Xavi maakt De Jong beste middenvelder ooit

Frenkie de Jong is ook in zijn tweede seizoen nog zoekende naar zijn ideale rol bij FC Barcelona. De Nederlandse middenvelder wordt ook door Xavi Hernández gezien als een belangrijke pion voor het huidige Barcelona en het elftal van de toekomst. Vanuit Nederlands perspectief speelt De Jong in een verkeerde rol, of is er een andere reden te vinden dat Xavi (en zijn voorgangers) steevast voor Sergio Busquets op zes blijven kiezen?

Frenkie de Jong is een beetje de joker van FC Barcelona. De Nederlander kan eigenlijk op alle posities op het middenveld wel uit de voeten, stond onder Ronald Koeman ook wel eens als (derde) centrale verdediger in het elftal en werd dit seizoen zelfs als buitenspeler gebruikt. De belangrijkste constante factor van de FC Barcelona-tijd van Frenkie is toch wel dat hij niet op zijn sterkste positie speelt. De Oranje-international speelt onder Louis van Gaal bij het Nederlands elftal ‘gewoon’ als enige verdedigende middenvelder zoals we het kennen uit De Jong zijn tijd bij Ajax. In Barcelona lijkt die positie een utopie totdat Sergio Busquets zijn schoenen aan de wilgen hangt of, net als Xavi en Andrés Iniesta in het verleden, een buitenlands avontuur aangaat. Dat moment zit er al jaren aan te komen, maar Busquets speelt nog steeds bij FC Barcelona en daar heeft de ontwikkeling van de Nederlander alles mee te maken.

Frenkie de Jong en FC Barcelona

En laten we eerlijk zijn: het is niet alsof De Jong niet wist waar hij aan begon. FC Barcelona is een club van tradities en één van die tradities is dat zelfopgeleide vedettes hun basisplaats pas verliezen op het moment dat ze het Camp Nou-stadion verlaten. Dat naast Busquets ook de bijna voetbalbejaarde Gerald Piqué wekelijks in de basisopstelling verschijnt, is daar ook anno 2021 het bewijs van. Die traditie zit Frenkie op dit moment nog wel in de weg: dit seizoen speelde De Jong pas één van de negentien wedstrijden op zijn favoriete positie voor de verdediging. Ter illustratie: De Jong speelde net zo vaak als aanvallende middenvelder als verdedigende middenvelder. De rest van zijn minuten (16 wedstrijden) maakte de Oranje-international als centrale middenvelder.

Dat is een rol die we kennen uit het eerste seizoen van De Jong bij FC Barcelona. Zowel Esterno Valverde als Quique Setién, de voorlopers van Koeman, kozen ervoor om De Jong vóór Busquets op te stellen en hem uit te dagen zich meer van zijn aanvallendere kant te laten zien. In de 31 wedstrijden die De Jong speelde als centrale middenvelder, maakte hij twee doelpunten en gaf hij drie assists. In dat seizoen speelde De Jong ook tien duels als verdedigende middenvelder en kwam hij zelfs als linkermiddenvelder in actie.

Dat Koeman de teugels in handen kreeg aan het begin van het 20/21-seizoen leek voor De Jong een geschenk uit de hemel. De voormalig bondscoach van het Nederlands elftal gaf voor zijn eerste training al aan dat De Jong op zes moest spelen, maar liet in zijn tactische plannen vrijwel niet toe dat De Jong als enige zes speelde: Busquets stond, wanneer fit, altijd naast hem als controlerend blok. Sterker nog: als je puur naar posities gaat kijken, speelde De Jong meer wedstrijden als centrale middenvelder (21 wedstrijden, zeven doelpunten, zes assists) dan verdedigende middenvelder (20 wedstrijden, twee assists).

Memphis Depay

Op basis van rendement kun je dus wel stellen dat De Jong als centrale middenvelder beter functioneert bij FC Barcelona dan als verdedigende middenvelder. Dat is, met de aanvallende accenten in de ontwikkeling van de Nederlander in het achterhoofd, ook geen bijzonder proces. Sterker nog: het laat zien dat De Jong zich wel degelijk kan aanpassen aan een nieuwe rol en deze manier van spelen op een rendabelere manier invult dan wanneer hij (als enige speler) vanaf zes speelt.

Er valt echter nog een reden te verzinnen voor het feit dat naast Koeman ook Xavi voorlopig een ‘nummer acht’ in Frenkie ziet. Met een spits zoals Memphis Depay ontbreekt het in het aanvallende positiespel vaak aan een speler waaraan je de aanvallen ‘op kunt hangen’. Memphis komt van nature veel in de bal, tikt deze terug en dan kan het spel verlegd worden. Dat is ook de reden van het grootste kritiekpunt op Depay: het ontbreekt de Nederlander aan échte topsnelheid, waardoor hij vaak niet in de punt staat op het moment dat er een goal gemaakt kan worden.

