Het laatste nieuws over Schalke 04

Schalke 04 is een Duitse voetbalclub uit Gelsenkirchen. Thuiswedstrijden van Die Königsblauen worden afgewerkt in de Veltins-Arena.

• Schalke 04 werd in 1904 opgericht door mijnwerkers
• De Veltins-Arena is de thuisbasis van de club
• De bijnaam van het team luidt ‘Die Königsblauen’
• Schalke 04 won zeven landstitels en één UEFA Cup
• Borussia Dortmund is de aartsrivaal

Schalke 04 in nationaal clubverband

Schalke 04 werd op 4 mei 1904 opgericht als Westfalia Schalke. Jonge mijnwerkers waren daarvoor verantwoordelijk. De beginjaren van de voetbalclub uit Gelsenkirchen verliepen moeizaam, aangezien het team niet mocht toetreden tot officiële competities. In die jaren schoten de clubs als paddestoelen uit de grond, waardoor de West-Duitse voetbalbond een opnamestop invoerde. Met SuS Schalke 96 beschikte de regio al over een succesvolle club.

In 1912 besloot Westfalia Schalke te fuseren met de Schalker Turnverein 1877. De voetbalafdeling bleef weliswaar zelfstandig, maar de fusie met de turnvereniging bleek voldoende om toe te treden tot de Duitse voetbalbond (DFB). In de daaropvolgende jaren werd de club opnieuw gehinderd, maar ditmaal vanwege een andere reden: de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog. Meermaals kwam het Duitse voetbal stil te liggen.

Medio 1919 fuseerde de club met Schalker TV 1877, waardoor men de naam Turn- und Sportverein Schalke 1877 aannam. Met deze fusie veranderden ook de clubkleuren: een blauw shirt met witte broek. De Duitse overheid bleek in de jaren twintig geen voorstander van balsporten en turnen onder één dak, waardoor de meeste clubs voor een afscheiding kozen. De tweedeling van TuS Schalke 1877 leverde de voetbalclub een nieuwe naam op: FC Schalke 04.

Eerste succesperiode

Trainer Heinz Ludewig leidde Schalke 04 in 1926 naar de hoogste divisie van de Ruhrcompetitie. Borussia Dortmund maakte in die periode eveneens dezelfde sprong, waar Schalke 96 juist een sportieve crisis doormaakte. Het begin van een nieuwe rivaliteit was geboren. Dortmund wist niet meteen aan te haken in de hoogste klasse van het Ruhrgebied, maar Schalke ontwikkelde meteen een hegemonie. Tussen 1927 en 1933 verspeelden Die Knappen slechts één kampioenschap, grotendeels te wijten aan een sanctie van de DFB.

Dankzij de regionale kampioenschappen plaatste Schalke 04 zich voor de eindronde van West-Duitsland. In de eerste seizoenen moest de club nog buigen, maar de derde poging bleek wel succesvol door Meidericher SpV02 in de finaleronde met 2-1 te verslaan. Deze tegenstander staat tegenwoordig overigens bekend als MSV Duisburg. Het succes van 1929 gaf de club uit Gelsenkirchen vleugels. Ook in 1930, 1932 en 1933 kroonden de Schalke-spelers zich tot West-Duits kampioen.

Oppermachtig in de Gauliga

In 1933 kwam de NSDAP aan de macht in Duitsland. Onder het regime van Adolf Hitler onderging het Duitse voetbal een reorganisatie. De competities van de West-Duitse voetbalbond maakten plaats voor de Gauliga’s. Schalke 04 kwam terecht in de Gauliga Westfalen, één van de zestien regionale divisies. Die Königsblauen toonden zich oppermachtig door tussen 1934 en 1944 alle mogelijke Gauliga-kampioenschappen binnen te slepen. Hierdoor plaatste men zich jaarlijks voor de eindronde van Duitsland.

Schalke 04 wist vijf van de elf Gauliga-kampioenschappen te bekronen met een landstitel. In 1934 lukte dit voor het eerst door 1. FC Nürnberg in de finaleronde met 2-1 te verslaan. Het bleek de start van een glorietijdperk. Ook in 1935, 1937, 1939, 1940 en 1942 wist de club uit Gelsenkirchen zich tot de nummer één van Duitsland te kronen. In 1938 wist Hannover 96 een extra titel te dwarsbomen, maar Schalke had in januari 1938 wel de Tschammerpokal (voorloper DFB-Pokal) veroverd. Fortuna Düsseldorf kreeg in de bekerfinale met 2-1 klop.

