Laatste nieuws over AZ

AZ (Alkmaar Zaanstreek) is een Nederlandse voetbalclub uit Alkmaar. Thuiswedstrijden van de club worden afgewerkt in het AFAS Stadion.

• AZ ontstond in 1967 als fusieclub
• De club werd tweemaal kampioen van Nederland
• Ook de Johan Cruijff Schaal, KNVB Beker en Eerste Divisie staan op de erelijst
• Thuiswedstrijden van AZ worden afgewerkt in het AFAS Stadion

AZ in nationaal clubverband

AZ werd op 10 mei 1967 opgericht onder de naam AZ ’67. De voetbalclub ontstond uit een fusie tussen Alkmaar ’54 en FC Zaanstreek. De oprichting van Alkmaar ’54 vond plaats na de invoering van het betaald voetbal in Nederland, waar FC Zaanstreek ontstond na mislukte fusiegesprekken tussen de professionele takken van KFC en ZFC. De proflicentie van KFC, dat verder wilde als amateurclub, ging daarbij over naar de nieuwe club.

In de jaren zestig probeerde Alkmaar ’54 om Wim de Jager over te hevelen van FC Zaanstreek. Door financiële problemen bleek dit echter een lastig verhaal. Uiteindelijk besloten beide clubs te fuseren tot AZ ’67, waarbij de afkorting voor Alkmaar Zaanstreek staat. De fusieclub kreeg daarbij de beschikking over De Alkmaarderhout als thuisbasis. Ook AZ ’67 ondervond financiële problemen, maar de gebroeders Klaas en Cees Molenaar van elektronicabedrijf Wastora zorgden in 1972 voor een reddingsboei.

Kampioen in 1981

AZ ’67 was in 1971 uit de Eredivisie gedegradeerd, maar wist binnen één seizoen terug te keren op het hoogste niveau. Onder leiding van de gebroeders Molenaar wist de Alkmaarse club zich op te werpen tot een stabiele Eredivisie-club. Waar het team in het seizoen na de promotie nog net boven de degradatiestreep eindigde (vijftiende), daar volgde in het seizoen 1973-1974 al een zevende plaats op de ranglijst. In de daaropvolgende jaren maakte AZ ’67 steeds meer stappen richting de top van Nederland.

In 1977 wist AZ ’67 voor het eerst een topdrie-klassering neer te zetten in de Eredivisie. In 1978 en 1979 werd dit succes geëvenaard, waarna de club in 1980 als tweede eindigde. Alleen Ajax wist dat seizoen beter te presteren (drie punten verschil). Het geloof in het eerste landskampioenschap groeide en in het seizoen 1980-1981 was het alsnog raak. Trainer Georg Kessler wist met spelers als Hugo Hovenkamp, Kees Kist, John Metgod, Kristen Nygaard, Jan Peters, Ronald Spelbos, Kees ‘Pier’ Tol en Eddy Treijtel geschiedenis te schrijven.

AZ ’67 bekroonde het seizoen 1980-1981 door ook de KNVB Beker te veroveren. In die jaren was de Alkmaarse club sowieso goed op dreef in het Nederlandse bekertoernooi. Ook in 1978 en 1982 werd deze trofee aan de erelijst toegevoegd. Een jaar na de eerste bekertriomf van AZ ’67 overleed Cees Molenaar in Houston aan een ongeneeslijke ziekte. Ook broer Klaas overleed bijna, maar wist zijn hartproblemen te boven te komen. Hij bleef AZ ’67 tot 1985 trouw als voorzitter en overleed in 1996.

Degradatie door salonremise

De bekerwinst van 1982 betekende het laatste succes van AZ ’67. De Alkmaarders eindigden dat seizoen nog als derde in de Eredivisie, maar in de jaren daarna daalde het team af naar de grijze middenmoot van de Eredivisie. In 1988, drie jaar na het aftreden van Klaas Molenaar, kwam het Eredivisie-verblijf na zestien seizoenen ten einde. Een salonremise tussen PEC Zwolle en FC Volendam bleek fataal voor AZ. In Alkmaar reageerde men furieus en ook de media sprak er schande van, maar de KNVB besloot de situatie te accepteren.

AZ had in 1987 afscheid genomen van het jaartal in de clubnaam. De club deed pogingen om zo snel mogelijk terug te keren op Eredivisie-niveau, maar dit bleek geen makkelijke opgave. In 1990, 1992 en 1993 eindigden de Alkmaarders zelfs in de middenmoot van de Eerste Divisie. Financieel ging het bergafwaarts met AZ, waardoor er gezocht moest worden naar een oplossing. Dirk Scheringa besloot met zijn bedrijf Frisia (later DSB) in te stappen. De in Grijpskerk geboren ondernemen herstelde de financiële huishouding.

