Slot neemt groot Feyenoord-risico

Feyenoord staat donderdagavond in de Europa League voor de return tegen Shakhtar. De Oekraïense topper maakte het de Rotterdammers vorige week moeilijk genoeg om een gelijkspel (1-1) uit het vuur te slepen. Feyenoord heeft aan één goal genoeg, maar dat neemt ook nieuwe risico’s met zich mee…

Feyenoord – Shakhtar, Europa League

Het deed een deel van de supporters van Feyenoord pijn aan de ogen. In het eerste treffen van de Europa League-achtste finale deed Feyenoord er niet alles aan om de overwinning uit het vuur te slepen. De ploeg van Slot stond een stuk minder hoog op het veld dan normaal.

De omschakelmomenten lagen een paar meter naar achteren en ondanks Slots frustraties over het niet doordrukken op de momenten dat het kon, was zijn doel bereikt. Niet voor het eerst in zijn Feyenoord-carrière zorgde de trainer ervoor dat de Europese uitwedstrijd niet verloren werd. Dat bleek in de Conference League al de basis voor een weg naar een finaleplek.

Dat bewezen concept paste Slot toe in de wedstrijd in Polen, waar de wedstrijd door de oorlog in Oekraïne werd gespeeld. Tot hier en daar grote onvrede. Bij fans. Bij ESPN, waar Pierre van Hooijdonk foeterde alsof hij zelf in de spits van de Rotterdammers stond, de kansen wel kreeg maar nooit in de positie stond om een keer écht lekker uit te halen.

Doelpunten zullen er in Rotterdam hoe dan ook moeten vallen, de vraag is vooral: hoe kan Feyenoord de druk op de tegenstander vergroten en ervoor zorgen dat Shakhtar, net als in de eerste pot, zo min mogelijk van hun uitbraken kunnen profiteren?

Giménez of Danilo?

Het eerste keuze die de gedachtegang binnen dribbelt, is de spitsenkwestie. Santiago Giménez beslist deze al een aantal weken in zijn voordeel. In de heenwedstrijd moest de spits afhaken in de warming-up. De Mexicaan werd in Polen vervangen door Danilo Pereira. Daar lag voor Feyenoord een deel van de winst dat het haalde in de eerste achtste-finale-strijd. Ook vinden we in die zone het grootste winstpunt voor de Rotterdammers.

Shakhtar speelde zelfs in de thuiswedstrijd al in de geest van José Mourinho: de bus parkeren, wachten op een opening en dan gaan als de brandweer. Een compact elftal laat van nature ruimte op de vleugels. Met twee naar binnen komende vleugelspelers, kom je dan snel uit bij de opkomende backs. Bij balbezit Feyenoord trokken de spelers van Shakhtar zich volledig terug op eigen helft – en aangezien Feyenoord de dominante ploeg was, kwamen ze daar ook niet veel vanaf.

Met Danilo in de spits had Slot een speler die in de eerste fase van de verdediging (druk zetten in de aanval) een extra wapen had. Dat onderdeel van het spel van de Braziliaan wordt vaak aangehaald en geprezen. Zijn andere voordelen op Giménez (de korte-bal-controle, wendbaarheid en snelheid) kwamen door de defensieve instelling van de tegenstander niet altijd tot zijn recht. Werd Danilo wel aangespeeld of vrijgespeeld, kon het spel wel gemakkelijker in de kleine ruimte worden voortgezet. Helemaal als daar een grote, sterke doelpuntenmaker aanspraak moet maken op “zachte voeten”.

De winst die Feyenoord boekt met de waarschijnlijke terugkeer van de Mexicaan maakte Giménez tegen FC Volendam duidelijk. De spits maakte zijn zevende treffer van het Eredivisie-seizoen. Dat doelpunt was niet de belangrijkste winstpakker voor Shakhtar-thuis: de vastberadenheid, dat Pellè-achtige instinct in de zestien en de bereidheid om te vechten voor elke kans maken waren tegen Volendam wél aanwezig in het Feyenoord-elftal.

De risicofactor van het Feyenoord-voetbal

En daarbij: zo’n sterk lichaam van 1,82 meter klotst toch wat gemakkelijker tegen de sterke verdedigers van Shakhtar. Slot kan er, net als tegen Volendam, voor kiezen om Danilo als nummer tien in het veld te zetten en dus het beste van beide werelden in het Feyenoord-elftal te plaatsen. Aan de andere kant: het kan voor een trainer nuttig zijn om een aanvallende troef achter de hand te houden, bijvoorbeeld als de wedstrijdsituatie vraagt om twee spitsen of de formule die nodig is om Giménez te bedienen, niet werkt.