Nazi-Duitsland verloor tijdens het seizoen 1944-1945 steeds meer terrein. De competitie werd daarom al na enkele wedstrijden stilgelegd. Na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog werden de Gauliga’s ontbonden en werden de Oberliga’s ingevoerd. Schalke 04 schoot in de Oberliga West sterk uit de startblokken en won onder meer met 20-0 van SpVgg Herten. Het bleek een spaarzame uitschieter van de club, dat de hegemonie van de jaren daarvoor niet wist te door te trekken.

Nieuwe landstitel

Schalke 04 eindigde in het seizoen 1948-1949 op een teleurstellende twaalfde plaats in de Oberliga West. Twee jaar later kroonde de club zich voor het eerst tot kampioen op dit podium, maar wist de nationale eindronde niet te winnen. In de groepsfase moest men de latere landskampioen 1. FC Kaiserslautern voor zich dulden. Een jaar later verloor men tevens de bekerfinale tegen Kalsruher SC (2-3). Schalke moest dus even wachten op nieuw succes, maar in 1958 werd dan toch de zevende landstitel behaald na een 3-0 zege op Hamburger SV.

In 1963 voerde Duitsland een nieuwe hoogste voetbalcompetitie in: de Bundesliga. Schalke 04 behoorde tot de eerste zestien deelnemers, maar debuteerde ‘slechts’ met een achtste plaats op de ranglijst. De daaropvolgende seizoenen verliepen nóg stroever met achtereenvolgens een zestiende, veertiende en tweemaal een vijftiende posities op de ranglijst. Langzaam maar zeker wist Schalke zich te herstellen. Met Klaus Fischer als topscorer maakte de club in 1972 zelfs kans op de dubbel. De DFB-Pokal werd daadwerkelijk een prooi, maar Bayern München ging er met de landstitel vandoor.

Jojo-jaren

Schalke 04 eindigde in 1977 opnieuw als tweede in de Bundesliga, achter Borussia Mönchengladbach (één punt verschil). De club herstelde zich daarmee van een matchfixing-schandaal. Aan het begin van de jaren tachtig raakte het team alsnog in verval. In het seizoen 1980-1981 degradeerde Schalke voor het eerst in de clubgeschiedenis uit de hoogste divisie van Duitsland. Als kampioen van de Tweede Bundesliga slaagde men er weliswaar in om binnen een jaar terug te keren, maar in 1983 volgde een nieuwe degradatie.

In 1984 keerde Schalke 04 als runner-up opnieuw snel terug in de Duitse Bundesliga. Met een achtste plaats beleefde men voor het eerst in jaren weer een sterk seizoen in de hoogste klasse, maar in de daaropvolgende jaren keerde de instabiliteit weer terug. Dit leidde in 1988 tot de derde degradatie in acht seizoenen. Die Knappen hadden ditmaal meer tijd nodig om de Bundesliga-status te herstellen. Pas in 1991 volgde een hereniging door de Tweede Bundesliga-titel binnen te slepen.

Vier minuten landskampioen

Schalke 04 draaide na de promotie van 1991 mee in de middenmoot van de Bundesliga. In het seizoen 1995-1996 eindigde de club voor het eerst in lange tijd weer eens in de top (derde). Trainer Jörg Berger werd enkele maanden later ontslagen en vervangen door de Nederlander Huub Stevens. Hij leidde de formatie uit Gelsenkirchen naar het grootste Europese succes uit de clubgeschiedenis: de UEFA Cup-triomf van 1997. De Limburger groeide uit tot een clubicoon.

Zowel in 2001 als 2002 won Schalke 04 de DFB-Pokal. In dat eerstgenoemde seizoen dacht men ook de landstitel beet te hebben. Na het laatste fluitsignaal vierden spelers en supporters zelfs al feest, maar diep in extra tijd schoot Patrik Andersson (Bayern München) de droom aan gort. Zijn treffer tegen Hamburger SV dompelde iedereen in Gelsenkirchen in rouw. “Ongelofelijk! Zoiets begrijp je niet, kun je ook niet bevatten”, somberde Stevens in 2018 tegenover Helden. “Zeg ‘Vier Minuten Meister’ – als krantenkop bedacht door Bild – en meteen weet iedere Duitse voetballiefhebber waar je het over hebt. Er is zelfs een documentaire die zo heet.”

