‘Toptrainer’ Jansen verlaat AZ met geweldige statistiek

Pascal Jansen is een dag na de moeizame overwinning op Quick Boys (winst na strafschoppen) vertrokken bij AZ. De Alkmaarders zagen te weinig perspectief voor de komende maanden, waarbij de derde plaats nog altijd het doel is. Hoewel de resultaten dit seizoen enigszins tegenzitten, laten de statistieken zien dat de oefenmeester het helemaal niet zo slecht deed.

Inside: Jansen raakte bij AZ reeks ervaren spelers kwijt

De hoofdtrainer stapte op 5 december 2020 bij AZ in. Het clubbestuur had net afscheid genomen van Arne Slot, die in het geheim gesprekken voerde met Feyenoord, en koos ervoor om Jansen door te schuiven. In zijn eerste half jaar in Alkmaar deed hij het direct uitstekend. Jansen slaagde er met de selectie in om de derde positie in de Eredivisie veilig te stellen en kreeg zodoende van de club het vertrouwen om aan te blijven. Het bleek een perfect huwelijk te zijn, want in de jaren die volgden haalde hij opnieuw veel uit de selectie. Zo werd AZ, ondanks het verlies van bepalende spelers, in het seizoen 2021-2022 vijfde en eindigde het vorig voetbaljaar op de vierde positie.

De grootste prestatie van vorig seizoen was echter wat het in de Conference League bereikte. AZ eindigde in de poulefase van het derde Europese toernooi bovenaan, en versloeg vervolgens zowel SS Lazio als RSC Anderlecht. In de halve finale kwam het tegenover West Ham United te staan en wist de ploeg van Jansen wederom goed tegenstand te bieden, alleen was hey onvoldoende om in de eindstrijd terecht te komen. De stelling dat Jansen met zijn team een geweldige prestatie had neergezet, bleef echter stevig overeind staan. De hoofdtrainer hoopte met dat vertrouwen dan ook het nieuwe seizoen in te kunnen gaan.

Uitverkoop bij AZ dwingt Jansen opnieuw tot hervormingen

Niets was echter minder waar. Ondanks de waarschuwingen van Jansen, besloot het bestuur om financieel flink te profiteren van de interesse van buitenlandse clubs. De trainer raakte onder meer Tijjani Reijnders, Milos Kerkez, Jesper Karlsson, Sam Beukema en Pantelis Hatzidiakos kwijt, waardoor hij in de voorbereiding op het nieuwe seizoen flink moest zoeken naar de juiste combinaties in de verschillende linies. Dat bleek een zeer lastige opgave te zijn. Technisch directeur Max Huiberts zorgde achter de schermen dan wel voor meerdere versterkingen, maar de nieuwelingen waren dermate jong dat Jansen de vertrokken spelers niet direct kon vervangen.

Ondanks de grote uitdagingen waar Jansen voor stond, ging AZ dit voetbaljaar hoopgevend van start. De club won 8 van de 10 eerste wedstrijden in de Nederlandse competitie en stond na 10 speelronden op de tweede plek op de ranglijst. Hoewel de prestaties voor een belangrijk gedeelte te maken hadden met de veel scorende Vangelis Pavlidis, lukte het Jansen opnieuw om de selectie in zijn kracht te laten spelen. Vervolgens verslechterden echter de resultaten. De jongelingen liepen onder meer tegen Feyenoord (1-0 verlies) en PSV (0-4 nederlaag) zware klappen op, terwijl het ook in de andere twee toernooien niet goed ging.

In Europa en KNVB Beker ging het dramatisch

In de Conference League moest AZ allereerst op bezoek bij HŠK Zrinjski Mostar, wat doorgaans een eenvoudige overwinning moet opleveren. Na een helft te hebben gespeeld, stond het op een ruime voorsprong (0-3) en leek er geen vuiltje aan de lucht te zijn, maar na rust ging het mis. AZ kreeg vier tegendoelpunten en ging met lege handen naar huis. De nederlaag bleek fataal te zijn, want in een poule met verder Aston Villa en Legia Warschau eindigde het op de derde plek, uitgeschakeld. Ook in de KNVB Beker verliep het stroef: zowel HHC Hardenberg als Quick Boys was dichtbij een bekerstunt, maar die wist het team van Jansen nog net te voorkomen.

Abrupt besluit van AZ wekt verbazing

Het moge duidelijk zijn dat AZ de voorbije maanden het niet meer voor elkaar kreeg om tegenstanders hun wil op te leggen. Tegelijkertijd is het echter de vraag in hoeverre dit Jansen is aan te rekenen. Gekeken naar de statistieken, was Jansen de voorbije jaren helemaal niet zo slecht bezig. Zo staat AZ dit seizoen dan wel op de vierde plaats in de Eredivisie, maar het verschil met nummer 2 Feyenoord is slechts 6 punten in het voordeel van de Rotterdammers. Bovendien maakt het nog altijd volop kans op een hoofdprijs. AZ zit namelijk in de kwartfinale van de KNVB Beker en met de uitschakeling van Ajax én het onderlinge duel tussen Feyenoord en PSV, zijn de meeste topclubs al uit het toernooi verdwenen.

De prestaties van Jansen waren de afgelopen jaren razend knap. De hoofdtrainer zat sinds eind 2020 bij 162 officiële wedstrijden op de bank, waarin hij met AZ 96 overwinningen, 24 gelijke spelen en 42 nederlagen op zijn naam zette. Het komt neer op een gemiddeld puntenaantal van 1,93, waarmee hij na Georg Kessler, die tussen 1978 en 1982 gemiddeld per wedstrijd 2,10 punten behaalde, de best presterende trainer ooit is in Alkmaar. Jansen gaat daarbij zélfs over Louis van Gaal heen die tussen 2005 en 2009 een kampioensteam op de been bracht. Het toont nog maar eens de prestatie aan die Jansen de voorbije jaren heeft neergezet.

AZ verandert van persoonlijkheid

Het besluit van AZ om Jansen weg te sturen, past bovendien niet geheel bij de lijn die de club meestal aanhoudt. Waar de Alkmaarders erom bekendstaan om vooral naar de lange termijn te kijken, lijkt het huidige besluit voornamelijk op gevoel te zijn gemaakt. Begin 2023 zette Jansen namelijk nog zijn handtekening onder een contract tot medio 2025, waarmee AZ zijn vertrouwen uitsprak in de kwaliteiten van de oefenmeester. Bovendien wees Huiberts andere clubs, waaronder Ajax, resoluut de deur wanneer zij navraag deden naar de beschikbaarheid van Jansen. AZ wilde daarmee uitdragen dat het dolgraag nog langer met hem door wilde gaan.

Een aantal maanden met negatieve resultaten hebben er echter voor gezorgd dat alle plannen overboord zijn gegooid. Maarten Martens moet het seizoen als eindverantwoordelijke afmaken. De Belg speelde tussen 2006 en 2014 jarenlang voor AZ en was vervolgens bij Club Brugge (jeugdtrainer en assistent bij Club Brugge O21) en AZ (trainer Jong AZ én assistent bij het eerste) terug te vinden. Ondertussen zal Huiberts eveneens naar zichzelf moeten kijken. Wie Jansen namelijk ontslaat vanwege de tegenvallende resultaten, kan niet ontkennen dat de leeftijdsopbouw van de selectie onvoldoende in balans is om aan de verwachtingen te voldoen. Dat zal Martens ook nog wel merken.