Van alle offensief ingestelde middenvelders, is De Jong fysiek het sterkste. Hij heeft daarnaast de longen om veel meters te kunnen maken en de benen om dat ook op een hoog tempo te kunnen doen. Daardoor is hij, helemaal als hij inschuift vanaf het middenveld, de ideale kapstok om een aanval aan op te hangen. Door zijn techniek kan De Jong de bal vasthouden en kan hij technische spelers zoals Memphis onder zich laten komen of in een kansrijke positie aan te spelen. Dat dit de middenvelder nu nog niet met regelmaat lukt, laat zien dat de Oranje-international nog niet klaar is voor een eenzame rol als verdedigende middenvelder van FC Barcelona.

Sergio Busquets

We bekijken de situatie van De Jong bij FC Barcelona misschien iets te erg door een Oranje-bril. Daardoor zien we niet alleen hoe goed Frenkie is, maar zorgt dat er ook voor dat we de kwaliteiten van een speler zoals Busquets niet helemaal op waarde schatten. Natuurlijk is de 33-jarige vedette een speler die zijn topjaren al lang achter zich heeft gelaten. En ja: ook in die topjaren was de 133-voudig international van Spanje, waarmee Busquets Europees en wereldkampioen mee werd, lang niet zo snel en balbehendig als De Jong.

Dat is ook de reden dat geen FC Barcelona-trainer de afgelopen jaren afscheid wilde nemen van de aanvoerder.

Het zijn namelijk nooit de individuele acties, het soepele wegdraaien of briljante schijnbewegingen die Busquets van onschatbare waarde maken voor FC Barcelona. Dat was vooral het feit dat de verdedigende middenvelder in elke situatie bijna aanspeelbaar is, hoeveel man er ook om hem heen staan, en vanuit die drukte ook heel vaak de juiste oplossing vond om een aanval door te laten vloeien tot een combinatiespektakel.

Je zou dus kunnen zeggen dat De Jong een betere voetballer is dan Busquets, maar de 33-jarige Spanjaard mede door zijn ervaring op dit moment een véél slimmere speler is. Want voor de nummer zes positie van Barcelona geldt vooral: je kunt zo’n goede voetballer zijn, één verkeerde keuze op deze cruciale positie en de aanval is ten einde. Of beter gezegd: dan krijg je krijgt een counter, grote kans of tegendoelpunt om je oren.

Xavi als belangrijkste leermeester

In dat opzicht is het alleen maar logisch dat Xavi De Jong de opdracht geeft om meer naar voren te gaan. Dat doet hij echter niet alleen om een diep aanspeelpunt te hebben of om ervoor te zorgen dat het rendement van De Jong ook dit seizoen weer een vlucht neemt ten opzichte van vorig seizoen. Door dit, en misschien ook nog wel volgend seizoen in deze rol te spelen, leert De Jong wat Busquets van nature in zijn spel heeft: jezelf zo opstellen dat je aanspeelbaar bent in de drukte in plaats van uit die drukte weglopen, inzakken en jezelf aanbieden.

Daarvoor moet De Jong iets gaan leren wat hij nog niet eerder hoefde te doen omdat het zo’n verschrikkelijk goede voetballer is. Xavi dwingt De Jong eigenlijk om de juiste momenten te gaan herkennen om de ruimtes op het veld zo te bespelen dat hij, ondanks het drukke centrum waar de aanvallers van Barcelona over het algemeen op stuiten, altijd aanspeelbaar is voor zijn teamgenoten. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Xavi als middenvelder méér overeenkomsten vertoont met Busquets dan De Jong, waardoor de huidige trainer van Barcelona De Jong die kneepjes van het vak als geen ander kan bijbrengen.

Want op het moment dat De Jong zich kan laten uitzakken en zich met een dribbel kan vrijspelen en daarnaast ook in de drukte de juiste oplossing vindt, is hij inderdaad een veel completere verdedigende middenvelder voor FC Barcelona dan wanneer Busquets er staat. Aangezien De Jong het spel zonder bal minder aandacht heeft gegeven bij Willem II en Ajax – omdat het spel met de bal zo goed is – zorgt dat ervoor dat dit leerproces, ook door de vele trainers- en positiewisselingen van De Jong, steeds afgebroken en hervat is. Dat is niet ideaal voor de ontwikkeling van De Jong, maar dat zal zich op termijn uitbetalen: op het moment dat De Jong zich zo ontwikkelt dat hij, óók in de drukte, de ruimtes kan vinden om te dribbelen, groeit hij misschien wel uit tot de beste middenvelder ooit.

Het eerste doelpunt van Frenkie de Jong tegen Elche is 15x jouw inzet waard!