Van Gaal heeft speciale WK-sterspeler bij Oranje

Louis van Gaal staat aan de vooravond van “het grootste cadeautje dat hij kon krijgen”. De bondscoach van het Nederlands elftal maakte al eens zijn droom waar door met Oranje naar een eindtoernooi te gaan (WK 2014), maar gaat in Qatar naar eigen zeggen écht een gooi naar de wereldtitel doen. Van Gaal noemt Oranje één van de favorieten en blijft daar, ondanks de reacties uit ons land, aan vasthouden. Is het opnieuw een tactiek van de 71-jarige veteraan in het vak, of heeft de Tulpengeneraal een ander strijdplan?

Er is maar één argument nodig waarom het Nederlands elftal wereldkampioen zou kunnen worden. Het WK 2022 in Qatar wordt het laatste kunstje van Louis van Gaal. De bondscoach noemde de afgelopen periode als keusheer van Oranje en het aankomende WK het mooiste cadeau dat hij kon krijgen. Sinds het aantreden van Van Gaal bij het Nederlands elftal, die na het teleurstellende EK 2020 Frank de Boer opvolgde als bondscoach, zit er een stijgende lijn in het spel van én de tendens om Oranje.

Louis van Gaal en Oranje

Van Gaal gaf het tussen neus en lippen al toe op de persconferentie. De bondscoach neemt tijdens de persconferenties en andere momenten waar de media aanwezig is een bepaalde houding aan. Met zijn uitspraken, manier van doen en het aanpakken van de journalisten maakt de bondscoach van elke persconferentie de grote Louis van Gaal-show. Die strategie is alles behalve nieuw voor Van Gaal, die ook in zijn tijd bij Ajax, FC Barcelona, AZ, Bayern München én Manchester United bijna wekelijks wel de headlines haalde door een opmerkelijke uitspraak uit zijn mond. Daardoor heeft de Nederlandse trainer niet alleen de reputatie als ’s lands meest succesvolle voetbalcoach van deze eeuw. Als Oranje één sterspeler heeft voor het aankomende WK, dan is het Louis van Gaal.

Het vergelijk met het WK in Brazilië werd ook door de bondscoach zelf al gemaakt. In zijn optiek is het team van nu verder dan het team van toen. Er is echter ook één heel belangrijk verschil: Van Gaal heeft nu geen Wesley Sneijder, geen Arjen Robben en geen Robin van Persie om op te leunen. Op basis van de prestaties van de afgelopen jaren kun je stellen dat Oranje maar één speler heeft die consequent in de Europese top heeft gevoetbald. Dat Virgil van Dijk daarmee een steunpilaar is geworden voor de Oranje-defensie, zorgt er echter niet voor dat de aanval en het middenveld van Oranje zonder de invloeden van internationale topspelers zoals ‘De Grote Vier’ uit het Oranje-verleden.

Dat Van Gaal nu de beschikking heeft over spelers zoals Frenkie de Jong en Memphis Depay, zorgen echter wel voor eenzelfde tendens over het creatieve vermogen van de ploeg. Dat Steven Bergwijn over het algemeen beter levert bij Oranje dan bij zijn club, zorgt voor nog meer positieve verwachtingen. Wat opvalt, is dat deze spelers al langer in een wisselvallige fase zitten bij hun club. Memphis bloeide bij Oranje op onder Ronald Koeman en hetzelfde gebeurt bij Van Gaal. De Jong is onder de huidige bondscoach misschien wel aan zijn beste Oranje-voetbal bezig. Dat de ruimte die De Jong voor én achter zich heeft bepalend is voor het aankomende succes van Oranje, is iets waar Van Gaal vanaf zijn eerste wedstrijd als bondscoach al rekening mee houdt.

Geen Frenkie de Jong

De manier waarop De Jong zich kan profileren op het middenveld van Oranje, heeft twee belangrijke voorwaarden. Ten eerste is dat een type speler zoals Teun Koopmeiners naast zich. De middenvelder annex centrumverdediger van Atalanta Bergamo is onder Van Gaal een vaste waarde geworden. Met een linkspoot in de linkerzone van het middenveld is de doorstroom van vleugel naar vleugel een stuk gemakkelijker in te richten, maar dat lijkt niet de belangrijkste reden waarom Van Gaal de voorkeur blijft geven aan Koopmeiners boven spelers zoals Ryan Gravenberch, Kenneth Taylor, Joey Veerman en Steven Berghuis. Dat zijn spelers die véél te offensief zijn ingesteld om als partner van De Jong op het middenveld te spelen. Frenkie is de dirigent die hij als ‘zes’ en als ‘acht’ van FC Barcelona niet kan zijn. Om Frenkie in eerste instantie in die posities te kúnnen brengen en ervoor te zorgen dat Oranjes verdediging op Ajax gaat lijken, heb je een speler naast hem nodig die ruimtes open kan laten, een goede inspeelpass moet hebben én defensief zijn mannetje moet staan.  

