Schmidt en Ten Hag clashen

PSV en Ajax maken zich op dit moment op voor dé Topper in de Eredivisie. De nummer één en twee van de vaderlandse voetbaltrots liggen slechts één punt uit elkaar, waardoor de aankomende tweestrijd in Eindhoven één van de twee topploegen de weg richting het landskampioenschap kan inzetten. Op basis van de eerdere ontmoetingen tussen PSV en Ajax dit seizoen, is er geen pijl op te trekken wat de uitkomst kan worden. Dat zorgt voor een interessante strijd tussen de spelopvattingen van Roger Schmidt (PSV) en Erik ten Hag (Ajax). 

PSV en Ajax ontlopen elkaar dit seizoen nóg minder dan vorig jaar. De Eindhovenaren presteren in het tweede seizoen van Roger Schmidt een stuk stabieler dan in het eerste jaar van de Duitse oefenmeester. In het debuutseizoen van de oud-trainer van onder andere RB Salzburg en Bayer Leverkusen was het eerste onderlinge duel tussen PSV en Ajax, die destijds ook in januari op het programma stond, het begin van het einde van de titelambities van de Eindhovenaren. De topwedstrijden in de Eredivisie (tegen Ajax, Feyenoord en AZ, red.) bleken voor Schmidt en de zijnen sowieso geen briljante combinatie, totdat de Duitse oefenmeester met een nieuw plan aan de strijd om Johan Cruijff Schaal begon. 

PSV – Ajax

Waar Schmidt zijn team vorig seizoen in een 4-2-2-2-formatie het veld in stuurde, zette hij nu één van de twee spitsen op de aanvallende middenvelderspositie om een 4-2-3-1 te creëren. Dat leverde in de eerste ontmoeting tussen PSV en Ajax dit seizoen, die om de Johan Cruijff Schaal dus, een ander spelbeeld op dan in het voorgaande seizoen. PSV zette Ajax onder druk zoals de Amsterdammers dat normaal gesproken bij hun tegenstanders doen en de Eindhovenaren profiteerden door de snelheid van Cody Gakpo en vooral Noni Madueke op de flanken van de ruimtes die daar bij Ajax altijd liggen. 

Die 4-0 overwinning op Ajax was een veelbelovend begin voor de Eindhovenaren, die dit seizoen de ‘kleintjes’ gemakkelijker weten te winnen dan vorig seizoen. In de grote wedstrijden, zowel in de Eredivisie als in de voorronde van de Champions League en de Europa League, geeft de ploeg van Schmidt vaak niet thuis. Als je gaat kijken naar het speelplan van de Eindhovenaren, en vooral de sterke en zwakke punten van de ploeg, is daar een duidelijke reden voor aan te wijzen. De Eindhovenaren speelden in hun eerste Eredivisie-duel tegen de Amsterdammers dit seizoen met de strategie van vorig seizoen, en dat had desastreuze gevolgen. 

Dat het niet aan de 4-2-2-2-formatie ligt, bewijzen de andere resultaten in de grote wedstrijden van PSV dit seizoen. Thuis tegen Feyenoord ging PSV de boot in (4-0, red.), Benfica kon tot twee keer toe niet worden verslagen (2-1 en 0-0) en in de Europa League leverde twee dubbele confrontaties met Real Sociedad en AS Monaco niet één volle buit op. Daardoor staat Schmidt aanstaande zondag voor zijn maken-of-breken-wedstrijd als trainer van PSV: op het moment dat de coach nog toekomst ziet in Eindhoven en ook wil dat de clubleiding het in hem blijft zien zitten, zal de Duitser ervoor moeten zorgen dat PSV aanstaande zondag de punten in eigen huis houdt. 

Schmidts geluk 

Het ongeluk van PSV in de topwedstrijden dit seizoen is ook Schmidts geluk in de aanstaande wedstrijd tegen Ajax. De Eindhovenaren stelden Schmidt aan om een nieuw soort voetbal te introduceren. Je kunt van de Duitse oefenmeester vinden wat je wil: dat laatste is hem op het eerste oog wel gelukt. Als je dieper inzoomt op de verschillen tussen het ‘nieuwe’ PSV en de laatste succestijd onder Phillip Cocu, dan is er eigenlijk niet heel veel veranderd in het Phillips Stadion. De Eindhovenaren waren toen en zijn nu immers het sterkste op het moment dat het vanuit de omschakeling kan toeslaan. Dat is echter niet de opdracht van Schmidt, dus stuurt de Duitser zijn team met een ‘route-één-naar-het-doel’-aanvalsplan het veld in, waardoor de Eindhovenaren vaak in de defensieve trechter loopt (spel het drukke centrum dwingen of de tegenstander naar buiten drukken en deze dwingen tot voorzetten vanaf de zijkant) voordat de spelers in de juiste posities staan om een vloeiende aanval op te kunnen zetten. 