Dankzij Scheringa maakte AZ ook weer stappen in sportief opzicht. In 1996 veroverde de club het het kampioenschap van de Eerste Divisie. Het Eredivisie-avontuur bleef beperkt tot één seizoen, maar in 1998 keerde men alweer terug (wederom als kampioen) en ditmaal leidde dat wel tot een vast verblijf op het hoogste niveau. AZ wist in 1999 en 2000 zelfs een positie in het linkerrijtje te bemachtigen.

Nieuwe bloeiperiode

In de seizoenen 2000-2001 tot en met 2002-2003 zat er voor AZ niet meer in dan een tiende positie op de ranglijst. Toch werd de bloeiperiode al in 2002 ingezet door het aanstellen van Co Adriaanse als hoofdtrainer. De Amsterdammer was een jaar eerder ontslagen als trainer van Ajax, maar maakte eerder indruk door Willem II naar de Eredivisie te loodsen. Adriaanse stond bekend om zijn offensieve en attractieve speelwijze. Met een vijfde plaats keerde AZ in 2005 terug in de subtop van Nederland.

AZ steeg in 2005 naar de derde plaats van de Eredivisie. Ook in Europees clubverband liet de club zich gelden, waardoor Adriaanse een overstap naar FC Porto verdiende. Scheringa besloot de ontwikkeling van de Alkmaarse club te versterken door Louis van Gaal aan te stellen als diens opvolger. Onder leiding van de oud-bondscoach van het Nederlands elftal leek AZ in 2007 op weg naar de tweede landstitel uit de clubgeschiedenis. Op de 33ste speeldag veroverde het team de koppositie, maar een 3-2 nederlaag bij Excelsior op de slotdag blokkeerde ultiem succes. Op een bloedstollende middag greep PSV het kampioenschap door Ajax op één doelpunt verschil de baas te blijven.

Tóch kampioen van Nederland

De misstap bij Excelsior had veel impact op de spelersgroep van AZ. Het seizoen 2007-2008 verliep dramatisch voor de Alkmaarse formatie, dat genoegen moesten nemen met een tiende plaats in de Eredivisie. Van Gaal besloot gaandeweg het seizoen op te stappen, maar de spelersgroep overtuigde hem om aan te blijven. De voormalig succestrainer van AZ stelde wel een voorwaarde: in de resterende wedstrijden moesten de spelers bewijzen dat zij Van Gaal waard zouden zijn. Die missie slaagde.

Van Gaal en de AZ-selectie zaten in het seizoen 2008-2009 weer op één lijn. Met smaakmakers als Stijn Schaars, Mousa Dembélé, Maarten Martens en Mounir El Hamdaoui kroonde de club zich in 2009 alsnog tot kampioen van Nederland. De beoogde kampioenswedstrijd tegen Vitesse ging weliswaar verloren (1-2), maar dat weekend ging de vlag alsnog uit door een harde nederlaag van Ajax bij PSV. Als landskampioen rekende AZ dat jaar eenvoudig af met bekerwinnaar sc Heerenveen in de strijd om de Johan Cruijff Schaal (5-1).

DSB-debacle

Na het kampioenschap van 2009 vertrok Van Gaal bij AZ. De succestrainer accepteerde een aanbod van de Duitse topclub Bayern München. Ronald Koeman begon dankzij de vijfklapper tegen Heerenveen overtuigend, maar wist onvoldoende schwung in het elftal te krijgen en sneuvelde in december 2009 al na 23 officiële wedstrijden als AZ-trainer (tien overwinningen, vier gelijke spelen en negen nederlagen). Dick Advocaat maakte het seizoen 2009-2010 af op interim-basis.

Gertjan Verbeek begon in de zomer van 2010 als hoofdtrainer van AZ. De voormalig trainer van clubs als Feyenoord en sc Heerenveen stond voor een loodzware opgave. In het najaar van 2009 ging hoofdsponsor DSB failliet, waardoor ook het tijdperk Scheringa ten einde kwam. Zelfs het voortbestaan van AZ kwam daarbij ter sprake. De club kwam onder curatele te staan, maar dankzij het financieel gezonde beleid zag de curator alle reden om groen licht te geven om door te gaan.

