Schmidt staat voor beslissende fase bij PSV

Roger Schmidt sloot zijn eerste seizoen als PSV-trainer af zonder een prijs te pakken. De Duitse oefenmeester kende een wisselvallig eerste jaar in Eindhoven. Het landskampioenschap raakte na de topwedstrijden in januari al en ook in de KNVB Beker en de Europa League ging het niet van een leien dakje. De komende maanden worden daarom cruciaal voor de PSV-toekomst van de Duitse oefenmeester. 

Roger Schmidt werd ruim een jaar geleden met veel bombarie aangesteld als nieuwe trainer van PSV Eindhoven. De Brabantse topclub had na een rampjaar onder Mark van Bommel de behoefte aan een nieuw soort voetbal. Daar moest Schmidt, die naar verluidt ook in de belangstelling stond van clubs uit de Premier League en de Bundesliga, voor gaan zorgen in het Phillips Stadion. De Duitse trainer had in zijn tijd bij RB Salzburg en Bayer Leverkusen dermate indruk gemaakt met zijn manier van spelen én zijn werkwijze dat de Duitser genoeg keuze had nadat zijn contract in China afliep. De Duitser koos uiteindelijk het project in Eindhoven boven een kans in een Europese topcompetitie. 

Roger Schmidt en PSV Eindhoven

Een jaar na dato is er één conclusie mogelijk: alleen de posities van de spelers zijn afgelopen seizoen écht veranderd. Over het algemeen heb je twee soorten trainers in het voetbal rondlopen: een die een tactiek maakt op basis van het beschikbare spelersmateriaal, zoals bijvoorbeeld Erik ten Hag al een aantal jaar doet bij Ajax. Aan de andere kant heb je ook trainers die hun eigen visie heilig verklaren en het beschikbare spelersmateriaal zo gaat trainen dat deze manier van spelen ingeslepen wordt bij de spelers.
De praktijk bewijst dat de laatste optie het meeste energie kost. 

Wanneer je naar het eerste seizoen van Schmidt bij PSV kijkt, mag je inderdaad concluderen dat de wisselvalligheid die PSV dit seizoen liet zien voor een deel toe te schrijven is aan het wennen aan het nieuwe systeem. Maar het systeem en de gekozen speelstijl zorgden er niet voor dat het oude, vertrouwde PSV-spelletje (maximaal profiteren van de fouten van je tegenstander) tot het verleden behoorde. Of ja: in de eerste fase van de competitie liet Schmidt zijn team een stuk aanvallender spelen, nadat de coach zijn team iets ‘lager’ op het veld zette en daarmee minder risico nam (zowel in offensief als in defensief opzicht) ging het gemakkelijker draaien bij de Eindhovenaren. 

Zo verdween het Volgassfußball-principe van de Duitse oefenmeester al van het toneel voordat we deze in optima forma konden aanschouwen. Niet alleen op het veld zorgde Schmidt voor discussie, ook langs de lijn was hij vaak het onderwerp van gesprek in zijn eerste jaar. De Duitser liet zich een aantal keer kritisch uit over de arbitrage – we herinneren ons allemaal de rel rondom Bas Nijhuis nog wel. Daarnaast zorgde het soms onnavolgbare wisselbeleid van Schmidt voor gefronste wenkbrauwen. De coach claimde dat hij dit deed met het oog op de fitheid van zijn spelers voor tijdens de grote wedstrijden. Toen PSV in de (inter)nationale toppers niet volledig thuis gaf (lees: geen overwinning behaalde) bleek dat niet het gewenste resultaat als gevolg te hebben voor de Duitse oefenmeester. 

Nieuwe opties voor Schmidt 

Ondanks het feit dat Schimdt de nodige kritiek kreeg tijdens zijn eerste jaar bij PSV, bleek de coach nog steeds in trek in het buiteland. Vooral vanuit de Bundesliga werd er aan Schmidt getrokken, die zelf verklaarde dat hij PSV trouw wilde blijven. Het aantrekken van creatieve centrale middenvelders zoals Davy Pröpper (Brighton, vijf miljoen euro) en Marco van Ginkel (Chelsea, transfervrij) zorgen ervoor dat PSV vanuit de as van het veld niet zo op de linkerpoot van Olivier Boscagli hoeft te leunen in de opbouw. 

Het huren van Adrian Fein vorig seizoen liet wel zien dat Schmidt ook oog voor het voetballende gedeelte op het centrale middenveld had, maar de jonge Duitser kon zijn landgenoot niet genoeg overtuigen om hem ook echt een kans te geven. Wanneer je met ‘maar’ twee centrale middenvelders speelt, mogen ook de risicovolle passes uit die zone niet leiden tot balverlies. Helemaal met de opkomende backs van PSV, kan één keer balverlies lijden op die positie ervoor zorgen dat PSV een gevaarlijke counter om de oren krijgt. 

In dat opzicht heeft PSV met Pröpper en Van Ginkel nu twee spelers die weten hoe ze die centrale rol op een creatieve manier kunnen oplossen. Maar nog steeds: op het moment dat je een creatieve speler op die positie neerzet, dan neem je automatisch meer risico én heb je één mannetje minder om de counter op te vangen – de verdedigende kwaliteiten van Ibrahim Sangaré en Pablo Rosario zijn beter dan die van Pröpper en Van Ginkel. 

Keuze Schmidt: verstand of gevoel?

Daardoor staat Schmidt het komende half jaar voor de beslissende fase in zijn PSV-loopbaan. Het contract van de Duitse trainer loopt tot de zomer van 2022. Aan het einde van 2020 liet Schmidt zich al uit over contractverlening bij de Eindhovenaren. Dat was, op dat moment, iets wat de Duitser ‘later wilde bekijken’. In datzelfde gesprek met het Eindhovens Dagblad liet de oefenmeester ook al weten dat hij geen langdurig contract wil tekenen. Vanuit dat standpunt kun je er dus vanuit gaan dat PSV ook volgend seizoen volgens hetzelfde principe zal gaan spelen. Of de Eindhovenaren door een creatieve middenvelder aan het basiselftal toe te voegen ook aanvallend dominanter kunnen zijn in een 1-4-2-2-2 zal nog moeten uitwijzen. 

Schmidt zal aankomend seizoen echter niet meer wegkomen met matige prestaties en / of slecht voetbal. De coach heeft altijd de keuze om zich aan te passen aan het spelersmateriaal, dat op dit moment nog steeds vraagt om een 1-4-2-3-1-formatie. Zo’n formatie is ook prima toepasbaar met de filosofie van Schmidt, die veel overeenkomsten vertoont van de manier waarop Jurgen Klopp Liverpool laat / liet voetballen. Afgelopen seizoen lukte het dan niet voor de Duitse coach in Engelse dienst, maar het landskampioenschap, de Champions League en de regen aan complimenten voor het spel bewijzen dat je in die formatie nog steeds volle gas kan voetballen. 

De kans is echter klein dat Schmidt volgend seizoen zijn elftal in een 1-4-2-3-1-formatie laat spelen. Het verleden van de coach laat zien dat de Duitser deze formatie wel eens toepaste, maar overwegend 1-4-4-2-vlak of dus 1-4-2-2-2 speelt. Dat maakt de uitdaging voor Schmidt alleen maar groter, wat dan weer te prijzen valt. Het neemt echter ook een afbreukrisico met zich mee: op het moment dat de Duitser het aankomende jaar geen indruk weet te maken met zijn (vernieuwde) ploeg, zal niet alleen PSV twijfelen aan de Schmidt-methode.