Stevens zwaaide in 2002 af als hoofdtrainer van Schalke 04. Zonder de Nederlander maakten Die Königsblauen ook in 2005, 2007 en 2010 kans op het kampioenschap, maar de status van runner-up bleek opnieuw het maximaal haalbare. Bayern München (tweemaal) en VfB Stuttgart dwarsboomden de achtste landstitel. Kevin Kuranyi fungeerde in die periode als aanvalsleider in Gelsenkirchen. In 2010 vertrok de spits naar het Russische Dinamo Moskou.

Het tijdperk Huntelaar

Kuranyi maakte plaats voor een nieuwe goalmachine: Klaas-Jan Huntelaar. De voormalig Ajax-spits, die onder meer een duo vormde met Real Madrid-legende Raúl, groeide uit tot een fenomeen in Gelsenkirchen. Zijn beste prestatie leverde hij in het seizoen 2011-2012 door met 29 treffers de topscorerstitel van Duitsland te bemachtigen. The Hunter passeerde Ebbe Sand op de eeuwige topscorersranglijst van de club door zijn teller op te vijzelen tot 128. Slechts één speler maakte meer goals in Schalke-tenue: Klaus Fischer (226).

Schalke 04 veroverde in 2011 de DFB-Pokal. In de bekerfinale rekende men overtuigend af met MSV Duisburg: 5-0. Huntelaar scoorde tweemaal, waar ook Julian Draxler, Benedikt Höwedes en José Manuel Jurado een doelpunt meepikten. In de Champions League zette de club eveneens een fraaie campagne neer in die periode, maar in de Bundesliga bleek een derde plaats het hoogst haalbare. Huntelaar vertrok zonder landstitel op zak in 2017 naar zijn oude club Ajax.

Sportief verval

Tijdens het seizoen 2020-2021 kondigde Huntelaar zijn afscheid aan als profvoetballer. Hij dacht zijn loopbaan af te sluiten met het kampioenschap van Ajax, maar kon halverwege de lokroep van Schalke 04 niet weerstaan. Zijn oude liefde was in de degradatiestress verzeild geraakt. Huntelaar besloot de laatste maanden van zijn voetbalcarrière in te zetten om Schalke te behoeden voor degradatie. De geroutineerde spits kon echter niet verhinderen dat zijn team als achttiende eindigde en daarmee voor het eerst sinds 1988 afdaalde naar de Tweede Bundesliga.

Schalke 04 herstelde zich in 2022 door als kampioen van de Tweede Bundesliga terug te keren naar de hoogste klasse van Duitsland. De Bundesliga-rentree mocht echter geen succes worden genoemd, waardoor men in 2023 opnieuw degradeerde. Een ultiem dieptepunt dreigde in het seizoen 2023-2024. Lange tijd moest men rekening houden met afdaling naar de 3. Liga, maar een behoorlijke eindspurt resulteerde alsnog in een tiende plaats. Na een moeizame start van het seizoen 2024-2025 besloot de clubleiding weer eens een trainerswissel door te voeren. De Nederlander Kees van Wonderen kreeg de kans om het tij te keren.

Rivaliteit

Borussia Dortmund is de aartsrivaal van Schalke 04. Wedstrijden tussen beide clubs worden betiteld als de Kohlenpottderby of de Revierderby. De rivaliteit ontstond in 1925, maar nam een vlucht in de loop van de twintigste eeuw. In 2020 was Borussia Dortmund – Schalke 04 de eerste voetbalwedstrijd in een Europese topcompetitie sinds de uitbraak van de coronapandemie.

---

Schalke 04 in Europees clubverband

Schalke 04 debuteerde in het seizoen 1958-1959 op het Europese strijdtoneel. De club uit Gelsenkirchen mocht zich meteen meten op het hoogste niveau, maar sneuvelde in de kwartfinale van de Europacup I tegen Atlético Madrid (1-1 thuis, 0-3 uit). In het seizoen 1969-1970 volgde een tweede poging in het Europacup II-toernooi. Die Königsblauen bereikten ditmaal de halve finale, maar een finaleplaats werd gedwarsboomd door Manchester City.

