Laatste nieuwe over Vitesse

Vitesse is een Nederlandse voetbalclub uit Arnhem. Thuiswedstrijden van FC Hollywood aan de Rijn worden afgewerkt in Stadion Gelredome.

• Vitesse werd in 1892 opgericht
• Thuiswedstrijden worden afgewerkt in Stadion Gelredome
• In 2017 wonnen de Arnhemmers de KNVB Beker
• ‘FC Hollywood aan de Rijn’ is een veelgebruikte bijnaam
• NEC is de aartsrivaal van Vitesse

Vitesse in nationaal clubverband

Arnhem beschikte tussen 1887 en 1891 over een cricketvereniging onder de naam ‘Vitesse’, het Franse woord voor ‘snelheid’. Vanwege de aanleg van een wielerbaan werd deze vereniging opgeheven, maar in 1892 begon het opnieuw te kriebelen in de Gelderse stad. Op verzoek van de pas zeventienjarige secretaris Dick Couvée werd vier dagen na de oprichting van de nieuwe cricketvereniging opnieuw gekozen voor ‘Vitesse’ als clubnaam. In september 1892 stemden de leden in met het toevoegen van een eigen voetbaltak.

Vanwege de hoge kosten besloot Vitesse in 1894 om te stoppen met het beoefenen van cricket. De focus verplaatste zich volledig naar het voetbal, na al eerder te zijn toegetreden tot de Nederlandschen Voetbal en Athletiek Bond. De eerste officiële wedstrijd volgde op 11 november 1984 tegen Victoria uit Den Bosch. Een klinkende zege was het resultaat: 0-17. Vitesse beschikte over een goed team en wist als kampioen te promoveren naar de Eerste Klasse Oost.

Switch naar geel-zwart

In de beginjaren speelde Vitesse in een wit tenue met een diagonale blauwe sjerp. In augustus 1900 werd voorgesteld om te switchen naar geel en zwart, een verwijzing naar het wapen van de provincie Gelderland. Het nieuwe clubtenue was aanvankelijk geblokt, maar in 1907 maakte men de overstap naar gestreepte tenues. Het toenmalige bestuur koos vooral vanwege de sportieve resultaten voor de kleuren van de provincie. In die tijd mocht Vitesse namelijk worden betiteld als de sterkste voetbalclub van Gelderland.

Vitesse veroverde in 1898 voor de vierde keer op rij de regionale titel. Als nummer één van het oosten plaatste het team zich voor de strijd om het nationale kampioenschap. Op 24 april vond in Utrecht een rechtstreeks gevecht plaats om de landstitel, maar het Amsterdamse RAP bleek met 2-4 te sterk. In 1914 leek Vitesse alsnog kampioen van Nederland te worden, ware het niet dat HVV één minuut voor tijd de 1-0 maakte en op basis van doelsaldo de koppositie veroverde.

In totaal werd Vitesse zeven keer kampioen van het oosten, waaronder drie opeenvolgende seizoenen (1913-1915). De Arnhemse club slaagde er niet in om het regionale succes om te zetten in een landstitel. In 1912 plaatste het team zich voor het eerst voor de bekerfinale, maar ook ditmaal bleef ultiem succes uit: HFC Haarlem zegevierde in Amsterdam met 0-2. Dit scenario herhaalde zich in 1927 door toedoen van VUC (1-3).

Betaald voetbal

Vitesse wisselde voor de invoering van het betaald voetbal meermaals tussen de Eerste en Tweede Klasse. In 1953 lukte het nog een laatste keer om kampioen te worden van het oosten, maar net als in voorgaande edities greep men mis in de nationale kampioensronde. In het daaropvolgende jaar werd het betaald voetbal geïntroduceerd in Nederland. Zowel de KNVB als Vitesse was aanvankelijk tegen de invoering van profvoetbal, maar beide partijen gingen uiteindelijk overstag. De Arnhemse club ging akkoord met het betalen van de voetballers: twintig gulden per gespeelde wedstrijd en vijf gulden per training.

In 1956 werd in Nederland een nieuwe competitie opgericht: de Eredivisie. Vitesse plaatste zich niet voor de hoogste divisie van Nederland. In de jaren vijftig en zestig bivakkeerde de club tussen de Eerste- en Tweede Divisie, maar in 1971 lukte het dan toch om de sprong naar het hoogste niveau te maken. Met enig fortuin welteverstaan. Vitesse slaagde er niet in om op sportieve gronden te promoveren, maar door de fusie tussen ADO en Holland Sport kwam er een plekje vrij in de Eredivisie. De KNVB besloot die plek na wikken en wegen toe te kennen aan de Arnhemmers.