Sportief gezien moest AZ wel een jasje uitdoen. In plaats van meestrijden om de landstitel moest de club aanvankelijk genoegen nemen met een subtoprol. In het seizoen 2012-2013 eindigden de Alkmaarders zelfs op de tiende plaats in de Eredivisie, maar de glimlach keerde wel weer terug door het winnen van de KNVB Beker. Adam Maher en Jozy Altidore maakten het verschil in De Kuip (2-1 tegen PSV). De relatie tussen de selectie en Verbeek bleek echter niet optimaal. In september 2013 kreeg hij ondanks een nieuwe zege op PSV ontslag.

Terugkeer in de subtop

AZ maakte het seizoen 2013-2014 af met verschillende interim-trainers. In de zomer van 2014 werd Marco van Basten als hoofdtrainer opgehaald bij sc Heerenveen, maar door hartkloppingen bleef die samenwerking beperkt tot een aantal maanden. John van den Brom volgde hem in september op. In de loop der jaren zag hij verschillende smaakmakers een transfer maken naar binnen- en buitenlandse clubs. Eredivisie-topscorers Vincent Janssen en Alireza Jahanbaksh behoorden daartoe, maar alsnog bleef AZ goed meedraaien in de subtop.

In 2015 en 2018 eindigde AZ onder leiding van Van den Brom als derde in de Eredivisie. De trainer groeide uit tot de langstzittende trainer van de Alkmaarse club, maar besloot in de zomer van 2019 af te zwaaien. Assistent-trainer Arne Slot nam het stokje over.

Corona gooit roet in het eten

AZ ontwikkelde zich uitstekend in het seizoen 2019-2020. Met smaakmakers als Teun Koopmeiners, Myron Boadu en Calvin Stengs draaiden de manschappen van Slot mee in de titelstrijd, mede dankzij twee overwinningen op Ajax (1-0 thuis, 0-2 uit). In maart 2020 gooide de coronapandemie echter roet in het eten. Het seizoen werd voortijdig afgebroken. AZ stond op dat moment op doelsaldo achter Ajax, waardoor de KNVB besloot om de Amsterdammers het ticket voor de groepsfase van de Champions League toe te kennen. Dit besluit zette kwaad bloed in Alkmaar.

Slot besloot in de zomer van 2020 geen nieuw contract aan te gaan met AZ. De oefenmeester ging gaandeweg het seizoen 2020-2021 in gesprek met Feyenoord. Dit nieuws lekte echter uit, waardoor directeuren Robert Eenhoorn en Max Huiberts zich genoodzaakt voelden om de trainer te ontslaan. Niet alleen had Slot niets gecommuniceerd over zijn gesprekken met de Rotterdammers, maar de keuze voor een directe concurrent viel al helemaal niet lekker bij AZ. Als opvolger werd Pascal Jansen doorgeschoven.

Jansen werd geconfronteerd met een flinke leegloop. Bijna alle bepalende spelers vertrokken bij AZ, dat onder zijn leiding desondanks bleef meedraaien in de subtop van de Eredivisie. Gaandeweg het seizoen 2023-2024 ontstond er echter steeds meer ongenoegen. Het AZ-publiek keerde zich in woord en gebaar tegen de trainer. Na de uiterst benauwde bekeroverwinning op Quick Boys (na strafschoppen) kreeg Jansen ontslag, waarna voormalig publiekslieveling Maarten Martens voor de groep voor de groep kwam te staan. Hij leidde de Alkmaarse formatie naar een vierde plaats in de Eredivisie.

Rivaliteit

Ajax geldt als de grote rivaal van AZ, al leeft dit sentiment nauwelijks in Amsterdam. Deze rivaliteit is dan ook relatief vers te noemen. In 2020 laaide de onvrede vanuit Alkmaar echt op, nadat de KNVB besloot om het beste Champions League-ticket aan Ajax te gunnen zonder financiële compensatie.

---

AZ in Europees clubverband

AZ debuteerde in het seizoen 1977-1978 op het Europese podium. In de UEFA Cup rekenden de Alkmaarders overtuigend af met Red Boys Differdange (16-1 over twee wedstrijden), maar in de daaropvolgende ronde werd de droom gestuit door het FC Barcelona van Johan Cruijff en Johan Neeskens. De Catalanen moesten ver gaan om AZ daadwerkelijk uit te schakelen. Zowel de heenwedstrijd als de return eindigde in 1-1, waardoor er een strafschoppenserie aan te pas moest komen.

AZ mocht in de daaropvolgende seizoenen vaker deelnemen aan de Europese clubtoernooien. In het seizoen 1980-1981 was de club opnieuw te bewonderen in de UEFA Cup. Ten koste van FC Sochaux bereikte men zelfs de finale van dit toernooi, maar een 3-0 nederlaag bij Ipswich Town bleek in de heenwedstrijd fataal. De Alkmaarders wonnen in de return ‘slechts’ met 4-2. AZ werd dat seizoen wel kampioen van Nederland, waardoor het mocht deelnemen aan de Europacup I. In de achtste finale bleek opnieuw een Engelse club te sterk: Liverpool.