Dan kom je al snel uit bij vier spelers in de Oranje-selectie: Marten de Roon, Davy Klaassen, Kenneth Taylor en dus Koopmeiners. Leg je deze spelers langs de meetlat, dan vallen Taylor en Klaassen als eerste af. Taylor niet eens om zijn ervaring, maar meer om zijn drang naar voren en loopacties zonder de bal. Dan komt het voor dat De Jong de laatste man op het middenveld van Oranje is en dan beperk je zijn invloed met de dribbels en ‘voorassists’. Bij Klaassen is dat ook het geval, al heeft de ervaren Ajax-middenvelder veel meer de focus op het juist positioneren en ervoor zorgen dat het spel snel voortgezet kan worden. Dat De Roon veel speelde onder Koeman en Van Gaal de voorkeur geeft aan Koopmeiners, heeft te maken met het verschillen in spelsituaties die je krijgt als deze twee Atalanta-middenvelders in balbezit komen.

Krijgt De Roon de bal in het centrum van het veld, dan krijg je een soort ‘Sangaré/Álvarez-situatie’. Balletjes terug. Balletjes breed. Misschien een keer diagonaal naar de wingback, maar vooral één ding: een vertragende factor in de opbouw. Dat terwijl Oranje op die posities tempoverhogingen nodig heeft. Zonder buitenspelers spelen is een risico, helemaal omdat de kwalitatief mindere teams het centrum van het veld helemaal dicht bouwen en Oranje zichzelf ‘verplicht’ om via deze zone op te bouwen én aan te vallen. Dan kom je niet alleen eerder uit bij een Koopmeiners, die zowel vanuit de verdediging als het centrale middenveld bewezen heeft op te kunnen bouwen, maar gaat de voorkeur ook uit naar een type Noa Lang/Xavi Simons dan een type Arnout Danjuma – deze heeft Van Gaal immers al in Steven Bergwijn en Cody Gakpo. Nam de bondscoach die spelers niet mee in plaats van de Villarreal-speler, waren de poppen al helemaal aan het dansen geweest.

Zelfs geen Memphis Depay

Dat Van Gaal naast spelers die aan de bal met een individuele actie én een bovengemiddelde pass-pakket in de voorhoede vooral een beroep doet op balvaste en kopsterke spitsen, gaf een klein inzicht in het brein van de sterspeler van Oranje dit WK: Louis van Gaal. Het ergste is: dat weet ‘ie zelf het beste. In de persconferentie vóór Qatar zei Van Gaal het zelf al: hij doet zijn uitspraken met een reden. Een techniek die José Mourinho, oud-assistent van Van Gaal bij Barcelona, ook toepast tijdens zijn persmomenten.

Daarom vliegt Van Gaal er met gestrekt been in als zijn reserve-aanvoerder (Valentijn Driessen, red.) met een tactische vraagstelling de media-focus weer verlegt op de clash tussen De T en Van G en kan Oranje rustiger trainen dan zonder zo’n ‘incident’. Dat de tegenstander erop gokt dat de Nederlandse bondscoach iets aan het toeval overlaat, is in veel opzichten de basis van zijn jarenlange succes.

Van Gaal is de oudste trainer op de eindronde en is als een moderne dinosaurus in het hedendaagse voetbal, en daarmee één van de weinigen die het beste van de twee werelden – zoek één keer zijn prijzenkast op en vergelijk het WK van 2014 met de eindrondes die daarna (niet) kwamen – kan combineren. Dat is alleen niet de belangrijkste reden dat Oranje inderdaad één van de grootste kanshebbers is voor de WK-titel. Dit wordt de laatste sportieve strijd van onze Tulpengeneraal en als iemand die wil winnen, is het de sterspeler van het Nederlands elftal op dit WK.