Rafael van der Vaart

Rafael van der Vaart is een Nederlandse voetbalanalist. De 109-voudig international van het Nederlands elftal droeg hij het shirt van clubs als Ajax, Real Madrid, Tottenham Hotspur en Hamburger SV.

• Van der Vaart is een voetbalanalist van de NOS
• De Heemskerker heeft een relatie met handbalster Estavana Polman
• Hij voetbalde voor clubs als Ajax, Hamburger SV, Real Madrid en Tottenham Hotspur
• Van der Vaart won de dubbel tijdens zijn periode in Amsterdam
• Hij speelde 109 interlands voor het Nederlands elftal

De mens Rafael van der Vaart

Rafael Ferdinand van der Vaart werd op 11 februari 1983 geboren in Heemskerk. Hij groeide op in een woonwagenkamp. Dat was niet altijd even makkelijk, aangezien de ouders van zijn vriendjes er moeite mee hadden. In de RTL5-serie Bij ons op het kamp vertelde Van der Vaart: “Als ik vroeger vriendjes mee naar huis wilde nemen, waren hun ouders soms ‘bangig’. Mijn vriendjes mochten van hun ouders dan ook niet altijd bij mij spelen.”

Van der Vaart, die is vernoemd naar zijn Spaanse grootvader (Rafael García Peci), werd vaak geconfronteerd met de vooroordelen over een woonwagengemeenschap. In hetzelfde programma onthulde hij: “Mijn moeder moest vroeger ook eens net als alle ouders van buitenlandse kindjes een formulier invullen, waarop stond dat ik op het gebied van taal extra aandacht nodig had. Terwijl wij ook gewoon Nederlanders waren!”

Liefdesleven

Van der Vaart had tussen 2003 en 2013 een relatie met Sylvie Meis, met wie hij in juni 2005 trouwde in Heemskerk. Het stel kreeg in 2006 een zoon: Damián. Na een relatie van tien jaar ging het koppel uiteen. “We zijn in de loop van de tijd helaas uit elkaar gegroeid. Het was een geleidelijk proces dat niet meer viel te stoppen”, vertelde Meis destijds aan de Duitse tabloidkrant BILD. Naar verluidt zou de bom zijn gebarsten na een fysieke klap op de laatste dag van 2012. “Ik ben een idioot”, vertelde hij er zelf over, zonder in de details te treden.

Tussen 2013 en 2015 had Van der Vaart een relatie met Sabia Engizek, de ex-vrouw van zijn voormalig teamgenoot Khalid Boulahrouz. Na een zwangerschap van negentien weken beviel zijn toenmalige vriendin van een doodgeboren dochter. Ook deze relatie liep op de klippen, waarna hij verliefd raakte op de Arnhemse handbalster Estavana Polman. Uit deze relatie is een dochter voortgekomen: Jesslynn.

Voetbalcarrière Rafael van der Vaart

Van der Vaart begon zijn voetbalcarrière in 1987 bij amateurclub De Kennemers in Beverwijk. Tussen zijn vierde en zijn tiende levensjaar vertoonde hij hier zijn voetbalkunsten. “Je kon al snel zien dat hij er bovenuit stak”, vertelde Nato Gentile in de zomer van 2018 aan het Noordhollands Dagblad. “Ik kan me precies herinneren hoe Spitz Kohn hier langs de lijn stond. Tevreden in zijn aantekeningenboekje schrijvend. Even later zat Rafael bij Ajax.”

Debuut voor Ajax

In 1993 maakte Van der Vaart de overstap naar de jeugdopleiding van Ajax. De middenvelder ontwikkelde zich tot één van de grootste talenten van de Amsterdamse club. Op 19 april 2000 maakte de geboren Heemskerker zijn officiële debuut in de Eredivisie-wedstrijd tegen FC Den Bosch in De Vliert. Van der Vaart speelde negentig minuten in De Vliert, waar de Amsterdamse club bleef steken op een 1-1 gelijkspel. Het betrof zijn enige wedstrijd van het seizoen in de hoofdmacht.