Bijna UEFA Cup-finalist

Na de weinig succesvolle Europacup II-deelname van het seizoen 1982-1983 verdween AZ lange tijd uit Europa. Pas in het seizoen 2004-2005 mocht de Alkmaarse club Nederland eindelijk weer vertegenwoordigen. Onder leiding van Adriaanse werd een onvergetelijke UEFA Cup-campagne neergezet. AZ rekende af met clubs als PAOK Saloniki, Shakhtar Donetsk en Villarreal, maar ging in de verlenging van de halve finale ten onder door toedoen van Sporting Portugal. In de absolute slotfase viel het desastreuze doelpunt voor de club uit Lissabon.

In de seizoenen 2005-2006 tot en met 2007-2008 was AZ opnieuw te bewonderen in de UEFA Cup. In 2007 liet de Alkmaarse formatie zich opnieuw gelden. Onder leiding van Louis van Gaal overleefden zij de knock-outwedstrijden tegen Fenerbahçe en Newcastle United. Ditmaal bleek de kwartfinale echter het eindstation. Na de doelpuntloze heenwedstrijd in Alkmaar won het Duitse Werder Bremen over twee wedstrijden met 4-1.

Champions League-debuut

Als kampioen van Nederland debuteerde AZ in het seizoen 2009-2010 in de Champions League. Het team, inmiddels overgenomen door Ronald Koeman, wist de groepsfase niet te overleven. In een groep met Arsenal, Olympiakos Piraeus en Standard Luik eindigden vier wedstrijden onbeslist, maar de overige twee wedstrijden gingen verloren. AZ eindigde daardoor als vierde. Mede door het gebrek aan Europese glorie haalde Koeman de kerst van 2009 niet in Alkmaar.

In 2009 maakte de UEFA Cup plaats voor een nieuwe competitie: de Europa League. In de seizoenen 2011-2012 en 2013-2014 maakte AZ een prima indruk op dit niveau, maar in beide seizoenen bleek de kwartfinale het eindstation. Respectievelijk Valencia (2-5 over twee wedstrijden) en Benfica (0-3 over twee wedstrijden) was daarvoor verantwoordelijk.

Bijna Conference League-finalist

AZ had in 2022 de play-offs nodig om een Europees ticket te bemachtigen. De Alkmaarse formatie moest daardoor genoegen nemen met een plek in de tweede kwalificatieronde van de Conference League, maar dit bleek de opmars naar een succesvol seizoen. Door het uitschakelen van SS Lazio en Anderlecht bereikte AZ de halve finale van het derde toernooi van Europa. West Ham United bleek echter een maatje te groot. Na afloop van de returnwedstrijd ontstonden er rellen op de tribunes.

In het seizoen 2023-2024 sneuvelde AZ al in de groepsfase van de Conference League. Na de thuiswedstrijd tegen Legia Warschau (1-0) ontstond er opnieuw chaos rond het AFAS Stadion. Tot afgrijzen van de Poolse club werden er zelfs enkele spelers gearresteerd.

---

Het stadion van AZ

In 1967 fuseerden Alkmaar ’54 en FC Zaanstreek tot AZ. De Alkmaarderhout, voorheen de thuisbasis van Alkmaar ’54, fungeerde vanaf dat moment als onderkomen. Tot en met het seizoen 2005-2006 bleef AZ hier de thuiswedstrijden afwerken. Bij de sluiting in 2006 bedroeg de capaciteit 8.914 plaatsen.

In 2006 stapte AZ over naar het DSB-Stadion (nu AFAS Stadion), dat een capaciteit heeft van 19.500 plaatsen. De nieuwe thuisbasis bood de club niet alleen de mogelijkheid om meer supporters een plek te bieden, maar zorgde ook voor meer comfort. De Alkmaarderhout werd gesloopt. Op verzoek van Victoria Alkmaar, een supportersgroepering, werd er in 2014 een monument onthuld ter ere van het oude stadion.

AFAS Trainingscomplex

Sinds 2015 traint AZ op het AFAS Trainingscomplex, dat te vinden is op sportcomplex Kalverhoek. Het trainingscomplex ligt overigens niet in Alkmaar, maar enkele kilometers verderop in Wijdewormer (gemeente Wormerland). De jeugdelftallen, waaronder Jong AZ, en de vrouwenploeg werken hier eveneens hun trainingen én wedstrijden af.

---

Veelgestelde vragen over AZ

Laatste update: 3 juni 2024