieve middenvelder

De ontwikkeling die Van den Boomen doormaakte sinds zijn Jong Ajax-tijd ging waarschijnlijk niet zoals  gepland. De verdedigende middenvelder was niet goed genoeg een Ajax-debuut. Probeerde het bij sc Heerenveen, maar kon uiteindelijk in het shirt van FC Eindhoven en De Graafschap toewerken naar een nieuw niveau. In de Keuken Kampioen Divisie speelde de middenvelder drie jaar geleden in de kijker van Toulouse. Tegenwoordig is de KKD-speler van weleer één van de fanfavorieten bij de Ligue 1-club, die bij Van den Boomen uitkwamen door data-analyse.

Met de wijsheid van nu, kun je zeggen dat die analyse klopt. De 27-jarige middenvelder maakte dit seizoen in dertig wedstrijden zijn opwachting, maakte zes doelpunten en leverde tien assists. In het spel van de Fransen vervult de middenvelder een soortgelijke rol als Joey Veerman bij PSV doet.

De Nederlander kan door de aanwezigheid van landgenoot en balveroveraar Stijn Spierings zich vooral focussen op het offensieve gedeelte – en de oud-speler van AZ, Sparta, RKC Waalwijk en Levi Sofia heeft in Van den Boomen een afspeelpunt dichtbij op het moment dat hij zo’n bal verovert.

Met 57,8 passes per negentig minuten is Van den Broomen echter een stuk minder in het spel aanwezig dan Veerman bij PSV. Vanaf het centrale middenveld is de Nederlander goed voor het creëren van 2,6 belangrijke passes en 0,4 assists per negentig minuten. Zet je dat af in de totale passing van de Toulouse-middenvelder, komt daar 5,2% uit (Veerman bij PSV: 5,4%). In aanvallend opzicht lijdt Van den Boomen in de Ligue 1 minder balverlies dan Veerman (gemiddeld per negentig minuten: 1,4 om 1,9) en heeft Veerman weer minder overtredingen nodig dan Van den Boomen (0,6 om 1) om een tegenstander af te stoppen.

Defensieve spel

Defensief hoeft Van den Boomen in Frankrijk minder werk te doen omdat er over het algemeen nog een middenvelder achter hem staat. Bij PSV was die situatie aan het begin van het seizoen zo. In de loop van het jaar veranderde Ruud van Nistelrooij naar een 4-3-3-systeem met een aanvallende middenvelder in plaats van een defensieve pion. Daardoor kwamen Sangaré en Gutíerrez weer met elkaar op het middenveld te voetballen en werd er per tegenstander bekeken welk type middenveld de ploeg nodig heeft tegen een bepaalde tegenstander.

Toulouse staat twaalfde in de Ligue 1. Een centrale middenvelder heeft daar niet de luxe om alleen te doen wat hij wil, naar voren te dribbelen en maar zien waar het schip strandt. Dat Van den Boomen minder aanvallend balverlies lijdt, staat tegenover dat hij minder vaak slaagt met zijn dribbels dan Veerman bij PSV.

De middenvelder van de Eindhovenaren komt door zijn teamsituatie (topteam vs middenmoter in een nationale competitie) vaker in de situatie waarin hij deze dribbel kan inzetten. Niet alleen zet Veerman meer dribbels in dan Van den Boomen (1,4 om 1), de PSV’er komt ook vaker zijn man voorbij (Veerman: 1 geslaagd, 71%. Van den Boomen: 0,6 geslaagd, 60%).

In vergelijking met defensieve pionnen Sangaré en Gutíerrez komt het gebrek aan luchtduelkracht naar voren. Op dit moment hoeft Van den Boomen ook niet vaak zo’n duel aan te gaan (0,7). Aan de andere kant: hij wint ze nog veel minder (0,2=29%). Ligue 1-middenvelders zijn over het algemeen iets sterker gebouwd dan de gemiddelde Eredivisionist, toch lukken Veerman, Sangaré en Gutierrez om percentueel en in absoluut aantal meer luchtduels te winnen. Van den Boomen kan dat compenseren door een tackle (2,1 geslaagd uit 3,6 pogingen = 58%) en de wetenschap dat er achter hem nog een mannetje staat.

Bij PSV is dat niet meer het geval. Van Nistelrooij probeerde in het begin van het seizoen met een inschuivende Veerman een dynamisch middenveld samen te stellen. De oud-topspits nam dat concept mee van Jong PSV, maar in ut eerste bleek dat niet zo  te werken. Daardoor worden de meest gebruikte centrale middenvelders van PSV op dit moment eigenlijk al uitgedaagd zoals Van den Boomen uitgedaagd wordt in de Ligue 1 op dit moment.

Het ontbrekende puzzelstuk

Van den Boomen doet dus in de Ligue 1 niet veel onder voor Veermans Eredivisie-prestaties, waardoor de spelers zowel samen als in plaats van elkaar kunnen spelen – ze kunnen allebei verdedigen, maar hebben een focus op hun aanvallende spel. In het passrendement liggen de percentages dicht bij elkaar (5,4% voor Veerman, 5,2% voor Branco). Daardoor kun je verwachten dat Van den Boomen dit spel ook bij PSV kan  leveren, al heeft het wel dezelfde overgang als Veerman vanuit Heerenveen voor de boeg.  

In defensief opzicht is Van den Boomen een heel ander type dan Sangaré en Gutierrez, maar daar maakt Toulouse-trainer Philippe Montanier op een manier gebruik van die PSV ook past. Zet er een balveroveraar naast en deze heeft vaak een korte afspeelmogelijkheid naar een pass-specialist. Het ontbreken van een pure verdedigende middenvelder (‘zes’) zorgt er wel voor dat er een ander aspect van het spel belangrijk wordt: intercepties.

Van de huidige PSV-middenvelders heeft Gutíerrez de meeste intercepties per negentig minuten (1,4) en Sangaré de minste (0,8). Veerman is goed voor één interceptie. En Van den Boomen bij Toulouse? 0,4.

Dat kan te maken hebben met de spelsituaties waarin Van den Boomen zich bevindt. Het aantal tackles van Van den Boomen is echter net zo hoog als die van Sangaré (3,6). En wanneer heb je een tackle nodig? Op het moment dat je niet in de loop-  of passlijn staat om een bal te onderscheppen. PSV heeft in Veerman een speler die bewezen beter is in dat spel, PSV een  miljoenensom kostte en bij een mogelijk zomerse transfer van  Sangaré aan een vaste basisplaats gaat denken. Dat daar een goede back-up voor nodig is, is één zekerheid.

Of die minimaal zeven miljoen euro moet kosten op het moment dat het geen duidelijke toegevoegde waarde op de huidige basis-middenvelders is, is dat vragen om een nieuwe probleemsituatie op het middenveld. Niet per se door de overeenkomende speelstijl tussen Veerman en Van den Boomen, maar omdat je met één interceptie veel sneller kan aanvallen dan dat je eerst een duel moet winnen. Guti blijkt daar nu al beter in dan Sangaré, maar als er dan een vierde (of vervangende) middenvelder bij moet komen bij PSV, ga dan voor een speler met meer intercepties (1,7) heeft dan de Mexicaanse middenvelder, ook een Ajax-scholing heeft en die zich al jaren in de Eredivisie staande houdt: Ramiz Zerrouki.