Ajax begon het seizoen 2000-2001 moeizaam met twee nederlagen en een gelijkspel in de eerste vijf Eredivisie-wedstrijden. De Amsterdamse club was in het seizoen daarvoor op een teleurstellende vijfde plaats geëindigd, waardoor het elftal nieuw elan goed kon gebruiken. In de thuiswedstrijd tegen RBC Roosendaal (2-0 zege) mocht Van der Vaart starten en hij eiste meteen een belangrijk aandeel op. Op diens aangeven maakte Cristian Chivu de openingstreffer in de 62ste minuut.

De dubbel

Co Adriaanse besloot Van der Vaart te laten staan. De trainer werd enkele maanden later ontslagen, maar de middenvelder bleef belangrijk door 32 officiële wedstrijden te spelen in het seizoen 2000-2001 (negen doelpunten, acht assists). Deze lijn wist hij door te trekken in het daaropvolgende seizoen. Van der Vaart scoorde in de eerste acht competitiewedstrijden zeven keer, waaronder de winnende treffer in de met 1-2 gewonnen uitwedstrijd tegen aartsrivaal Feyenoord. Ajax won in het seizoen 2001-2002 de dubbel, al moest de smaakmaker de laatste maanden missen door een blessure aan de meniscus.

Van der Vaart werd ook in het seizoen 2002-2003 geteisterd door blessures. De Heemskerker slaagde er desalniettemin in om dertig officiële wedstrijden in actie te komen, waarin hij een groot aandeel opeiste: 22 goals en zes assists. Ajax wist dit seizoen geen prijzen te winnen, maar kroonde zich in 2004 opnieuw tot landskampioen. Na een rode kaart tegen concurrent PSV (2-2) was de voetballer net op tijd weer inzetbaar voor de clash met Feyenoord. Van der Vaart besliste deze Klassieker hoogstpersoonlijk door tweemaal te scoren, waaronder een legendarische hakbal.

Ook in het seizoen 2004-2005 speelde Van der Vaart voor Ajax. Na dit seizoen stond zijn teller op 156 officiële wedstrijden, 61 doelpunten en 28 assists. De middenvelder won twee landstitels, één beker en één Johan Cruijff Schaal als Ajacied. Gedurende deze periode werd hij tevens verkozen tot Golden Boy (grootste voetbaltalent van Europa) en Nederlands Talent van het Jaar.

Hamburger SV

In zijn laatste Ajax-jaar kwam er steeds vaker kritiek op Van der Vaart, die onder meer klachten kreeg over diens gewicht. De middenvelder koos in 2005 voor een verrassende overstap. De Spaanse topclubs werden genoemd, maar uiteindelijk vertrok hij ‘slechts’ naar Hamburger SV. De Bundesliga-club betaalde ruim vijf miljoen euro in ruil voor diens handtekening. Het bleek een schot in de roos voor Van der Vaart, die in no-time uitgroeide tot een van de publiekslievelingen. Hij kreeg er zelfs de aanvoerdersband om zijn arm.

Van der Vaart produceerde in zijn eerste HSV-seizoen meteen zestien doelpunten in 36 officiële wedstrijden. In competitieverband was de middenvelder iets minder waardevol voor de club uit Hamburg, maar in de Champions League viel hij op met drie doelpunten in evenzoveel wedstrijden. In zijn derde contractjaar bij HSV vlogen de tellers weer omhoog: 21 doelpunten en zestien assists in 44 gespeelde wedstrijden.

Gedurende zijn HSV-periode zorgde Van der Vaart voor een flinke rel. In de zomer van 2007 toonde Valencia serieuze interesse, maar zijn Duitse broodheer weigerde ondanks biedingen tot 22 miljoen euro medewerking te verlenen. Dit stuitte tegen het borst van Van der Vaart, die de clubleiding probeerde te overtuigen door met een Valencia-shirt te poseren. In Duitsland werd hij Van der Verrat genoemd, maar van een deal kwam het uiteindelijk niet. Later verklaarde hij spijt te hebben van zijn toenmalige actie.