Of Giménez in positie wordt aangespeeld, ligt aan het spel van zijn teamgenoten. Bij vlagen combineert Feyenoord snel door het centrum, worden de naar binnen komende vleugelspelers aangespeeld, heeft de back tijd om ‘er overheen te gaan’ en komt Giménez in zijn kracht te spelen: dan kan hij het persoonlijke (lucht)duel winnen of zich op een andere manier positioneren voor een doelkans.

Het dit seizoen gevolg dat daar (te) vaak aan gekoppeld is? Gaat Feyenoord aanvallend spelen, krijgt het tegendoelpunten uit omschakelmomenten – en dan ook nog uit standaardsituaties.

Het cornerdoelpunt van Shakhtarviel ongelukkig voor de Rotterdammers. De tegentreffer tegen Volendam was er een uit het ‘hoe-profiteer-je-van-het-Feyenoord-spel-boekje’. Elke trainer weet inmiddels dat, wanneer Feyenoord aanvalt, één van de twee backposities ‘open’ staat. FC Volendam wist daar één keer van te profiteren.

Die andere oranjehemden (Shakhtar) zijn uit beter voetbalhout gesneden, kregen in de thuiswedstrijd ook de kans niet om vliegensvlug te counteren – aanvallende offers betekenen ook defensief minder ruimte voor tegenstanders. Als je alléén van de uitslag uitgaat en de druk die er op de ploeg ligt aankomede donderdag meerekent, heeft Shakhtarook geen reden om iets te veranderen aan de instelling. Het zal beter dan Volendam met de ruimtes omspringen om een overwinning te halen – en met betere kwaliteit spelers, is die kans (ondanks de situatie van Shakhtar) een stuk groter.

Daardoor bepaalt niet Slot, Giménez, Danilo of een (opkomende) vleugelspeler, maar Orkün Kökçü of Feyenoord de defensieve zekerheid laat rusten op de jonge schouders van Mats Wieffer.

De spil in het Feyenoord-succes

Kökçü ging aan de hand van Slot de afgelopen jaren van wisselvallige aanvallende middenvelder naar de man die de basis legde dat Feyenoord tegenstanders dol kon draaien. De Turks international was van de man van de beslissende pass geeft of met een verwoestend afstandsschot het doel onder vuur neemt en hij is nu de man wiens passes bepalen of een Feyenoord-aanval van de grond komt of de ploeg moet omschakelen van aanvallend naar verdedigend voetbal.

Ook dit seizoen heeft de aanvoerder van Feyenoord te maken met veel kritiek. Te slordig. Te lage concentratie. Niet constant genoeg. In de eerste wedstrijd tegen Shakhtar maakte de middenvelder korte metten met die kritieken: de Turks international verstuurde 93 (!) passes, 81 daarvan kwamen er aan (87%) en vanuit zijn positie wist Kökçü ook nog twee keer een belangrijke pass te geven. Dat zijn misschien niet de statistieken de passen bij de oude Kökçü, maar wel degene die onder Slot steeds meer uitgroeit tot de stille generaal van Rotterdam.

De aanvoerder van Feyenoord zei het na de wedstrijd in Polen nog: met het Legioen en een Europese avond in De Kuip kunnen er mooie dingen gebeuren. De middenvelder is daar zelf de belangrijkste invloed op: als meest gezochte middenvelder van de ploeg speelt hij de linies aan elkaar. Gebeurt dat donderdagavond niet met dezelfde of zelfs betere precisie/concentratie dan in de eerste wedstrijd, ontstaan er gevaarlijke situaties. Gebeurt dat als Feyenoord aanvallender speelt dan in de eerste wedstrijd, heeft dat mogelijk nog meer nare gevolgen.

Slot heeft daardoor één inschatting te maken bij het bepalen van de instelling van zijn ploeg: kan Wieffer in een grote, internationale wedstrijd elke spelsituatie zo inschatten dat hij op de juiste plek staat om een onderschepping te maken, in de weg te lopen of de bal de tweede ring in te rossen?

Neemt de trainer van Feyenoord een groot risico om dat met ‘ja’ te beantwoorden? Natuurlijk, maar dat vertrouwen in zijn spelers is ook de reden dat Feyenoord onder Slot in Europa blijft verrassen.