Na een afwezigheid van achttien seizoenen maakte Schalke 04 in 1996 een rentree als UEFA Cup-deelnemer. De Bundesliga-club beleefde een uitstekende campagne door achtereenvolgens Roda JC, Trabzonspor, Club Brugge, Valencia en CD Tenerife te verslaan. In de finale van 1997 rekende men na strafschoppen af met Internazionale. Trainer Huub Stevens beschikte destijds over spelers als Jens Lehmann, Olaf Thon, Johan de Kock, Thomas Linke, Andreas Müller en Marc Wilmots.

Schalke 04 werd in het seizoen 1997-1998 onttroond door datzelfde Inter. De Duitsers wonnen zowel in 2003 als 2004 de Intertoto Cup, maar een nieuwe Europese hoofdprijs bleef uit. Wel bereikte de club zowel in 2005-2006 (UEFA Cup) als 2010-2011 (Champions League) de laatste vier. Respectievelijk Sevilla en Manchester United beëindigden een sterke Europese campagne van Schalke, dat in 2017 in de kwartfinale van de Europa League sneuvelde tegen Ajax.

Balans tegen Nederlandse clubs

Schalke 04 speelde vooralsnog tien officiële wedstrijden tegen een Nederlandse club. De Duitsers trokken viermaal aan het langste eind tegenover vijf Nederlandse zeges. Eén wedstrijd eindigde onbeslist. Uitgerekend het bevriende FC Twente nam de meeste onderlinge ontmoetingen voor eigen rekening (driemaal). Roda JC, PSV en Ajax fungeerden tweemaal als tegenstander. Feyenoord noteerde één onderonsje.

---

Nederlandse invloed

Verschillende Nederlanders hebben het shirt van Schalke 04 gedragen. Een overzicht:

Naam (periode)	Naam (periode)
Ibrahim Afellay (2012-2013)	Klaas-Jan Huntelaar (2010-2017 en 2021)
Sepp van den Berg (2022-2023)	Jimmy Kaparos (2020-2024)
Jeffrey Bruma (2019)	Johan de Kock (1996-2000)
René Eijkelkamp (1997-1999)	Youri Mulder (1993-2002)
Orlando Engelaar (2008-2009)	Niels Oude Kamphuis (1999-2005)
Heinz van Haaren (1986-1972)	Thomas Ouwejan (2020-2024)
Marco van Hoogdalem (1996-2006)	Wim Suurbier (1977-1978)

Verschillende Nederlanders stonden als hoofdtrainer aan het roer bij Schalke 04. Een overzicht:

Naam (periode)	Naam (periode)
Eddy Achterberg (2004)	Huub Stevens (1996-2002, 2011-2012 en 2019-2020)
Youri Mulder (2009)	Kees van Wonderen (2024-heden)
Fred Rutten (2008-2009)

De aanhang van Schalke 04 en FC Twente onderhouden een innige relatie. Regelmatig bezoeken fans van beide clubs ook elkaars wedstrijden.

---

Het stadion van Schalke 04

Schalke 04 is sinds 2001 actief in de Veltins-Arena, dat destijds werd geopend als de Arena AufSchalke. Het stadion heeft een capaciteit van 61.673 plaatsen, waarvan een deel bestaat uit staanplaatsen. Vergelijkbaar met Vitesse beschikt dit onderkomen een geheel verschuifbaar veld en een te openen dak. De Veltins-Arena beschikt over een centraal opgehangen blok met vier videoschermen, een kapel en een bierleiding van vijf kilometer.

De Veltins-Arena was vanzelfsprekend niet het eerste stadion van Schalke 04. Eerder speelde de club in de Glückauf-Kampfbahn (1928-1973) en het Parkstadion (1973-2001). Oranje-international Wim Kieft maakte hier zijn iconische doelpunt in de EK-wedstrijd tegen Ierland in 1988. Schalke dacht in 2001 met het kampioenschap afscheid te nemen van deze locatie, maar het uitgebroken feest bleek te voorbarig.

---

Veelgestelde vragen over Schalke 04

Laatste update: 8 oktober 2024