Real Madrid

Na drie HSV-seizoenen maakte Van der Vaart alsnog de transfer naar de Primera División. De middenvelder maakte voor circa vijftien miljoen euro de overstap naar Real Madrid. Het had de bekroning van zijn carrière moeten worden, maar dat gebeurde niet. In zijn eerste contractjaar speelde hij nog 42 officiële wedstrijden, maar ongeveer de helft daarvan waren invalbeurten. Scoren deed Van der Vaart vijf keer, waaronder een hattrick in de met 7-1 gewonnen wedstrijd tegen Sporting Gijón.

Na het seizoen 2008-2009 veranderde er een heleboel bij Real Madrid. De Koninklijke haalde sterspelers als Cristiano Ronaldo en Kaká naar het Bernabéu, waardoor de oud-Ajacied bleef steken op 31 officiële wedstrijden. Met zeven doelpunten en zeven assists bleef zijn rendement desalniettemin behoorlijk. Overigens waren ook zijn landgenoten Arjen Robben, Wesley Sneijder en Ruud van Nistelrooij de dupe van de Madrileense koopwoede.

Tottenham Hotspur

Van der Vaart verdiende na het WK van 2010 een transfer naar Tottenham Hotspur. In Londen revancheerde de middenvelder zich. Aanvankelijk was de grote vraag of hij het fysieke voetbal in Engeland aan zou kunnen, maar niets bleek minder waar. Van der Vaart wist er ondanks de aanwezigheid van spelers als Luka Modric en Gareth Bale in te slagen om de schijnwerpers op zich te vestigen. De Nederlander haalde in die periode misschien wel het hoogste niveau in zijn voetbalcarrière.

In het Spurs-tenue speelde Van der Vaart over een periode van twee jaar 77 officiële wedstrijden. Scoren deed hij 28 keer voor Tottenham Hotspur, waar hij achttien assists liet aantekenen. In zijn eerste seizoen werd de middenvelder meteen genomineerd voor de trofee PFA Players’ Player of the Year.

HSV-rentree

Bij Tottenham Hotspur had Van der Vaart het uitstekend naar zijn zin. Toch besloot hij na twee seizoenen in te gaan op de lokroep van Hamburger SV, dat na zijn vertrek in een vrije val was beland. Na de terugkeer van de ‘verloren zoon’ eindigde HSV in het seizoen 2012-2013 nog als zevende, mede dankzij vijf goals en tien assists van de middenvelder. In de daaropvolgende seizoenen verdween de glans echter compleet.

HSV eindigde in de seizoenen 2013-2014 en 2014-2015 als zestiende in de Bundesliga. De club uit Hamburg was nog nooit gedegradeerd uit de hoogste divisie van Duitsland, maar in deze seizoenen waren er play-offwedstrijden nodig om deze status te behouden. In de bloedstollende wedstrijden tegen Greuther Fürth (2014) en Karlsruher SC (2015) wisten Van der Vaart en consorten het doemscenario buiten de deur te houden.

Real Betis

Na 199 officiële wedstrijden nam Van der Vaart definitief afscheid van Hamburger SV. De voetballer wilde dolgraag terug naar Spanje, mede vanwege zijn Spaanse grootouders. In het shirt van Real Betis wilde hij ook Real Madrid graag het tegendeel bewijzen, maar het werd geen succes. De Heemskerker speelde in het seizoen 2015-2016 slechts negen wedstrijden voor de club uit Sevilla.

FC Midtjylland

De carrière van Van der Vaart had de laatste jaren behoorlijk aan glans ingeboet. Critici adviseerden de middenvelder om ermee te stoppen, maar de liefde voor de bal weerhield hem hiervan. Hij besloot zijn nieuwe vriendin Estavana Polman te volgen naar Denemarken. Hij tekende een contract bij het Deense FC Midtjylland. Toenmalig teamgenoot Tim Sparv (ex-FC Groningen) raakte zeer onder de indruk: “Sommige dingen die hij op de training doet, zijn van een andere planeet. Dat meen ik echt.”

