Tadic-probleem in de maak bij Ajax

Dusan Tadic was samen met Daley Blind een Ajax-aankoop die niet volgens het normale boekje ging. De aanvaller werd, net als de inmiddels weer oud-Ajacied Blind, naar Amsterdam gehaald om extra ervaring aan de selectie toe te voegen. Blind viel buiten de boot wegens een vertrouwensbreuk met Schreuder, maar ook Tadic lijkt op voetbaltechnisch niveau de komende maanden aan de slag te moeten. Sterker nog: er ligt eerder een blauwdruk voor een Tadic-probleem dan een herhaling van zijn prestaties in de voorgaande seizoenen.

Dusan Tadic is dit seizoen niet meer het zekerheidje van de voorgaande Ajax-jaren. De Servische aanvaller maakte als dé linksbuiten van de Amsterdammers sinds zijn transfer vanuit Southampton de Ajax-fans aan het juichen. Nog meer dan doelpunten (95 in 214 wedstrijden) bleek Tadic de man van de assist (101 in totaal).

Ajax & Dusan Tadic

Dit seizoen was de Servische aanvaller negen keer aangever bij een Eredivisie-doelpunt, maar de echte duizelingwekkende statistieken van de afgelopen jaren komen niet meer uit de voeten van de Serviër. De afgelopen maanden kwamen de positiewisselingen, zijn privéleven (gevolgen van een gewelddadige overval, red.) en de tactische keuzes van Alfred Schreuder al ter spraken als het ging over de tegenvallende prestaties van Tadic dit seizoen.

Dat de Servische aanvaller in veel opzichten te maken kreeg met een bizarre selectie-situatie – er is de afgelopen jaren geen betere linksbuiten geweest voor Ajax dan Tadic, maar toch betaalde Ajax een recordbedrag voor een nieuwe linksbuiten – is ook de belangrijkste oorzaak voor de koerswijziging in de Tadic-statistieken, en dus ook zijn spel. Tadic heeft ook niet de kans gekregen om zich op één positie in te spelen: de aanvaller kwam in actie als rechtsbuiten (negen keer), linksbuiten (zeven keer), aanvallende middenvelder (twee keer) en spits (twee keer).

Op basis van Tadic’ rendement op de eerste seizoenshelft blijkt hij nog steeds het beste te functioneren als linksbuiten. Op die positie is Tadic dit seizoen  goed voor 0,71 beslissende acties (assist/doelpunt) per wedstrijd. Als rechtsbuiten ligt dat gemiddelde iets lager: 0,67 beslissende acties per wedstrijd. Als aanvallende middenvelder en spits kwam Tadic niet tot scoren, maar gaf hij wel één assist (0,25 beslissende actie per wedstrijd voor beide posities).

Ter vergelijking: in het laatste seizoen van Erik ten Hag speelde Tadic veertig duels als linksbuiten, gaf de Servische aanvaller twintig assists en scoorde hij vijftien keer. Met 35 beslissende acties in veertig duels bleek Tadic als vaste linksbuiten nóg effectiever dan hij dit seizoen op zijn voorkeurspositie is: 0,87 beslissende acties per wedstrijd.

Steven Bergwijn

Bergwijn doet dat op basis van de statistieken als linksbuiten dit seizoen (0,79 beslissende acties per wedstrijd) iets beter dan Tadic. De verdeling tussen doelpunten en assist is bij de recordaanwinst van de Amsterdammers wel anders. Dat zorgt ook voor het vertekenende beeld: Bergwijn was in het begin van het seizoen flink op schot. Daarna raakte de buitenspeler, net als zijn  teamgenoten, in een negatieve spiraal. Bergwijn trok deze ook door het WK. De verwachting is echter wel dat Schreuder de komende tijd ‘gewoon’ voor de oud-speler van PSV en Tottenham Hotspur blijft kiezen.

De Ajax-trainer heeft ook niet echt een andere keuze dan de recordaankoop van de club op zijn favoriete positie op te stellen. Bergwijn moest een aantal keer opdraven als rechtsbuiten, maar de acties buitenom gaan hem toch minder af dan binnendoor. Die route vaak wordt afgeschermd door de directe tegenstanders van een inzakkende spits (Mohammed Kudus) of een nummer tien die vaak in de bal komt (Tadic) in plaats van spelers die ruimte maken voor de acties van Bergwijn (Davy Klaassen en Brian Bobbey).