Het eerste Eredivisie-avontuur werd geen succes voor Vitesse. In 1972 degradeerden de Gelderlanders meteen weer door als achttiende te eindigen. Na de degradatie draaide het team meteen weer mee in de kop van de Eerste Divisie, maar in het vijfde seizoen lukte het om het kampioenschap binnen te slepen en te promoveren. Met een negende en een veertiende plaats wist Vitesse zich twee seizoenen te handhaven. In 1980 kwam de Eredivisie-status alsnog ten einde.

Vaste Eredivisie-status

In 1983 werd besloten om de prof- en amateurtak van Vitesse te splitsen. De Arnhemse club draaide in die jaren een zieltogend bestaan: sportief ging het niet van een leien dakje in de Eerste Divisie en de toeschouwersaantallen zakten naar een bedenkelijk niveau. In 1985 eindigde Vitesse zelfs in de onderste regionen en dreigde een faillissement, maar na financiële hulp van de gemeente besloot voorzitter Karel Aalbers een reddingsplan uit te rollen. Langzaamaan krabbelde de club weer op en dat leidde in 1989 tot het kampioenschap in de Eerste Divisie.

Onder leiding van Aalbers maakte Vitesse na de promotie een goede ontwikkeling door. In het seizoen 1989-1990 wist men meteen door te stoten naar de vierde plaats in de Eredivisie en werd de bekerfinale bereikt (0-1 voor PSV). Vitesse kreeg de smaak te pakken, maar zag ook in dat het huidige stadion (Nieuw Monnikenhuize) niet meer aan de moderne eisen voldeed. In maart 1998 maakte men daarom de overstap naar een gloednieuw onderkomen: Stadion Gelredome. Met een imposante derde plaats sloot men het seizoen hier op overtuigende wijze af.

Het sportieve succes van Vitesse had ook een keerzijde. Aalbers werd in februari 2000 afgezet als voorzitter vanwege vermoedelijke fraude, waarna allerlei financiële problemen aan het licht kwamen. Met steun van de provincie Gelderland, de gemeente Arnhem en de Vrienden van Vitesse kon een faillissement opnieuw worden afgewend. Sportief deed men wel degelijk een jasje uit. FC Hollywood aan de Rijn, de kenmerkende bijnaam van de club, zakte af naar het rechterrijtje van de Eredivisie.

Bekerwinnaar in 2017

Vitesse viel in 2010 in handen van de Georgische zakenman Merab Jordania. Maasbert Schouten, de vorige eigenaar, verkondigde op de persconferentie zelfs dat de Arnhemse club voor het kampioenschap zou gaan. In de praktijk bleek dat allemaal veel te rooskleurig geschetst, maar sportief begon het wel degelijk beter te draaien. Dat was deels te danken aan de samenwerking met Chelsea, dat onder meer Mason Mount onderbracht in het Gelredome. Met Wilfried Bony kwam er ook een goalgetter naar Arnhem.

Jordania verdween in 2013 gedwongen van het strijdtoneel en kreeg zelfs een stadionverbod opgelegd. De club viel in handen van Aleksandr Tsjigirinski, die als eigenaar fungeerde tijdens het seizoen 2016-2017. Ten koste van AZ werd dat seizoen voor het eerst de KNVB Beker veroverd dankzij een dubbelslag van Ricky van Wolfswinkel (2-0). Henk Fraser fungeerde als hoofdtrainer van dit team. Een jaar na de bekerwinst werden de aandelen van Vitesse overgedragen aan een nieuwe eigenaar: Valeri Oyf.

Nieuwe problemen

Door de oorlog in Oekraïne besloot Oyf in 2022 afstand te doen van zijn macht bij Vitesse. In de Common Group uit de Verenigde Staten werd een nieuwe eigenaar gevonden, maar Coley Parry (de beoogde baas) kreeg in februari 2024 een ‘nee’ te horen van de licentiecommissie van de KNVB. In de tussentijd waren de problemen in rap tempo toegenomen. Zowel bestuurlijk, financieel als sportief rommelde het alle fronten. Vitesse werd op 19 april 2024 geconfronteerd met de aftrek van achttien punten, waardoor de club officieel uit de Eredivisie degradeerde.

Vitesse stond in de zomer van 2024 voor een nóg pittigere opdracht: de proflicentie behouden. Met Guus Franke diende zich een nieuwe geldschieter aan, maar de club voldeed bij de deadline niet aan de voorwaarden van de licentiecommissie van de KNVB. Op 24 juni besloot men de proflicentie in te trekken. Vitesse had meermaals uitstel nodig om het tegendeel te bewijzen, maar kreeg op 3 augustus alsnog groen licht van de beroepscommissie.

Rivaliteit

Provinciegenoot NEC geldt als de aartsrivaal van Vitesse. Onderlinge wedstrijden worden vaak getypeerd als de Gelderse Derby. De rivaliteit tussen beide clubs nam vooral in de jaren negentig toe. Dat was vooral te danken aan Karel Aalbers, die als voorzitter van de Arnhemmers een topclub wilde creëren. Hij liet zich daarbij verleiden tot de uitspraak dat er in Gelderland maar ruimte is voor één profclub. Dit zorgde logischerwijs voor grote onvrede in Nijmegen, waardoor de rivaliteit tussen de supportersgroepen enorm werd.