Van der Vaart liet het echter vooral op de trainingen zien. De middenvelder was fysiek niet meer in staat om veel te voetballen, waardoor hij in twee jaar tijd maar twintig officiële wedstrijden noteerde in het shirt van FC Midtjylland (twee doelpunten). Zijn professionele carrière combineerde Van der Vaart inmiddels al met werkzaamheden voor de NOS.

Esbjerg fB

Na FC Midtjylland besloot Van der Vaart het nog één keer te proberen. In Denemarken vond hij emplooi bij Esbjerg fB, waar hij blijft steken op honderd speelminuten (vier wedstrijden). Na het seizoen 2018-2019 zette hij definitief een punt achter zijn voetbalcarrière. Zijn afscheidswedstrijd werkte Van der Vaart af bij Hamburger SV.

---

Interlandcarrière Rafael van der Vaart

Van der Vaart debuteerde in 1998 als jeugdinternational voor Nederland onder vijftien jaar. De middenvelder ontwikkelde zich vervolgens snel, waardoor hij in maart 2001 al voor Jong Oranje schitterde. Van der Vaart koos ondanks zijn Spaanse achtergrond ‘gewoon’ voor zijn vaderland en nog datzelfde jaar debuteerde hij onder Louis van Gaal in het grote Nederlands elftal. Op 6 oktober 2001 mocht hij invallen tijdens de WK-kwalificatiewedstrijd tegen Andorra (4-0 overwinning).

Het Nederlands elftal kwalificeerde zich niet voor het WK van 2002. Ook de EK-kwalificatie verliep moeizaam, maar de oranjehemden waren er in 2004 ‘gewoon’ bij op het EK in Portugal. Voor Van der Vaart verliep diens eerste eindronde moeizaam. Onder Dick Advocaat verloor de middenvelder zijn basisplaats. In de eerste groepswedstrijd tegen Duitsland (1-1) mocht hij nog starten, maar na een invalbeurt tegen Tsjechië (2-3 nederlaag) mocht de middenvelder alleen nog opdraven in de halve finale tegen Portugal (2-1 nederlaag).

Na het EK van 2004 speelde Van der Vaart nog veel meer eindtoernooien. Als Oranje-international was hij tevens te bewonderen op de Europese kampioenschappen van 2008 en 2012, waar hij ook zijn voetbalkunsten mocht vertonen op de WK’s van 2006 en 2010. In dit laatstgenoemde jaar bereikte het Nederlands elftal de finale. Uitgerekend Spanje bleek na verlenging met 1-0 te sterk. Van der Vaart kon niet verhinderen dat Andrés Iniesta, die hij op dat moment moest bewaken, zich tot de ultieme held van Spanje kroonde.

Op 19 november 2013 speelde Van der Vaart zijn laatste interland, in de doelpuntloze oefenwedstrijd tegen Colombia. De teruggekeerde bondscoach Louis van Gaal wenste geen beroep meer te doen op de 109-voudig international, die daarmee een derde WK misliep. Pas in 2018 nam het Oranje-publiek officieel afscheid van Raffie.

---

Trainerscarrière Rafael van der Vaart

Na zijn voetbalcarrière keerde Van der Vaart in 2001 terug bij Esbjerg fB. Zijn periode als voetballer was weinig succesvol, maar onder Peter Hyballa werd hij als assistent-trainer toegevoegd aan de technische staf. Een daadwerkelijke samenwerking bleef echter uit: de Duitser stapte een dag later op vanwege een conflict met de spelersgroep. Van der Vaart bleef wel actief als assistent.

In januari 2023 maakte Van der Vaart in Studio Voetbal het einde van zijn trainerscarrière bekend. De oud-voetballer had al eerder aangegeven dat hij twijfelde over een toekomst binnen het trainersvak.

---

Mediacarrière Rafael van der Vaart

Van der Vaart is uitgegroeid tot een van de vaste NOS-analisten. In 2016 werd hij toegevoegd aan het analistenteam voor het EK van 2016, waar het Nederlands elftal overigens ontbrak na een mislukte kwalificatiefase. Sinds 2018 is hij ook regelmatig te bewonderen in het praatprogramma Studio Voetbal.

Laatste update: 6 augustus 2024