Daardoor komt niet alleen de aanval onder een grote druk te staan, maar belasten de aanvallers op hetzelfde moment de defensie, wiens laatste lijn hoog op het veld staat en er door de invulling van het middenveld van PSV altijd veel ruimte ligt in dat gedeelte van het veld om een beslissende (counter)pass te geven. Clubs in de Eredivisie hebben niet altijd de spelers in de ploeg om daar consequent gebruik van te maken. In de topwedstrijden, helemaal wanneer Schmidt ervan overtuigd is dat PSV een kans heeft op de overwinning. Op dat moment gaat PSV een spelletje spelen dat Schmidt niet machtig is: dominant voetbal door middel van korte combinaties. 

Als PSV probeert vanuit het positiespel een kans te creëren, gaat het vaker mis dan goed. Als die basisprincipes al niet in orde zijn, dan is het tegen grote ploegen vragen om problemen. In dat opzicht is het maar goed dat Schmidt al een keer op zijn plaat ging tegen Ajax dit seizoen. Dat maakt de kans dat hij opnieuw voor de speelstijl van vorig seizoen kiest, veel kleiner. Er is nóg een element dat het succes van PSV in de komende topper gaat bepalen. Het is echter ook te hopen voor de fans van de Eindhovenaren dat Schmidt het niet te hoog in zijn bol krijgt en de voorsprong op de ranglijst wil gaan verdedigen in plaats van uitbreiden. 

Ten Hags ongeluk

De instelling waarmee Schmidt zijn elftal het veld instuurt, is cruciaal voor de uitkomst van de wedstrijd. Ajax moet. PSV mag. Dat gegeven zorgt ervoor dat het voor de lange termijn (lees: strijd om het kampioenschap) belangrijker is om niet te verliezen van Ajax dan te winnen. In die gedachtegang is het logisch om je team iets minder aanvallend op te stellen om zo te kunnen profiteren van de jacht van Ajax. Daar loopt PSV natuurlijk wel een risico: de Amsterdamse aanvalsmachine bewijst ook dit jaar tegen elk kaliber tegenstander doelpunten te kunnen maken. Dat PSV centrale verdediger André Ramalho mist door een blessure, die tegen FC Groningen werd vervangen door Armando Obispo, maakt die opdracht voor de Eindhovenaren niet gemakkelijker. 

Dat is voor Schmidt nog een reden om Ajax in de val te laten lopen in plaats van de Amsterdammers het grootste gedeelte van de wedstrijd hoog onder druk te zetten. Natuurlijk: je moet de ploeg van Ten Hag niet in hun spel laten komen, maar hen dwingen tot fouten is voor een positieve uitkomst van PSV wel noodzakelijk. De Eindhovenaren hebben een minder sterke selectie dan de Amsterdammers en dat is misschien wel Ten Hags grootste ongeluk.
Voor dominant voetbal heeft PSV de trainer misschien niet. 

Voor gegenpress en omschakelingsvoetbal wel, en dat is eigenlijk het enige wat PSV nodig heeft in de wedstrijden waar de tegenstander beter is dan de gemiddelde Eredivisie-ploeg. Dan wil PSV wel voetballen, maar komt het daarvoor tekort vanwege het ontbreken van een gevarieerd tactisch plan in balbezit en komt het daardoor defensief ook in de problemen. Dat terwijl PSV tegen Ajax in de eerste wedstrijd van dit voetbaljaar (Johan Cruijff Schaal, red.) eigenlijk zonder problemen overeind bleef, kwam door een combinatie van de spelopvatting van vorig seizoen (toeslaan na balverlies tegenstander) en de positioneringen van dit jaar (extra mannetje op middenveld die korte combinaties makkelijker maken dan met een tweede spits), zal voor Schmidt de belangrijkste aanwijzing moeten zijn om zijn speelstijl in het voordeel van PSV te laten clashen met de spelopvatting van Ajax-trainer Ten Hag.

Houdt PSV de koppositie of wint Ajax aanstaande zondag? Zet in en verdubbel minimaal je inzet!