Als gevolg van de rivaliteit braken er regelmatig supportersrellen uit rond onderlinge wedstrijd. Daarentegen vonden er ook verschillende ludieke acties plaats. De rivaliteit met De Graafschap is daarentegen van een heel ander kaliber voor Vitesse, dat in een verder verleden wel op gespannen voet leefde met een aantal andere clubs uit de regio.

Vitesse in Europees clubverband

Vitesse debuteerde in het seizoen 1990-1991 in Europees clubverband. Als nummer vier van Nederland kwalificeerde men zich voor het UEFA Cup-toernooi, de voorloper van de Europa League. In de eerste ronde rekenden de Arnhemmers met een minimaal verschil af met het Ierse Derry City (1-0 thuis, 0-0 uit). Het Schotse Dundee United bleek vervolgens een makkelijke horde (5-0 over twee duels), maar in de achtste finale bleek Sporting Portugal een maatje te groot.

In het seizoen 1992-1993 wist Vitesse opnieuw twee UEFA Cup-rondes te overleven. Derry City kreeg andermaal klop en ook KV Mechelen werd aan de zegekar gebonden, maar in de achtste finale bleek een club van formaat te sterk: Real Madrid (tweemaal 0-1). In het restant van de twintigste eeuw plaatste de Arnhemse formatie zich vaker voor de UEFA Cup, maar grote successen leverde dat niet op. Vitesse kwam in die seizoenen niet verder dan de tweede ronde.

Wonder van Bremen

In het seizoen 2002-2003 zorgde Vitesse voor een stunt in Europa. In de tweede ronde van de UEFA Cup won de eredivisionist in eigen stadion met 2-1 van Werder Bremen. De Bundesliga-club leek dit recht te zetten door in de return met 2-0 voor te komen, maar een 3-3 gelijkspel betekende alsnog een Europees vervolg. Nadien werd gesproken over ‘Het wonder van Bremen’. Het Europese avontuur sneuvelde in de derde ronde door de Engelse topclub Liverpool.

Pas in het seizoen 2012-2013 keerde Vitesse terug op het Europese podium. In die jaren presteerden de Arnhemmers niet overtuigend buiten de eigen landsgrenzen, maar in het seizoen 2021-2022 maakte men naam door de groepsfase van de Conference League te overleven. Uiteindelijk verloor men in de achtste finale nipt van het Italiaanse AS Roma, dat later dat jaar de finale in eigen voordeel besliste ten koste van Feyenoord (1-0).

Het stadion van Vitesse

Vitesse speelde tussen 1915 en 1950 in Monnikenhuizen, dat refereerde aan het nabijgelegen klooster. Tijdens de Slag om Arnhem raakte het stadion zwaar beschadigd. Na de Tweede Wereldoorlog werd het onderkomen nog wel gerenoveerd, maar in 1948 besloot de gemeenteraad opdracht te geven om een gloednieuw stadion te laten bouwen. Aan de andere kant van de Monnikensteeg werd Nieuw Monnikenhuizen gerealiseerd. Het sfeervolle complex had in de hoogtijdagen een capaciteit van 18.000 plaatsen.

Veel Vitesse-supporters koesteren de herinneringen aan Nieuw Monnikenhuizen. In de jaren negentig voldeed het stadion echter niet meer aan de moderne eisen, waardoor men onder leiding van Karel Aalbers een nieuw stadion uit de grond liet stampen: het Gelredome. Net als de Amsterdam ArenA (nu de Johan Cruijff ArenA) koos men voor een uitschuifbaar dak, waardoor er ruimte ontstond voor het organiseren van concerten. Stadion Gelredome omschrijft zichzelf om die reden als Het grootste theater van Nederland.

Bij voetbalwedstrijden is er tegenwoordig plaats voor ruim 21.000 supporters. De vier tribunes van Stadion Gelredome zijn allemaal vernoemd naar een icoon uit het Vitesse-verleden. De fanatieke aanhang neemt steevast plaats op de Zuidzijde, dat is vernoemd naar voormalig speler en trainer Theo Bos. Hij overleed in februari 2013 aan de gevolgen van alvleesklierkanker. De overige tribunes dragen de namen van Edward Sturing (Noord), Charly Bosveld (Oost) en Just Göbel (West).

Airborne-wedstrijd

Vitesse herdenkt de Slag om Arnhem uit 1944 jaarlijks met de zogeheten Airborne-wedstrijd. In of rond de periode 17-25 september worden de Veteranen geëerd tijdens een thuiswedstrijd. Spelers van de Arnhemse club dragen een speciaal shirt met daarop het Airborne-logo.

Veelgestelde vragen over Vitesse

Laatste update: 3 augustus 2024