Daardoor heeft Bergwijn niet alleen minder ruimtes voor zijn acties, de afspeelmogeijkheden die hij heeft staan in de dekking en kunnen alleen in een hoog tempo uit elkaar gecombineerd worden. Dat staat weer gelijk aan een hoger risico op balverlies. Als Bergwijn niet in vorm is, de ruimtes zijn beperkt én de verdediging staat niet als het huis van vorige seizoenen, wordt het ook een moeilijk verhaal om consequent tot uitgespeelde kansen te komen.

Dat Bergwijn en Tadic ook samen kunnen spelen, werd in de eerste seizoenshelft al bewezen. De vraag is, als Bergwijn op linksbuiten staat, in welke rol Tadic het beste kan fungeren. Vanuit zijn speelstijl is rechtsbuiten de minst grote overgang, alleen zorgt dat voor een element in het Ajax-spel dat vrij essensieel is op het moment dat de ploeg tegenover kleinere tegenstanders staat: hoge snelheid en snel dribbelen in de kleine ruimte, dat is Tadic tegenwoordig nog minder gegeven dan vroeger. En daarbij: met Steven Berghuis als rechtsbuiten achter de hand en de ontwikkeling van Francisco Conceição zijn er sowieso twee spelers met die vanuit hun natuurlijke positie meer snelheid/acties kunnen brengen dan de, helemaal in vergelijking met de alternatieven, statische Tadic.

Mohammed Kudus

Ook Mohammed Kudus, die op het WK namens Ghana als rechtsbuiten uitblonk, zou in theorie nog beter op de flanken passen dan Tadic. Dan komt eigenlijk alleen nog een rol in de as van het veld de Servische aanvaller écht toe. Ondanks zijn geringe aantal assists, zorgt Tadic met 4,2 belangrijke passes per wedstrijd nog steeds voor veel gevaar.

Dat de aanvoerder van Ajax daarmee bijna 10% van zijn passes omzet in een kans voor zijn medespeler (inlusief assist ligt dit nóg hoger) zegt iets over het frame waarmee we Tadic bekijken: we zien hem als buitenspeler, maar aangezien er spelers (fysiek) beter geschikt zijn voor die rol, ligt de oplossing voor een potentiële nieuwe en ervaren onruststoker in de selectie niet op tien, maar nog een linie naar achteren.

Die pass- en inzichtskills komen Ajax en Tadic als aanvallende middenvelder van pas. Dat is een positie waar een speler hoge handelingssnelheid moet combineren met een nagenoeg perfecte passprecisie. Tadic krijgt de bal graag in zijn voeten, vangt de tegenstander dan op met zijn sterke lichaam en weet zichzelf en een teamgenoot zo vaak vrij te spelen. Dat kan als aanvallende middenvelder in bepaalde situaties van pas komen, maar vaak speelt die nummer tien met zijn neus richting de goal in plaats van zijn rug naar het doel – zo komen de ballen immers het snelste bij de aanvallers en kan het tempo het hoogst gehouden worden.

Edson Álvarez

Ajax zat voor de winterstop dan wel in een dipje, de ploeg is nog steeds (veel) beter dan de gemiddelde Eredivisie-ploeg. In de wedstrijden tegen ‘het rechterrijtje’ vraagt dat – niet alleen dit seizoen – al om een andere balans op het centrale middenveld.

Edson Álvarez is daar altijd op te vinden, terwijl Kenneth Taylor vanuit die rol in de kleinere wedstrijden ook in balbezit – iets wat Ajax in deze potten het meeste heeft – meer rendement vanuit ‘zes’ te halen. De voetbaltechnische ontwikkeling van de Mexicaans international is bewonderingswaardig, maar kan nog steeds niet tippen aan het basisniveau dat Taylor had toen ‘ie bij het eerste kwam kijken.

Dat Tadic een paar jaar geleden ‘plotseling’ in de belangstelling van AC Milan stond toen Berghuis een dik Ajax-contract ondertekende, liet al zien dat Tadic – ook als zeer gewaardeerde kracht – nog steeds op zijn strepen gaat staan: dat de Serviër na de Milan-interesse een nieuw contract bij Ajax tekende, zal wel een toevallige oorzaak-gevolg relatie hebben…

Dat Schreuder de ‘kwestie Blind’ zo uit de hand liet lopen dat Ajax een clubicoon door de achterdeur moest laten vertrekken om (ogenschijnlijk) de vrede te kunnen bewaren, is met het rustige en bedachtzame karakter van de 32-jarige linksback annex centrumverdediger in het achterhoofd als voorspel voor het moment dat de vurige Tadic de boel uit ontevredenheid laat donderen.